انگیزهای مدیریت سود را می توان به دو دسته کلی طبقه بندی کرد.

الف) انگیزهای مربوط به منافع شرکت

آنچه که در این انگیزه­ ها دارای اهمیت و اولویت است، خود شرکت ‌می‌باشد. به عبارت دیگر محرک و هدف اصلی مدیریت سود در این نوع انگیزها عبارت است از بقای شرکت، ایجاد وضعیت نقدینگی و اعتباری مناسب­تر شرکت، تحمل هزینه کمتر و دریک کلام بهبود وضعیت شرکت ‌می‌باشد. در ادامه انواع مختلف این انگیزه­ ها تشریح می‌گردد.

۱-افزایش بازده سهام: نتایج بسیاری از تحقیقات حاکی از اثبات این انگیزه برای مدیریت سود است. شرکت­ها می ­توانند اول جهت ایجاد یک جریان با ثبات سود، به منطور تاثیرگذاری مساعد بر بازده سهام و کاهش ریسک شرکت، و دوم توانایی مقابله با ماهیت ادواری بودن سود و جلوگیری از کاهش احتمالی همبستگی بازده مورد انتظار شرکت با بازده مجموعه بازار، اقدام به مدیریت سود کنند. همچنین در برخی از تحقیقات، از دستیابی به انتظار تحلیل­گران برای بهرمندی از بازده سهام بالاتر، به عنوان انگیزه مدیریت سود یاد شده است.

۲-شرایط تامین مالی بهتر: شرکت­ها می ­توانند برای نشان دادن تصویری بهینه و ‌بهتر از آینده شرکت، قبل از مراجعه به بازار سرمایه برای تامین مالی، اقدام به مدیریت سود ­کنند. با مدیریت سود افزاینده و هموارسازی سود شرکت­ها خواهند توانست ریسک سرمایه ­گذاری سرمایگذاران را کاهش داده و لذا سرمایگذاران به بازده کمتری قانع خواهند بود. ‌بنابرین‏ هزینه سرمایه شرکت کاهش خواهد یافت. به علاوه با مدیریت سود، تقاضا برای سرمایه گذاری در شرکت افزایش یافته و از یک طرف قیمت سهام یا اوراق بدهی افزایش یافته و از طرف دیگر هزینه انتشار، تبلیغات و غیره برای تامین مالی کاهش می‌یابد. تحقیقات پیشین نشان می­دهد که شرکت­ها با نیاز به تامین مالی بیشتر احتمال دارد که اقدام به مدیریت سود کنند.

۳-افزایش قیمت در عرضه نخستین سهام: قیمت سهامی که برای اولین بار عرضه می­ شود مشخص نیست. حال سوال اینجا است که چگونه ارزش این سهام تعیین می­گردد؟ پاسخ احتمالی میزان تقاضا برای سهام مذکور در بازار است. وآن تقاضا نیز بستگی به برداشت بازار از وضعیت آتی شرکت ‌می‌باشد. اما چه اطلاعاتی به بازار(سرمایگذاران) در تعیین وضعیت آتی شرکت کمک می‌کند؟ با تجزبه­‌و تحلیلی ثابت شد اطلاعاتی سود خالص می ­تواند نشانه و علامت خوبی برای سرمایگذاران در تهین ارزش شرکت نیز باشد. این گونه نتایج، این احتمال را به ذهن متبادر می­سازد که شرکت‌ها می‌توانند سود گزارش شده در برگه پذیره­ نویسی سهام را مدیریت نمایند. در عمل نیز اعمال این نوع مدیریت سود در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است(هیوز^[۲۱]، ۱۹۸۶).

۴-عدم تخلف از قراردادهای بدهی: معمولا اعتباردهندگان ‌در مورد بازپرداخت شدن اصل و سود منابعی که در اختیار شرکت­ها قرار می‌دهند، دارای ریسک هستند. عموما برای کنترل چنین ریسکی، اعتبار دهندگان در قرارداد فی­مابین با شرکت خواهان وضع مفادی می­گردند. به عنوان مثال سرمایه در گردش یا نسبت جاری شرکت نباید از حد معینی کمتر شود و یا نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام از حد معینی فراتر رود. در غیر این صورت شرکت متحمل هزینه ­هایی خواهد گردید. به عنوان مثال اختیار شرکت در پرداخت سود به سهام‌داران کاهش یافته یا مختل می­ شود. همان‌ طور که ملاحظه می­ شود از یک طرف مبنای رعایت مفاد قرارداد بدهی، اعداد حسابداری ‌می‌باشد، و از طرف دیگر نقض این قرارداد برای شرکت هزینه سنگینی به بار ‌می‌آورد و اختیارات مدیر را کاهش می­دهد. ‌بنابرین‏، انگیزه اعمال مدیریت سود فراهم می­گردد. در عمل نیز وجود این انگیزه در تحقیقات معتدد تأیید شده است.

۵-انگیزه سیاسی: برخی از شرکت­ها از دیدگاه سیاسی در معرض دید بیشتری قرار دارند. این شرکت­ها از منظر جلب توجه به سه دسته تقسیم می‌گردند. دسته اول شرکت­های بسیار بزرگ هستند. علت توجه ‌به این شرکت­ها این است که فعالیت آن ها بر عده­ای زیادی از افراد اثر می­ گذارد. دسته دوم شرکت­هایی هستند که در صنایع استراتژیک فعالیت ‌می‌کنند. مانند شرکت­های نفت و گاز و در نهایت دسته سوم شرکت­های هستند که حالت انحصاری یا شبه انحصاری دارند. شرکت­های فوق خاستار نوعی مدیریت سود هستند که کمتر آن ها را در معرض دید قرار دهد.

۶-کاهش مالیات: مسلماً کاهش میزان مالیات برای شرکت­ها بسیار مطلوب بوده و شرکت­ها انگیزه زیادی دارند که از هر راه ممکن از جمله مدیریت سود(کاهنده) ‌به این هدف دست یابند. اما باید توجه داشت که بستر اعمال مدیریت سود، سیستم و اعداد حسابداری است. به عبارت دیگر هنگامی مدیریت سود می ­تواند در میزان پرداخت مالیات مؤثر باشد که برای محاسبه مالیات، از اعداد بیرون آمده از سیستم حسابداری استفاده شود. اما اگر قوانین مالیاتی اختیاراتی به مدیر برای حسابداری مالیاتی ندهد، کارایی مدیریت سود در این حوزه کاهش می­یابد. به عنوان مثال اگر قوانین مالیاتی تنها استفاده از یک روش استهلاک و یک روش ارزشیابی موجودی کالا مجاز بداند، مدیریت قادر نیست به وسیله تغییر رویه در این روش­های حسابداری مدیریت سود کند. ‌بنابرین‏ میزان کارایی مدیریت سود در کاهش مالیات بستگی به میزان تاثیرپذیری محاسبه مالیات از اعداد حسابداری دارد. در برخی ار تحقیقات شواهدی از استفاده روش­های ارزشیابی موجودی کالا برای کاهش مالیات یافت شد. و همچنین انتقال سود به درون گروهی به وسیله کاهش مالیات اثبات شد. آن ها شواهدی یافتند مبنی بر انتقال درآمد از یک شرکت وابسته به شرکت وابسته دیگر برای بهینه کردن میزان مالیات وسود گزارش شده و همچنین ایجاد منفعت بیشتر و سرمایگذاری مجدد و دائمی سود(بیتی وهریس^[۲۲]، ۲۰۰۱) و (کرول^[۲۳]، ۲۰۰۴).

۷-اطلاع رسانی به سرمایگذاران: اقبال عمومی نسبت به سرمایگذاری در شرکتی بستگی به برداشت عموم از عملکرد آینده آن شرکت دارد. به علاوه سرمایگذاران با بهره گرفتن از سود دوره جاری در احتمالاتی که برای آینده در نظر گرفته اند تجدید نظر ‌می‌کنند. در مقابل منطقی است که به­پذیریم مدیر شرکت درباره سودهای خالص آینده شرکت اطلاعاتی محرمانه دارد. مسلماً شرکت­ها این انگیزه را دارند که با مدیریت سود دوره جاری این اطلاعات را افشا کنند(البته در صورت خوب بودن خبرها)، به عنوان مثال مدیر می ­تواند با مدیریت سود، به نوعی تداوم سود و یا رشد سود را علامت دهی کند

۸-قوانین و مقررات: شرکت­ها ممکن است جهت شمول یا هدف مشمول بعضی قوانین دولتی اقدام به مدبریت سود کند.(هاو^[۲۴] و همکاران، ۲۰۰۵) با انجام مطالعه در کشور چین دریافتند در پاسخ به قانونی که بیان می­داشت که شرکت­هایی که خواهان انتشار اوراق قرصه و سهام می­باشند باید حداقل به اندازه ۱۰% سرمایه ، بازده سالانه کسب کنند، مدیریت سود افزاینده توسط شرکت­ها اعمال می­گردید. نتیجه تحقیقات دیگر نیز موید وجود این انگیزه برای مدیریت سود ‌می‌باشد

ب) انگیزه های مربوط به منافع شخصی

تأمین نیازهای کودک در حدّ مطلوب، تنها در محیط خانواده و با مشارکت و همکاری پدر و مادر میسور می کند. (این واقعیت که مناسب ترین ساختار برای رشد کودک خانواده است، به هیچ وجه شگفتی آور نیست. هر چه باشد خانواده حاصل یک میلیون سال تکامل بشر است و از این رو حتما ارزشی برای بقای نوع انسان دارد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

کودکی که از هر نظر ضعیف و ناتوان است، از یک سو، به دامن پر مهر و محبت مادر و از سوی دیگر به حمایت و همکاری و همراهی پدر احتیاج دارد. بر این اساس، تا زمانی که بنیان خانواده مستحکم و پابرجاست و تا وقتی که هرکدام از والدین برای استحکام و برقراری و ادامه این بنا می کوشند و تا زمانی که کودک در پناه این سنگرِ محکم، آرامش دارد، این پرسش که کدام یک از پدر و مادر بر حضانت کودک اولویت دارند، محلی نخواهد داشت (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

بحث از اولویت حضانت، زمانی رخ می کند که بنیان خانواده به سستی گراید و بنای آن در هم ریزد؛ زن و شوهر از هم جدا شوند یا به هر دلیلی جداگانه زندگی کنند. مشکل حضانت و نگهداری کودک، اوّلین نتیجه طبیعی و ثمره تلخ ویران شدن بنیان خانواده است. بحث از حقّ رضاع و حضانت در قرآن شریف، در ردیف آیات طلاق مطرح می شود. بیشتر یا تمام روایاتی که در ارتباط با حضانت کودک از ائمه صادر شده، در ارتباط با زنان مطلقه است. این امر نیز این سخن را تأیید می‌کند که بحث از حضانت کودک و اولویت پدر و مادر، در زمانی است که پدر و مادر از هم جدا شوند و کودک مجبور باشد با یکی از آنان زندگی کند (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

راه های مختلفی برای پرورش این گونه فرزندان، فرض می شود که برای انتخاب بهترین آن ها، به بررسی هر یک می پردازیم (طاهری نیا، ۱۳۸۸):

۱٫ مناسب ترین فرد در این شرایط، برای پرورش و تربیت کودک، مادر است و شاید که طفل، تمام دوره حضانت را نزد مادر باشد.

۲٫ بهترین شخص برای رسیدگی به طفل در این موقعیتِ حساس، پدر است و باید خردسال در اختیار پدر باشد و ایام کودکی را نزد وی سپری کند.

۳٫ بهترین گزینه برای نگهداری و تربیت کودک، همچون دوران پیش از جدایی، مشارکت پدر و مادر است، با این تفاوت که کودک مدتی در اختیار مادر و زمانی تحت تربیت پدر باشد. این راه نیز دو گونه تصور می شود: نخست این که در سال های آغازین، که توانایی کودک کمتر و نیاز وی به توجه و مراقبت بیشتر است، در اختیار مادر و پس از آن، در اختیار پدر قرار گیرد؛ فرض دوم، عکس این صورت است: ابتدا نزد پدر و پس از چند سال، در اختیار مادر گذارده شود.

۴٫ راه دیگر آن است که کودک را از آنان بگیرند و به نزدیکان یا اشخاص دیگر یا سازمان های مکمل بسپارند تا از وی مواظبت کنند و او را پرورش دهند.

هر یک از فرض ها، برای تمام دوره حضانت کودک است و در نتیجه، جمع میان همه این موارد ممکن نیست. ‌به این معنی که امکان ندارد کودک به طور مستقل همه دوره حضانت را نزد مادر بماند و در عین حال، در همان دوره تحت تربیت پدر یا زیر نظر دیگران نیز باشد. حتی در فرض سوم که نگهداری کودک به طور اشتراکی فرض شد، زمانی که طفل در اختیار مادر است، پدر بر او تسلطی ندارد و زمانی که تحت نظر پدر است، مادر به او دسترس ندارد. ‌بنابرین‏، به طور طبیعی یکی از این گزینه ها بهترین راه برای پرورش کودک خواهد بود که باید از میان آن ها انتخاب شود. اما کدام گزینه، به کدام دلیل و به کدام شاهد؟ ترجیح هر یک از موارد یاد شده بر دیگری، بدون دلیل و شاهد، غیر منطقی بوده و پذیرفته نخواهد شد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

در فرض موجود که وضعیت خانواده، نابسامان و بحرانی است و همسران از هم جدا شده، و زندگی مشترک ندارند، بهترین انتخاب برای نگهداری کودک، گزینه ای می کند که شرایط و نوع نگهداری آن، شبیه ترین و نزدیک ترین آن ها به نوع نگهداری کودک در وضعیتی است که پدر و مادر با صفا و آرامش در کنار هم زندگی می‌کنند و کودک در کنار آنان به سر می‌برد. اگر والدین در زمان جدایی، نمی توانند کودک را صد در صد به همان نوعی که در کنار هم زندگی می‌کردند، نگهداری کنند، دست کم باید راهی نزدیک به آن را بگزینند. این امری عقلی است که اگر انسان بر انجام کاری به صورت کامل و صد در صد توانایی ندارد یا شرایط ارائه کار یا خدمتی به گونه ایده آل فراهم نیست، باید مرتبه ای را که نزدیک تر به مرحله عالی است، انتخاب کند. در امور عبادی این امر فراوان دیده می شود. برای مثال، کسی که به هیچ گونه ای نمی تواند ایستاده نماز بخواند، وظیفه اش نشستن است و اگر آن هم ممکن نبود، نوبت به مراحل بعدی می‌رسد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

فاصله گزینه چهارم، با شرایط عادی که همسران سازش دارند و کودک در اختیار آنان به سر می‌برد، بسیار است. بدین سبب کمترین شباهت را به وضعیت عادی دارد و آخرین گزینه برای انتخاب است؛ زمانی که هیچ راه دیگری برای نگهداری کودک در دست نباشد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

گزینه اول و دوم، به وضعیت عادی شباهت بیشتری دارند، زیرا در انتخاب هر کدام از آن دو راه، کودک در اختیار یکی از ارکان اصلی خانواده است. بدین سبب، پنجاه درصد به وضعیت عادی و مطلوب نزدیک می کند. اما به هر حال، میان این مرحله و مرتبه نگهداری کودک در حد عالی و ایده آل، فاصله زیادی است؛ زیرا انتخاب گزینه اول، مستلزم محروم کردن کودک از پدر است و سبب می شود آن دسته از نیازهای کودک که از سوی پدر برآورده می شود، بی پاسخ بماند؛ چنان که سپردن وی به پدر به طور مطلق نیز محروم کردن طفل از مادر را در پی می آورد، در حالی که کودک در چند سال اول به رغم نیازهای مادی، نیازهای عاطفی فراوانی به مادر دارد. ‌بنابرین‏، محروم کردن مادر از کودک به طور مطلق و جدا کردن خردسال از مادر، پیامدهای سوء و خسارت های جبران ناپذیر فراوانی را برای کودک به دنبال خواهد داشت. ‌بنابرین‏، انتخاب یکی از این دو راه در صورتی پذیرفته است که نتوان راه بهتری را برای نگهداری طفل فراهم کرد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

با توجه به حکمتِ حضانت، که حمایت و نگاهداری از کودک و تأمین نیازهای اوست، و با در نظر گرفتن تفاوت زن و مرد در ویژگی ها و توانایی‌های جسمی و روانی، و با ملاحظه این نکته که نیازهای کودک در طول دوران حضانت، ثابت نبوده و با رشد جسمی خردسال در حال تغییر و دگرگونی است، لازم می کند که برای تأمین بهینه نیازهای کودک و رعایت بهتر مصلحت طفل در طول دوره نگاهداری، متناسب با دگرگونی هایی که در نیازهای کودک اتفاق می افتد، در سرپرستی او نیز تجدیدنظر گردد و فردی برای سرپرستی کودک انتخاب شود که در ویژگی های جسمی و روانی و توانایی‌های مادی و معنوی متناسب با خصوصیات کودک، در آن حال باشد (طاهری نیا، ۱۳۸۸).

عشق وجودی هوشیارانه است و از آنجایی که مالکانه و تسخیری نیست، باعث رنج و عذاب نمی‌گردد. بدون هیچ هدف خاصی، تنها لذت‌بخش و شادی‌آور است. معمولاً از عشق وجودی، به عنوان تجربه‌ای شگفت‌انگیز و بی‌نیاز یاد می‌شود.

۲-۴-۶- اثرات نزدیکی و فاصله در تداوم زندگی

اکثر در ما نگران مفهوم نزدیکی و فاصله را اساس چالش در رابطه می دانند. در حالی که این مفهوم یک مفهوم رشدی ساختاری برای درک ماهیت رابطه صمیمانه و نزدیک است اما به خودی خود نیز مفهوم بسیار ساده ای است (کرو و ریدلی^[۷۰]، به نقل از موسوی، ۱۳۸۴).

از نقطه نظر مشاهدات بالینی به نظر می‌رسد که مفهوم نزدیکی/ فاصله مفهومی یکپارچه نیست بلکه از مجموع چند متغیر متفاوت شکل می‌گیرد مفهوم کلی نزدیکی/ فاصله اشکال متفاوتی دارد که باهم یا جداگانه حداقل ۴ عامل را شکل می‌دهند که این عوامل می‌توانند موفقیت درمانی را پیش‌بینی کند (هال وگ^[۷۱] و همکاران، ۱۹۸۴) این متغیرها را ‌به این صورت می‌توان توصیف کرد:

1. 1. نزدیکی جنسی : ویژگی این متغیر به راحتی در رابطه جنس و میزان نزدیکی قابل قبول برای هر زوج مشخص می‌گردد.

1. 1. نزدیکی جسمی و کلامی : این متغیر گرفتن و دادن مهر و عاطفه را در تعاملات غیر کلامی مانند آسودگی در آغوش گرفتن مشخص می‌کند، این نیاز و توانایی قبول و تحمل آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اغلب لازم است به زوج کمک کنیم تا درباره میزان نزدیکی جسمی به توافق برسند.

1. 1. نزدیکی عاطفی : این متغیر با توانایی همدلی با احساسات و تجارب زوج ارتباط دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. وقتی همدردی مخل فرد دیگر است یا فرد دیگر بسیار خود را کنار می کشد می‌تواند زمینه استرس بین زن و شوهر را فراهم آورد.

1. نزدیکی عملی : این واژه بالینی برای جنبه‌هایی از رابطه مورد استفاده قرار می‌گیرد که با نزدیکی روزانه زوج مرتبط است و شامل مشارکت در انجام وظایف اطلاع از محل و فعالیت زوج دیگر و نقشه کشیدن و سازمان دادن زندگی مشترک باهم یا به تنهایی به وسیله حمایت از فعالیت های یکدیگر است.

در مراحل مختلف چرخه زندگی فردی یا خانوادگی زوج به تفاوت یا میزان نزدیکی یا فاصله توجه می‌کنند یا وقایع استرس زای زندگی پاسخ های کاملا متفاوت را در هر زوج ایجاد می‌کنند. برای مثال اگر زن در این دوره میزان نزدیکی جسمی و غیر کلامی بیشتری را انتخاب کند در حالی که شوهر نزدیکی جنسی بیشتری را ترجیح دهد، این دو نیاز متفاوت باعث درگیری زن و شوهر می‌شود (همان منبع).

۲-۴-۷- خصوصیات زوجین دارای رضایت زناشویی

فروقان فر (۱۳۸۶) خصوصیات زوجین دارای رضایت زناشویی و سازگار را به شرح زیر نقل می‌کند:

۱-زن و شوهر با رابطه‌ای که دارند خود را خوشبخت می دانند.

۲- ارضای کامل نیازهای جسمانی و عاطفی انجام می‌گیرد.

۳-هر یک از همسران زندگی همسرش را بارور می‌سازد.

۴-محیط زناشویی شخصیت هر یک از زن و شوهر را ارزشمند می شمارد و به هر یک کمک می‌کند تا به عنوان یک شخص استعدادهای ذاتی خود را شکوفا سازد.

۵-زوجین پشتیبانی متقابل از هم دارند، زوجین (من) یکدیگر را تهدید نمی‌کنند و از بودن باهم احساس خشنودی می‌کنند.

۶-نسبت به همدیگر درک و پذیرش متقابل دارند.

۷- رابطه زن و شوهر به شکل های زیر منعکس می‌شود: مراقبت، توجه به رفاه و خوشبختی یکدیگر، احترام متقابل، احساس مسئولیت (اختیاری) به نیازهای یکدیگر.

رضایت زناشویی، به مذاکره مداوم، ارتباط و فرایند سازش مربوط می‌شود. رضایت زناشویی، مطلوبیت زندگی، خشنودی از آن، کیفیت و میزان سازگاری زناشویی نیز مانند سازگاری زندگی مجردی از عواملی مختلف تأثیر می پذیرد که ارزیابی آن‌ ها در افراد و روابط شان بخشی از ادبیات مشاوره ی ازدواج و خانواده است.

رضایت زناشویی بر کیفیت عملکرد والدین، طول عمر، میزان سلامت، رضایت از زندگی، میزان احساس تنهایی، رشد و تربیت فرزندان، روابط اجتماعی و گرایش به انحرافات اجتماعی تأثیر دارد. (احمدی، فتحی، آشتیانی و نوابی نژاد،۱۳۸۴)

پژوهش ویلسن (۲۰۰۱)، ‌در مورد رابطه بین پیشینه فردی و خانوادگی و سازگاری دو نفره نشان داد که تنیدگی کلی، سلامت هیجانی، دفعات ازدواج، مشکلات خانوادگی و رضایت زناشویی با سازگاری دو نفره ارتباط معناداری دارد.

لیدرو^[۷۲] (۲۰۰۶) معتقد است زن و شوهرهای خشنود و سازگار نه تنها یکدیگر را سرزنش نمی‌کنند بلکه به دنبال عواملی هستند که تأثیر مثبتی بر روابط آن‌ ها بر جای بگذارد.

ادراکات زن و شوهر و برداشت‌هایی که آن‌ ها از زندگی خانوادگی خود داشته اند در سازگاری و رضایت زناشویی آن‌ ها تأثیر گذار است و نیز تأثیرات که زن از ادراکات و تجربیات خانواده اش می‌گیرد برجسته تر و بیشتر از مرد است یعنی دخالت الگوهای قبلی در رضایت و سازگاری زناشویی از ناحیه زن قوی‌تر است. (سباتیلی، ۲۰۰۳؛ به نقل از شاهمرادی،۱۳۸۴)

در واقع الگوهای ارتباطی، تعاملات، رضایت و سازگاری از بین نسل ها قابل انتقال هستند و این انتقال در رشد اجتماعی کودکان قابل نفوذ است. (سباتیلی^[۷۳]، ۲۰۰۳؛ به نقل از شاهمرادی،۱۳۸۴)

۲-۴-۸- عواملی مؤثر بر دوام زناشویی

(کاسلو و رابینسون^[۷۴]، ۱۹۹۶؛ به نقل از رضایی ۱۳۹۰) پس از پژوهش‌های طولی عوامل استحکام بخشنده به ازدواج، موارد زیر را بررسی نمودند:

۱-توانایی انطباق: توانایی انطباق با تغییرات چرخه زندگی و حوادث استرس زا.

۲-تعهد به خانواده: شناخت و بازشناسی ارزش‌های فردی هر عضو و پذیرفتن ارزش خانواده به عنوان یک واحد.

۳-ارتباط: ارتباط ثمر بخش بین زوجین مستلزم صراحت، باز بودن و تداوم ارتباط است.

۲-۴-۹- نیازها و عوامل خشنودی رضایت زناشویی

نوشته های نخستین بر ادراک روابط موجود بین رضایت والدین و رضایت شخصی و خشنودی زناشویی تأکید داشته و یکی از عوامل مهم احساس خشنودی را سطح پایین تنیدگی مطرح نموده اند. بعلاوه اخیراً رابطه بین تغییرات روزانه و درجه احساس ارضا سه نیاز اساسی را که عبارت‌اند از استقلال، احساس شایستگی و احساس مرتبط بودن را بررسی نمودند. احساس استقلال یعنی اینکه شخص بتواند آنچه را که می‌خواهد بدون اینکه احساس کند تحت تأثیر دیگران است انجام دهد. احساس شایستگی یعنی اینکه شخص بتواند آنچه را که می‌خواهد بدون اینکه احساس کند تحت تأثیر دیگران است انجام دهد. احساس شایستگی به معنای داشتن توانایی مواجهه با چالش های پیش رو است و احساس مرتبط بودن به معنای میزان تجربه روابط نزدیک مثبت با دیگران است. (امیدنیا، ۱۳۷۶)

۲-۴-۱۰- جنیست و رضایت زناشویی:

استیگنز و ویگنز برای ساخت و تهیه ی انواع آزمون عملکرد الگوهای یکپارچه ای معرفی کردند. الگوی ویگنز برای طراحی «آزمون واقعی عملکرد»والگوی استیگنز برای طراحی«آزمون کتبی عملکرد»مناسب است در شکل های شماره ۱ و۲ این الگوها مشاهده می شود.

شکل ۴-۲: الگوی طراحی مراحل آزمون کتبی عملکرد ‌بر اساس نظراستیگنز

مرحله ی۱:دلایل سنجش را روشن کنید.

الف)تصمیم های اتخاذ شده را مشخص کنید

ب)چه کسی تصمیم گیرنده است را مشخص کنید

ج)کاربردهای نتایج سنجش را مشخص کنید.

مرحله ی۲:عملکرد را تعریف کنید.

الف)محتوای عملکرد یا مهارت ها را برای سنجش مشخص کنید

ب)نوع عملکرد را مشخص و تعریف کنید. ۱- فرایند: ۲-پیامد: ۳-هردو:

ج)ملاک ها یا شواهد عملکرد رابنویسید.

مرحله ی۳:تمرین یا تکلیف را طراحی کنید.

۱-اگرساختارمندباشد آن را بنویسید.

۲-اگر باز است آن را بنویسید.

مرحله ی۴:شیوه ی رتبه بندی عملکرد را طراحی کنید.

۱-نوع سطوح را مشخص کنید. تحلیلی کلی نگر هردو

۲-چه کسی عملکرد را رتبه بندی می‌کند. معلم خودسنجی هردو

۳-شیوه ی نمره گذاری را مشخص کنید چک لیست مقیاس درجه بندی هردو

شکل شماره۵-۲ :الگوی طراحی مراحل آزمون واقعی عملکرد ‌بر اساس نظرویگنز((GRASPS^[35]

گام ۱:نوشتن هدف سنجش

1. 1. هدف شما این است که:

1. 1. مسئله شما این است که:

1. موانعی که باید برطرف شود این است که:

گام ۲:نوشتن نقش ها درسنجش

۱٫وظیفه شما این است که:

۲٫ازشما خواسته می شود که:

گام۳:نوشتن مخاطبان سنجش عملکرد

1. 1. شمابه این افراد کمک می کنید

1. شما به خواسته ی این افراد عملکرد خود را نشان می دهید.

گام ۴:نوشتن موقعیت طبیعی و واقعی زندگی

1. 1. بافت واقعی که شما باید درآن باشید.

1. چالش هایی که در این بافت با شما مواجه هستیم

گام ۵: نوشتن تولیدات،عملکرد،اجرای مهارت

1. 1. آتچه باید در بافت واقعی تولید کنم این است که:

1. 1. آنچه شما باید در بافت واقعی استفاده کنید این است که :

1. آنچه شما باید در بافت واقعی استفاده کنید این است که :

گام۶:نوشتن استاندارهاو ملاک های عملکرد

1. 1. عملکرد شما باید این نشانه

1. 1. تولیدات یا محصولات شما باید بر اساس این شواهد باشد.

1. عملکرد یا تولیدات شما باید مطابق با این استاندار د باشد .

گام ۱:نوشتن هدف سنجش

1. 1. هدف شما این است که:

1. 1. مسئله شما این است که:

1. موانعی که باید برطرف شود این است که:

گام ۲:نوشتن نقش ها درسنجش

۱٫وظیفه شما این است که:

۲٫ازشما خواسته می شود که:

گام۳:نوشتن مخاطبان سنجش عملکرد

1. 1. شمابه این افراد کمک می کنید

1. شما به خواسته ی این افراد عملکرد خود را نشان می دهید.

گام ۴:نوشتن موقعیت طبیعی و واقعی زندگی

1. 1. بافت واقعی که شما باید درآن باشید.

1. چالش هایی که در این بافت با شما مواجه هستیم

گام ۵: نوشتن تولیدات،عملکرد،اجرای مهارت

1. 1. آتچه باید در بافت واقعی تولید کنم این است که:

1. 1. آنچه شما باید در بافت واقعی استفاده کنید این است که :

1. آنچه شما باید در بافت واقعی استفاده کنید این است که :

گام۶:نوشتن استاندارهاو ملاک های عملکرد

1. 1. عملکرد شما باید این نشانه

1. 1. تولیدات یا محصولات شما باید بر اساس این شواهد باشد.

1. عملکرد یا تولیدات شما باید مطابق با این استاندار د باشد .

در هر دو آزمون کتبی عملکرد و آزمون واقعی عملکرد تکالیف بر اساس هدف یادگیری و نشانه های آن طراحی می شود . تکالیف دارای۱)مسئله و ۲)دستورالعمل اجرا است با این تفاوت که در آزمون واقعی عملکرد ،یادگیرنده یادگیرنده پس از مواجه با مسئله با بهره گرفتن از ابزار ها و سایل نسبت به دستکاری مسئله؛ تحلیل وتفسیرنتایج دستکاری؛نتیجه گیری از تفسیرهای شخصی؛خودسنجی؛ انعکاس برداشت ها و اندیشه‌های خود اقدام می‌کند(دستکاری با ابزارها ممکن است در موقعیت های واقعی باشد و یا موقعیت های مشابه با واقعیت)امادر آزمون کتبی عملکرد یا گیرنده پس از مواجه شدن با مسئله ای که اورا در موقعیت های مشابه با واقعیت های زندگی قرار می‌دهد،بدون دستکاری ‌ابزارها و وسایل نسبت به اجرای تکلیف،تحلیل و تفسیر پاسخ،نتیجه گیری از پاسخ ها،خودسنجی ‌و انعکاس برداشت ها واندیشه های خود اقدام می‌کند. در جدول ج شباهت ها وتفاوت های آزمون واقعی و کتبی عملکرد نشان داده شده است.

جدول ۵-۲: تفاوت ها و شباهت های بین آزمون کتبی وآزمون واقعی عملکرد

آزمون ها

ویژگی ها

واقعی عملکرد

کتبی عملکرد

۱٫وجود مسئله درتکالیف

آری

آری

۲٫ابزار و وسایل

آری

نه

۳٫دستکاری مسئله با ابزار و وسایل

آری

نه

۴٫دستکاری مسئله بدون ابزار ووسایل

نه

آری

۵٫تخلیل وتفسیر نتایج

آری

آری

۶٫نتیجه گیری از نتایج

آری

آری

۷٫خودسنجی

آری

آری

۸٫انعکاس اندیشه وبردانسانی از مورد عملکرد

آری

آری

همان‌ طور که ملاحظه می شود آزمون واقعی و کتبی عملکرد در کلیه ی مراحل به جز در موارد ۱)وجود ابزار و وسایل و ۲)نوع دستکاری آن ها با یکدیگر شباهت بسیار زیادی دارند . در آزمون واقعی عملکرد، ابزار و امکان دستکاری آن ها وجود دارد. ولی در آزمون کتبی عملکرد،دستکاری بدون ابزار و وسایل انجام می‌گیرد.

در آزمون کتبی عملکرد یادگیرنده،با ربط دادن شیوه ی اجرای تکلیف به دانش و مهارت های آموخته شده و جملگی آن ها به مسئله ی تکلیف نسبت به موضوع بینش کسب می‌کند وبنابراین به تولید دانشی فراتر از آنچه که دارد اقدام می‌کند.

ب)پیش‌بینی ابزار ووسایل برای دستکاری مسئله

دومین مرحله در تهیه ی تکلیف، پیش‌بینی لوازام و وسایل برای دستکاری کردن در آزمون واقعی عملکرد است. توجه داشته باشید که ابزار و وسایل فقط در آزمون واقعی عملکرد پیش‌بینی می شود و در آزمون کتبی عملکرد الزاماًً به پیش‌بینی وسایل نیازی نیست .معلم پس از نوشتن هدف یادگیری عملکرد،نشانه های عملکرد و بافتی که مسئله ی آن اتفاق افتاده است به پیش‌بینی لوازمی که یادگیرنده از آن ها برای انجام تکالیف استفاده خواهد کرد اقدام می‌کند (استیگنز ، ۲۰۰۴).

ج)شیوه ی اجرای تکلیف

سومین مرحله در تهیه تکلیف،نوشتن اجرای آزمایش،دستکاری،تحلیل کردن و تفسیر کردن نتایج است.در این مرحله یادگیرنده با توجه به مسئله ای که با آن ‌روبرو است،با بهره گرفتن از وسایل وولوازم (در آزمون واقعی عملکرد)آزمایش ها ‌و اعمالی را انجام می دهدتا عملکرد خود را در پیداکردن راه حل یا تولید محصول نشان دهد.او پس ازآمایش یا نوشتن پاسخ های مناسب،به تحلیل؛ تفسیر؛ذکردلایل ‌و برداشت های خود درباره عملکرد می پردازد واز پاسخ های خود دفاع می‌کند.

۴.نوشتن فرم راهنمای توصیف عملکرد و خود سنجی

الف)فرم راهنمای توصیف عملکرد^[۳۶] با بازخورد توصیفی

مبانی نظری

سرطان ها نوعی بیماری هستند که با رشد غیر قابل کنترل سلولی و تهاجم به بافت های موضعی سیستماتیک مشخص هستند (مجله پزشکی سرطان ، ۲۰۰۰) .

تشخیص سرطان بیش از هر بیماری دیگری تجربه ای بسیار نا خوشایند و غیر قابل باور برای هر فرد است که باعث می شود شغل ، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و زندگی خانوادگی بیمار دچار اختلال گردد . پژوهش ها نشان داده‌اند که بیماران سرطانی از اضطراب مرگ بالایی برخوردار هستند به طوری که میزان شیوع اضطراب در گروه مبتلا به سرطان ۰۹/۱۷ درصد بوده است در مقایسه با گروه سالم ۰۹/۱۳ درصد بوده است . در نتیجه تلاش برای تدابیر درمانی باید در جهت بازسازی و درمان اضطراب باشد ، از سوی دیگر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان حاصل اثر متقابل سلامت و متغیر های روانی اجتماعی است.

آن چه ذهن بسیاری از متخصصان را به خود جلب ‌کرده‌است ، توانایی بیماران سرطانی برای کنار آمدن با محیط اجتماعی اطراف می‌باشد. زیرا محیط اجتماعی قادر است سلامت آن ها را ارتقاء بخشد و شخص را از تاثیرات منفی و استرس های ناشی از بیماری مصون بدارد .

این بیماری ممکن است افراد را منزوی کرده و بر سازگاری و فعالیت‌های اجتماعی آن ها اثر گذاشته که همین مسئله باعث می شود بعضی بیماران از صحبت کردن با دیگران در خصوص بیماری و نگرانی های خود اجتناب ورزند (کوهن^[۱] ،یون^[۲]و جانستون^[۳] ۲۰۰۴ ).

سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران ، رضایت از نقش های خود و نحوه عملکرد در نقش هاست که به احتمال زیاد تحت تأثیر شخصیت قبلی ، فرهنگ ، و انتظارات خانواده قرار دارد ، مطالعات مختلف نشان داده‌اند بیماران سرطانی سازگاری اجتماعی پایینی دارند که آن ها را در معرض مشکلات روانشناختی بسیار قرارمیدهد ( پترسون ^[۴]،جانز^[۵]و رتری^[۶] ۲۰۱۳ ) .

پیشینه واقعیت درمانی

واقعیت درمانی که امروزه در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد بر این فرض استوار است که ما همواره مسئول رفتار کنونی خود هستیم و تمامی مشکلات ما در زمان حال وجود دارد . واقعیت درمانی زمان بسیار اندکی را به گذشته اختصاص می‌دهد و ما قربانی گذشته نیستیم . واقعیت درمانی بر حل مشکلات و کنار آمدن با مشکلات جامعه از طریق انتخاب های مؤثر متمرکز بوده و درمانگران ‌به این مکتب ، توجه زیادی به توجهات رفتاری مراجعین برای برآمدن نیازهای آن ها دارند . درمانگران از اعضای گروه می خواهند تا رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار دهند ، برنامه ای برای تغییر طراحی کرده و نسبت به برنامه متعهد شوند و در نهایت برنامه خود را عملی کنند . با اجتناب از سرزنش و نپذیرفتن هیچ عذر و بهانه ای و تشویق اعضاء برای ارزیابی رفتارشان کنترل آن ها بر زندگی خویش بیشتر شده و قادر خواهند بود که زندگی بهتری داشته باشند (کوری ، ترجمه سید مهدی ، ۱۳۸۷) .

به عقیده گلاسر (۱۹۹۲) روش‌هایی که یه تغییر منجر می شود بر این فرض استوار است که انسان ها در صورتی برای تغییر کردن انگیزه دارند که :

۱ – متقاعد شوند که رفتار جاری آن ها چیزی را که می خواهند را تامین نمیکند .

۲-متقاعد شوند که می‌توانند رفتارهای دیگری را انتخاب کنند که آن ها را به مطلوبشان نزدیک تر کند . (کوری ،ترجمه سید مهدی ،۱۹۳۷)

گلاسر معتقد است که واقعیت درمانی در موقعیت گروهی موفقتر بوده و بیشترین بازدهی را دارد و بر اساس تجربه علمی خویش در مدرسه دختران بزهکار که رویکرد گروهی موثرترین و باصرفه ترین رویکرد ها است . این روش درمانی که به مراجعان کمک می‌کند موفقیت را محسوس یا غیر محسوس از دنیای واقعی خود به دست آورند ، واقعیت درمانی نامیده می شود . ( نوابی نژاد ، ۱۳۸۶) .

مفاهیم اساسی واقعیت­ درمانی

الف : نظریه شخصیت

درواقعیت درمانی ،واژه های شخصیت و هویت تقریبا مترادف به حساب می‌آیند . واقعیت درمانی ، هویت را جزء لازم و اساسی تمام انسان‌ها در همه فرهنگ‌ها می‌داند که از لحظه تولد تا مرگ ادامه می‌یابد و به دونوع “هویت توفیق” و “هویت شکست” تقسیم می­ شود . به محض ورود به مدرسه ، کودک درصدد مقایسه خود با دیگران برآمده و به ضعف‌های خود پی ‌می‌برد و در مواردی به هویت شکست خود واقف می شود . هویت توفیق ، در کسانی به وجود می‌آید که بتوانند دو نیاز اساسی و ذاتی خود یعنی نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن و نیاز به احساس ارزشمندی را ارضا کنند . کسانی که نتوانند این نیازهای اساسی را ارضا کنند ، هویت شکست خواهند داشت و به اضطراب و نگرانی گرفتار خواهند آمد . به عبارت دیگر ، نیاز به داشتن هویت ، از نیازهای اساسی و ذاتی تمام انسان‌ها ست و لازم است که در فرد ، هویت توفیق شکل گیرد تا در فراز و نشیب زندگی کمتر دچار نابسامانی روحی شود .

کسانی که دارای هویت شکست هستند به رواندرمانی نیازمندند تا به هویت توفیق نایل آیند . ا ولین شرط واقعیت درمانی که لازمه تغییر هویت شکست مراجع به حساب می‌آید، ایجاد ارتباط و درگیری عاطفی بین درمانگر و مراجع است . از طریق چنین ارتباطی مراجع درم ییابد که اولا ، یکی به او علاقه‌مند است و ثانیاً فرد دیگری می‌خواهد که او را در تغییر هویت ناموفقش یاری دهد . پس از ایجاد چنین رابطه سازنده ای باید به تغییر رفتار مراجع اقدام شود ؛ زیرا رفتار باعث پیدایش احساس می شود و اگر رفتار تغییر یابد ، متعاقبآ احساس هم تغییر خواهد یافت ( برآبادی ، حامد .۱۳۸۳ ) .

ماهیت ناسازگاری

در واقعیت درمانی گفته می شودکه به ‌طور کلی ، ناسازگاری شخص در طی سال ‌های اولیه زندگی و هنگامی آغاز می شود که و این می‌تواند نیاز خود را برای تجربه عشق یا احساس ارزشمند بودن ارضا کند یا در این زمینه تلاشی به ‌عمل نمی آورد . ناتوانی فرد برای کسب یا حفظ ارزش برای خود ، از فقدان تجربه موفقیت یا نداشتن فرصت برای انجام دادن کاری با ارزش ، حاصل می شود . شخصی که احساس ارزش نمی کند ، نمی تواند به شیوه های مناسب به دیگران عشق بورزد یا مورد عشق و علاقه دیگران قرار گیرد . فقدان تجربه عشق و احساس ارزش ، موجب می شود شخص در روابط مبتنی بر عشق و احساس ارزش با دیگران درگیر نشود و نیز این نوع محرومیت فرد از تجربه چنین احساس‌هایی ، منتهی به هویت شکست وی می شود ( فیلیپس ^[۷]،۱۹۹۵ ).

علل انتخاب انواع ناراحتی ‌ها

در نظریه کنترل گفته می شود : همه رفتارها و از جمله رفتارهای ناسازگار فرد ، کوششی است که وی برای کنترل ادراک‌ های خود به ‌عمل می آورد . به هر حال ، رفتار ناسازگار شخص باعث می شود کنترل اثر بخش خود را بر ادراک‌هایش و در نتیجه آن ، کنترل اثربخش خود را بر زندگی ‌اش از دست بدهد . گلاسر بر این باور است که مردم انواع مختلف ناراحتی‌ها و احساس‌های بیچاره کننده خود مثلا افسردگی ، اضطراب یا احساس گناه را شخصا انتخاب می‌کنند تا بدینوسیله: