۱-۸) قلمرو تحقیق
گستره این تحقیق در سه قلمرو موضوعی ، زمانی ومکانی قرار دارد که عبارتند از:
قلمرو موضوعی- پژوهش حاضر در حوزه مطالعات تئوری سازمان و مدیریت می‌باشد .
قلمرو زمانی- قلمرو زمانی این تحقیق برای اندازه گیری متغیر عملکرد ، متغیر الگوی کسب وکار نوآوری محور و الگوی کسب و کار کارایی محور ۴ ماه اول سال ۹۳ می‌باشد.
قلمرو مکانی- قلمرو مکانی این تحقیق شرکت‌های فعال صنایع غذایی و فلزی در شهرکهای صنعتی استان گیلان می‌باشد .
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
۲-۱) مقدمه
سازمان ها و شرکت‌ها با هر مأموریت، رسالت، هدف و چشم اندازی که داشته باشند در نهایت در یک قلمرو ملی و یا بین‌المللی عمل می‌کنند و ملزم به پاسخ‌گویی به مشتریان، ارباب رجوع و ذینفعان هستند تا شرکتی که هدفش سودآوری و رضایت مشتری است و سازمانی که هدف خود را اجرای کامل و دقیق وظایف قانونی و کمک به تحقق اهداف توسعه و تعالی کشور قرار داده، پاسخگو باشند. به این ترتیب ، بررسی نتایج عملکرد، یک فرایند مهم راهبردی تلقی می شود. کیفیت و اثربخشی مدیریت و عملکرد آن عاملی تعیین کننده و حیاتی جهت تحقق برنامه های توسعه و رفاه جامعه است. ارائه خدمات و تولید محصولات متنوع و تامین هزینه ها از محل منابع، حساسیت کافی را جهت بررسی تحقق اهداف، بهبود مستمر کیفیت، ارتقای رضایتمندی مشتری و شهروندان، عملکرد سازمان و مدیریت و کارکنان را ایجاد کرده‌است. چنانچه ارزیابی عملکرد با دیدگاه فرایندی و به طور صحیح و مستمر انجام گیرد ، در بخش دولتی موجب ارتقا و پاسخ‌گویی دستگاه های اجرایی و اعتماد عمومی به عملکرد سازمان ها و کارایی و اثربخشی دولت می شود. در بخش غیر دولتی نیز سبب ارتقای مدیریت منابع، رضایت مشتری، کمک به توسعه ملی، ایجاد قابلیت های جدید، پایداری و ارتقای کلاس جهانی شرکت ها و مؤسسات می‌گردد (نقوی، ۱۳۹۱،ص۱۲) .
در سال‌های اخیر شاهد رقابتی تر شدن عرصه کسب وکار درصنایع مختلف بوده ایم. محققان عرصه کسب وکار بر این باور هستند که دستیابی به جایگاه رقابتی مناسب برای یک سازمان یا شرکت ، تنها با کمک یک الگوی مناسب کسب وکار امکان پذیر می شود. یک مدل کسب وکار موفق ، بیانگر یک راه بهتر نسبت به گزینه های موجود است که می‌تواند ارزش بیشتری را به یک گروه مجزا از مشتریان پیشنهاد کند و منافع بیشتری را به شرکت باز گرداند. عدم توانایی در تشخیص یک مدل کسب وکار مناسب در زمان آغاز یک کسب وکار ، موجب ناکامی سازمان در دستیابی به اهداف آن می شود. علی‌رغم اهمیت این موضوع ، تعاریف و مولفه های استانداردی برای شناسایی مدل‌های کسب وکار به طوری که بتوان از آن در کسب و کارها و صنایع مختلف بهره برد ، وجود ندارد. از این رو ، در تحقیق حاضر بر اساس رویکردهای مختلفی که در مدل سازی کسب وکار وجود دارد ، به ارائه تعاریف و مؤلفه های مدل کسب و کار پرداخته شده است. با این حال ، تنها داشتن یک مدل کسب و کار مطلوب در زمان آغاز به کار سازمان مهم نیست ، بلکه آنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است ، در اختیار داشتن و حفظ یک مدل کسب و کار بهینه در طول حیات سازمان است. توانمندی یک مدل کسب و کار تا حدی است که خود می‌تواند ابزار قدرتمندی برای تحلیل ، آزمون و ارزیابی انتخاب های راهبردی باشد که پیش روی یک سازمان قرار دارد. به این دلیل ، ارزیابی مدل کسب وکاریک سازمان ،به عنوان فرایند اتخاذ تصمیمات راهبردی هیچ وقت کامل نمی شود و می‌تواند مبنایی برای بهبود مستمر رفتار کسب و کار باشد. ارزیابی مدل‌های کسب و کار ، با توجه به هدف ارزیابی و سطح و واحد تحلیل ، تفاوت دارد . در این مطالعه سعی شده است تا با مروری بر مطالعات صورت گرفته ، مهمترین روش‌ها و معیارهای ارزیابی مدل کسب و کار مشخص شود . باید توجه داشت که مدل‌های کسب و کار ، نمایشی از کسب و کار در یک زمان خاص هستند. تحولات سریع در محیط اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی و فناوری ، به پیچیده تر شدن محیط فعالیت سازمان‌ها منجر شده است و باعث گردیده است که سازمان‌ها دیگر از ثبات برخوردار نباشند و کسب و کارها به صورتی پویا تکامل یابند. این امر باعث شده است تا مدل‌های کسب و کار دارای یک وضعیت نا پایدار شده و با توسعه کسب و کار و در طول زمان ، تغییر یابند. همین امر سبب گردیده است تا مفهوم کارایی مدل کسب و کار به یکی از مهمترین مباحث مدیریتی تبدیل شود (برتل ، ۲۰۱۲ ، ص ۹۰ ).
۲ -۲) تعریف عملکرد سازمانی
عملکرد سازمانی ، به چگونگی انجام مأموریت ها ، وظایف و فعالیت های سازمانی و نتایج حاصله از انجام آن ها اطلاق می‌گردد (شیخ زاده ، ۱۳۸۸ ، ص ۵۹ ) . معمولا هدف از عملکرد سازمانی ، افزایش اثر بخشی و کارایی سازمان است همان طور که فردریکسون[۸] در نظریاتش خاطر نشان می‌کند ، اثر بخشی و کارایی سازمان معیارهای اصلی برای ارزیابی شرکت ها بوده و هستند . ولی سنجش اثر بخشی و کارایی در شرکت ها استوار است ( الوانی و دانایی فرد ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۴ ) . تداوم حیات هر سازمانی بستگی به تعامل پویای آن با محیط درونی و بیرونی دارد . بر اثر این تعامل تازه ترین اطلاعات و یافته های علوم دریافت و منجر به تغییراتی در شیوه های عمل و رفتار سازمانی می‌گردد . همچنین در این تعامل باید منابع کافی و مورد نیاز خود را کسب کند و هم سازی لازم را با در خواست های واقعی محیط به عمل آورد حیات سازمان تا حدود زیادی بستگی به مهارت ها و آگاهی کارکنان دارد . هر چقدر این زمینه ها بهینه باشند قابلیت سازگاری با محیط متغیر نیز بیشتر می شود . الگوی کسب و کار نقش بسزایی در عملکرد سازمان دارد (لی ، ۲۰۰۱ ،ص ۲۰۳) .
عملکرد یکی از مهمترین فرایند های راهبردی است که ضمن ارتقای پاسخ‌گویی ، میزان تحقق اهداف و برنامه های هر سازمان را مشخص می‌سازد . به عبارت دیگر اگر نتوان چیزی را اندازه گیری کرد ، نمی توان آن را مدیریت کرد . آن چه اندازه گیری شود ، انجام شدنی نیز هست . مطمئناً تا زمانی که وضعیت موجود عملکرد را ندانیم ، نمی توانیم عملکرد را بهبود بخشیم ( ملکی ، ۱۳۸۸ ، ص۴۴) . هر چند رسالت اصلی هر الگوی ارزیابی عملکرد ، تعیین کارایی و اثر بخشی سازمان مورد ارزیابی است ، ولی تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان را نیز داشته و راه کارهایی برای رفع نقاط ضعف احتمالی موجود ارائه دهد . به طور کلی ، ارزیابی عملکرد ، به فرایند سنجش و اندازه گیری عملکرد دستگاه‌ها در دوره های مشخص ، به گونه ای که انتظارات و شاخص های مورد قضاوت برای دستگاه ارزیابی شونده شفاف و از قبل به آن ابلاغ شده باشد اطلاق می‌گردد ( شیخ زاده ، ۱۳۸۸ ، ص ۶۴) . از جمله اقداماتی که موجب بهبود عملکرد اثر بخشی سازمانی می شود ، تدوین و اجرای برنامه ارزیابی عملکرد مالی و بازار است .
عملکرد به معنی رفتارها و نتایج می‌باشد . رفتارها نه تنها ابزارهایی جهت رسیدن به نتایج نیستند بلکه به نوبه خود پیامد هایی می‌باشند که از محصول فعالیت ذهنی و فیزیکی که در انجام وظایف به کار رفته ، گرفته شده و می توان آن ها را جدا از نتایج دانست ( آرمسترانگ ، ۱۹۹۸ ، ص ۲۴۱ ) .
