ت) اشخاصی که تعهدات نظامی خود را در یک کشور عضو انجام داده‌اند ولی در یک کشور عضو دیگر به صورت عرفی سکونت دارند موظفند دوره احتیاط خود را در این کشور جدید بگذارنند.

ث) چنانچه کشور عضوی که شخص در آن سکونت دارد، خدمت نظامی را اجباری نشناخته باشد به منزله این است که شخص تعهد نظامی خود را ایفا ‌کرده‌است.

بخش ششم: همکاری میان دول عضو

در این گفتار بررسی خواهد شد که چگونه ‌دولت‌های‌ عضو با همکاری میان خود از طریق قوانین کنوانسیون گام‌های مطمئن تری در جهت حفظ هماهنگی و اجرای هر چه بهتر قوانین تابعیتی بر می دارند و سعی در حل و فصل مشکلاتی از قبیل بی تابعیتی و چند تابعیتی می‌کنند.

بند اول:تسهیل همکاری دول عضو: به منظور تسهیل همکاری میان دولت عضو کنوانسیون مقامات صالحه باید:

الف: کلیه اطلاعات راجع به قوانین داخلی خود را ‌در مورد تابعیت از جمله: موارد بی تابعیتی، تابعیت های چندگانه و پیشرفت‌های مربوط به اجرای کنوانسیون را برای دبیر کل شورای اروپا ارسال کنند.

ب: در صورت تقاضا همدیگر را از اطلاعات مربوط به قوانین داخلی خود ‌در مورد تابعیت و پیشرفت‌های راجع به اعمال کنوانسیون آگاه سازند.

پ: دول عضو باید با یکدیگر و سایر دول عضو شورای اروپا در چارچوب رکن بین الدولی ذی ربط شورای اروپا به منظور حل و فصل همه مسائل مبتلا به و پیشبرد توسعه تدریجی اصول و رویه های حقوقی مربوط به تابعیت و موضوعات راجع به آن همکاری نمایند.

بند دوم:راهکارهای ان: یکی از راهکارهایی که در خصوص ارتباط و همکاری میان دول عضو در نظر گرفته شده است این است که هر یک از ‌دولت‌های‌ عضو می‌تواند اعلامیه ای صادر کند و طی آن به دیگر کشورهای عضو که اعلامیه ای مشابه اعلامیه خودش صادر کرده‌اند، اطلاع دهد که افراد آن دولت‌ها می‌توانند به صورت ارادی دست به تحصیل تابعیت این دولت عضو که اعلامیه صادر ‌کرده‌است بزنند که این امر یعنی این اعلامیه می‌تواند متضمن شرابط خاصی باشد که هر دولتی با توجه به قوانینش می‌گذارد و کشور عضو می‌تواند هر زمان که خواست اعلامیه خود را مسترد نماید.

کنوانسیون اروپایی تابعیت نقش همکاری بین دول عضو را بسیار برجسته می‌داند و از همین روست که در بسیاری از قسمتهای کنوانسیون می بینیم که نقش آن را حتی پررنگ تر از مقررات کنوانسیون می‌داند.

به ‌عنوان مثال: در خصوص خدمت سربازی افراد چند تابعیتی اینگونه می‌گوید که آن ها باید در کشوری که به صورت عرفی در آن سکونت دارند به انجام تعهدات نظام وظیفه خود بپردازند ولی در ادامه می‌گوید باز هم اگر توافقی بین کشورها و این خصوص صورت پذیرفته باشد همان موافقت نامه اجرا خواهد شد و این نشان دهنده اهمیت توافق و همکاری دولت‌ها است که وقتی این توافق وجود دارد حتی ارزشش از قوانین کنوانسیون هم بیشتر می شود.^[۴۹]

بخش هفتم: اجرای کنوانسیون

در این فصل از کنوانسیون به بررسی شرایطی که طی آن کشورها به عضویت این کنوانسیون در می‌آیند می پردازد و همچنین در خصوص حق شرط و اینکه آیا در این کنوانسیون پذیرفته شده است یا خیر بحث می شود و نکته جالب این است که در این کنوانسیون های بین‌المللی که در خصوص تابعیت به تصویب رسیده اند احترام گذاشته شده است و آن ها را مخالف با مفاد خود ندانسته است.

در خصوص کنوانسیون ۱۹۶۳ در خصوص بی تابعیت گفته است که مواد کنوانسیون اروپایی تابعیت تأثیر در این کنوانسیون نخواهد داشت واین کنوانسیون در روابط بین کشورهای عضو از اعتبار سابق یعنی قبل از تصویب کنوانسیون اروپایی تابعیت برخوردار خواهد بود و همچنین توافق نامه هایی که بین کشورهای عضو به تصویب رسیده است تا جائیکه مغایر با مواد کنوانسیون نباشد، لازم الاجرا خواهد بود.

گفتار دوم: اعلامیه جهانی حقوق بشر^[۵۰]

اعلامیه جهانی حقوق بشر یک پیمان بین‌المللی است که در مجموع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است و شامل سی ماده است که به تشریح دیدگاه سازمان ملل متحد ‌در مورد حقوق بشر می پردازد.

مفاد این اعلامیه حقوق بنیادی، مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می‌باشد که تمام اتبای بشر در هر کشوری باید از این حقوق بهره مند باشند را مشخص ‌کرده‌است.

مفاد این اعلامیه از لحاظ بسیاری از پژوهشگران الزا آور بوده و از اعتبار حقوق بین الملل برخوردار می باشدف زیرا به صورت گسترده ای پذیرفته شضده است و برای سنجش رفتار کشورها به کار می رود.

کشورهای تازه استقلال یافته بسیاری به مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر استناء کرده و آن را در قوانین بنیادی یا قانون اساسی کشورهای زیادی می بینیم که این امر بعلت موجه بودن و تنظیم این مواد ‌بر اساس اصول کلی حقوقی می‌باشد که سبب شده است کشورها رو به سمت مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر بیاورند و از آن در قوانین اساسی خود استفاده کنند.

بخش اول: کلیات

مجمع عمومی سازمان ملل متحد سه سال پس از تأسیس سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر را در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ به تصویب رسانید، روزیکه در سراسر جهان به ‌عنوان روز بین‌المللی حقوق بشر شناخته می شود.

اعلامیه جهانی حقوق بشر بهمراه ۲ سند بین‌المللی میثاق حقوق مدنی و سیاسی و میثاق حقوق اقتصادی و اجتماعی مهم ترین اسناد بین‌المللی حقوق بشر را تشکیل می‌دهند و اعلامیه جهانی حقوق بشر طبق تحقیقات بعمل آمده در سرتاسر جهان رکورد بیشترین ترجمه را در بین مکتوبات در طول تاریخ اختصاص داده است.

از آنجایی که شناسایی جنسیت ذاتی کلیه اعضای خانواده بشری و حقوق یکسان و انتقال ناپذیر آنان، اساس آزادی، عدالت و صلح را در جهان تشکیل می‌دهد و از آنجایی که عدم شناییاسس و تحقیر حقوق منجر به اعمال وحشیانه ای گردیده که روح بشریت را به عضیان واداشته و ظهور دنیای که در آن افراد بشر در بیان و عقیده آزاد و از ترس فارغ باشند و دول عضو معتقد شدند که احترام جهانی و رعایت واقعی حقوق بشر و آزدیهای اساسی را با همکاری سازمان ملل متحد تأمین کنند لذا مجمع عمومی این اعلامیه جهانی را آرمان مشترکی برای تمام و کلیه ملل اعلام می‌کند تا جمیع افراد و همه ارکان اجتماع، این اعلامیه را دائماً در مدنظر داشته باشند و مجاهدت کنند که به وسیله تعلیم و تربیت، احترام این حقوق و آزادیها توسعه یابد و با تدابیر تدریجی ملی و بین‌المللی، شناسایی و اجرای واقعی و حیاتی آن ها چه در میان خود ملل عضو و چه در میان مردم کشورهایی که در قلمرو آن ها می‌باشد تأمین می‌گردد.^[۵۱]

۲-۱۰-۲ -۱ تاثیر بر رشد بعدی کودکان

اگر چه بسیاری از تئوری پردازان روان شناسی از فروید و روان تحلیل گران تا اسکینر و رفتار گرایان، معتقدند که تجربه ی درد در کودکی، تاثیرات عمیقی بر رشد بعدی کودک می‌گذارد، اما مطالعات بسیار کمی در این زمینه وجود دارد. بوش^[۱۲۳] (۱۹۹۱) و الند^[۱۲۴](۱۹۹۷) نشان داده‌اند که تجربه ی درد غیر قابل کنترل دردوران کودکی ( یعنی، تجربه ی دردی که کودک به نحو قابل ملاحظه ای از آن رنج می‌برد و آن را به صورت غیر قابل کنترل ادراک می‌کند )، درشکل گیری باورها و نگرش های منفی نسبت به مراقب و محیط اطراف، نقش دارد. به دنبال چنین وضعیتی، کودک، اضطراب بالا و خود اثربخشی پایینی^[۱۲۵] را در مقابله با درد از خود نشان می‌دهد. برخی از شواهد پژوهشی نشان می‌دهد که باورها و نگرش های مرتبط با سلامتی، ترس های شرطی شده و الگوهای اجتنابی که در دوران کودکی شکل می گیرند، تا دوران بزرگسالی، تداوم می‌یابند. از طرف دیگر، برخی شواهد نشان می‌دهد که تجربه ی دردی که در دوران کودکی، به خوبی کنترل و مقابله می شود، تاثیرات مثبتی بر رشد احساس کفایت نسبت به مقابله با درد، نگرش های مثبت نسبت به مراقب و تحمل بهتر درد در دوران بزرگسالی بر جای می‌گذارد (چن و همکاران، ۱۹۹۷).

برخی شواهد موجود نشان می‌دهند که تجربه ی درد مداوم در دوران کودکی، از طریق کاهش آستانه ی تحمل درد، افزایش گیرنده های درد و افزایش ادراک نورون های حسی مربوط به درد، بر سیستم عصبی درد تاثیر گذارند. علاوه بر این، آشکار است که کودکان از رفتارهایی که تلفیقی از رنج و آسیب های مرتبط با درد است، الگو می گیرند(چن و همکاران، ۱۹۹۷).

1. 1. Liossi , CH. ↑

1. 1. Du, Y. ↑

1. 1. McCracken, L, M. ↑

1. 1. Wicksell, R. ↑

1. 1. Palermo, T, M. ↑

1. 1. King, S. ↑

1. 1. Wicksell, R. ↑

1. 1. Du, Y; Knopf, H. ↑

1. 1. Martin, A. ↑

1. 1. Simons, L, E. ↑

1. 1. Berquin, A. ↑

1. 1. Vianea, I. ↑

1. 1. McCracken, L. ↑

1. 1. King, S. ↑

1. 1. Wall’s,R; Melzach,P,D. ↑

1. 1. Vowles, K. ↑

1. 1. Eccleston,C. ↑

1. 1. Allen, L. ↑

1. 1. Palermo,T,M. ↑

1. 1. Brown,G,K. ↑

1. 1. Huggins, J, L. ↑

1. 1. Viane,I. ↑

1. 1. Mindfulness-based Stress Reduction Program (MBSR) ↑

1. 1. Kabat – Zinn,J. ↑

1. 1. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) ↑

1. 1. Hayes, S. ↑

1. 1. Veehof, M. ↑

1. 1. Contextual change ↑

1. 1. Shinzen Young ↑

1. 1. Eisendrath, S,J. ↑

1. 1. Cognitive fusion ↑

1. 1. Psycholigical Inflexibility ↑

1. 1. Cognitive Defusion ↑

1. 1. Self as context ↑

1. 1. Treatment as usual ↑

1. 1. Association for Contextual Behavioral Science (ACBS) ↑

1. 1. Hayes , S. ↑

1. 1. Murrell,A,R. ↑

1. 1. Wilson,K,G. ↑

1. 1. Gorodzinsky, A,Y. ↑

1. 1. King, S. ↑

1. 1. Cho, S. ↑

1. 1. Childs Acceptance and Commitment Therapy (CHACT) ↑

1. 1. Acceptance ↑

1. 1. Commitment ↑

1. 1. Gold, J, I. ↑

1. 1. Tsao, Jennie,C,I. ↑

1. 1. Haraldstad, K. ↑

1. 1. Gokkaya, N, Kutay, Ordu. ↑

1. 1. Ravens – Sieberer ↑

1. 1. function ↑

1. 1. Wilson, A, C. ↑

1. 1. Walker ↑

1. 1. Psychological Flexibility ↑

1. 1. Twohig, M, P. ↑

1. 1. Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS) ↑

1. 1. Vervoort , T. ↑

1. 1. Sieberg , C,B. ↑

1. 1. Peterson, C, C. ↑

1. 1. Liossi,C. ↑

1. 1. International Association For the Study of Pain (IASP) ↑

1. 1. Paredes, M,L. ↑

1. 1. Pawar, D. ↑

1. 1. Gatchel, R,J & Turk,D,C. ↑

1. 1. Simons, L, E. ↑

1. 1. Faces Pain Rating Scale ↑

1. 1. Chen , E. ↑

1. 1. Roth-Isigkeit, A. ↑

1. 1. Clinch, J; Eccleston, C. ↑

1. 1. Andrasik, F. ↑

1. 1. McGrath,P,A. ↑

1. 1. juvenile fibromyalgia ↑

1. 1. Walker, S,M. ↑

1. 1. Martin, A. ↑

1. 1. Merlijna, V,P. ↑

1. 1. Complex Regional Pain Syndrome ↑

1. 1. Phantom limb pain ↑

1. 1. localized chronic pain ↑

1. 1. Catecholamine – O- methyl transferase ( COMT ) ↑

1. 1. Haplotypes ↑

1. 1. Hoff, A, L. ↑

1. 1. Sieberg , C,B. ↑

1. 1. Minimizing ↑

1. 1. Contingency – based interventions ↑

1. 1. West Haven – Yale Multidimensional Pain Inventory ( WHYMPI ) ↑

1. 1. Solicitous ↑

1. 1. Distracting ↑

1. 1. Punishing ↑

1. 1. Clear, R,L. ↑

1. 1. Vervoort , T. ↑

1. 1. Caes, L. ↑

1. 1. Somatization ↑

1. 1. Feeling of sympathy ↑

1. 1. Affective – motivational perspective ↑

1. 1. Self – worth ↑

1. 1. Lipani, T,A. ↑

1. 1. Charlton,E. ↑

1. 1. Self – Isolation ↑

1. 1. Disengagement ↑

1. 1. Self encouragement ↑

1. 1. Simons, L, E. ↑

1. 1. Phipps ↑

1. 1. Fairclough ↑

1. 1. Mulhern ↑

1. 1. Blunting ↑

1. 1. Monitoring ↑

1. 1. Peterson ↑

1. 1. Toler ↑

1. 1. Bennell – Branson ↑

1. 1. Craig ↑

1. 1. Reid ↑

1. 1. Gilbert ↑

1. 1. McGrath ↑

1. 1. Reid, G,J. ↑

1. 1. Chen, E. ↑

1. 1. Walker, S,M. ↑

1. 1. Complex Regional Pain Syndrome ↑

1. 1. International Association For the Study of Pain ↑

1. 1. McGrath,P,A. ↑

1. 1. Wallander ↑

1. 1. Varni ↑

1. 1. Parenting ↑

1. 1. Bush, J,P. ↑

عزت نفس بالا، احساس کنترل، قبول قابل پیش‌بینی بودن محیط، دید مثبت نسبت به زندگی و توانایی فراخواندن پاسخ های مثبت از دیگران، این ویژگی­ها افراد را در برابر اثرات منفی تحولات در اوایل نوجوانی محافظت می‌کنند (شهر آرای.۱۳۸۴).

۲-۱۱- تعریف مقابله

لغت مقابله، از کلمه لاتین کالپاس^[۶۵] یعنی تغییر دادن گرفته شده است و چنانچه در فرهنگ وبستر تعریف شده، معمولا در الگوی روانشناختی به کار برده می شود که به صورت برخورد وتلاش برای غلبه بر مشکلات و مسایل بیان می شود (روماس و شارما، ۲۰۰۴).

تعاریف مختلفی از مقابله ارائه داده شده است، که در زیر به برخی از آن ها اشاره می‌کنیم:

1. 1. از نظر فولکمن و مسکوویتز (۲۰۰۴)، مقابله اشاره دارد به یکسری راهبردهای شناختی و رفتاری که توسط فرد برای اداره موقعیت های استرس زا به کار گرفته شده است(به نقل از کمپل^[۶۶] و همکاران، ۲۰۰۶).

1. 1. کاترین و ساندرسون^[۶۷](۲۰۰۲) سبک مقابله را به عنوان تلاش های شناختی و رفتاری که توسط فرد به کار می رود تا آثار استرس را کاهش دهد تعریف کرده‌اند.

1. 1. تیلور^[۶۸](۱۹۹۱) سبک مقابله را فرایند مهار نیازهایی می‌داند که فراتر از منابع فردی ارزیابی می‌شوند و شامل کوشش های عملی و درونی برای مهار نیازهای درونی و بیرونی می‌باشند.

1. وایت^[۶۹](۱۹۸۹) مقابله را تلاش های فعال برای حل استرس و آفرینندگی راه حل های کاری برای چالش ها و خواسته های هر مرحله از تحول دانسته و شامل سه مؤلفه‌ فهم معنای موقعیت مشکل­زا، حل مسئله و داشتن هیجانات قدرتمند، می­داند (به نقل از آقایوسفی، ۱۳۸۰).

‌بنابرین‏، به نظر می‌رسد که اغلب مؤلفین مقابله را تلاش فرد برای کاهش استرس می دانند. برخی از این تلاش ها را در جهت تسلط و برخی در جهت اداره و مهار استرس می دانند. اما درهر صورت نقش خود را در این میان نمی توان نادیده گرفت. پژوهش های مبتنی بر مقاومت در برابر استرس، بر ظرفیت فرد در جهت حفظ سلامتی به هنگام قرار گرفتن در برابر عوامل استرس زا تأکید می‌کنند. این پژوهش ها برارزش سازگارانه ویژگی های معین شخصیتی، حمایت اجتماعی، و راهبردهای مقابله ای مؤثر در جریان دوره های استرس تأکید کرده‌اند:(کسلر^[۷۰]، پرایس^[۷۱]، ورت من^[۷۲]، ۱۹۸۵، راهه^[۷۳]، ۱۹۸۵، آرتور^[۷۴]، ۱۹۸۷ به نقل از هولاهان و موس^[۷۵]، ۱۹۹۱). آموزش مقابله با استرس با مقابله با استرس عمومی زندگی در ارتباط هستند، هدف از مقابله با استرس، سلامت‌روانی و جسمانی می‌باشد. سنخ شناسی مقابله با استرس نشان می‌دهد که راهبردهای مقابله‌ای مسئله­مدار تغییر یا از بین بردن عوامل استرس زا را مورد توجه قرار می‌دهد در حالی که در راهبردهای مقابله­ای هیجان مدار به کنترل حالت‌های عاطفی همراه با آن و نتایج مشکل توجه دارد (واگنر^[۷۶] و همکاران، ۱۹۶۹).

هالاسید (۲۰۰۶) نشان داد که با آموزش شیوه های مقابله با استرس به خانواده هایی که فرزندان آن‌ ها دارای مشکل قلبی مادرزادی داشتند می‌توان شیوه مقابله با استرس آنان را از سبک هیجان‌مدار به مسئله‌مدار تغییر داد. میجر (۲۰۱۰) نشان داد که آموزش شیوه های مقابله با استرس عزت نفس و اضطراب و سازگاری اجتماعی افراد را افزایش می‌دهد.

۲-۱۲- دیدگاه های مختلف ‌در مورد مقابله

1. نظریه بیلینگز و موس:

برای اولین بار بیلینگز و موس^[۷۷] (۱۹۸۱) پاسخ های مقابله ای را ‌بر اساس روش مقابله دسته بندی کردند. آن ها به دو روش فعال و اجتنابی اشاره کردند که هر کدام شامل پاسخ های شناختی و رفتاری است که بدین ترتیب چهار نوع مقابله را تشکیل می‌دهد:

1. 1. مقابله شناختی فعال: مانند توجه فرد به جنبه‌های مثبت یک مسئله.

1. 1. مقابله رفتاری فعال: مانند کمک خواستن از دیگران

1. 1. مقابله شناختی اجتنابی: فرد به طور موقت، فکر کردن درمورد مشکل را کنار می‌گذارد، یا اینکه معنای موقعیت را تغییر می‌دهد.

1. مقابله رفتاری اجتنابی: به صورت فعالیت هایی مانند ورزش مشخص می شود.

با در نظر گرفتن روش های فعال و اجتنابی در ترکیب ویژه ای از مسئله مداری و هیجان مداری، هشت پاسخ مقابله به وجود می‌آید(به نقل از یزدانی، ۱۳۸۲) به طور کلی موس و بیلنیگر مقابله را در سه زمینه مختلف یعنی مقابله متمرکز برارزیابی، متمرکز بر مسئله و متمرکز برهیجان سازمانبندی نمودند:

1. 1. مقابله متمرکز برارزیابی: شامل اقداماتی است که در جهت درک موقعیت، تحلیل منطقی وشناخت آن صورت می‌گیرد.

1. 1. مقابله متمرکز برمساله: برای مقابله سعی در تغییر یا حذف منبع استرس دارد. ‌بنابرین‏ با پیامدهای عینی و محسوس یک مشکل ارتباط دارد تا خود موقعیت استرس زا.

1. مقابله متمرکز برهیجان: پاسخ هایی را دربرمی گیرد که هدف آن مهار هیجانات برانگیخته­شده توسط عامل استرس ­زا می‌باشد. برطبق این نظریه پاسخ های مقابله ای مسئله مداری و هیجان مداری در نمودار زیر نشان داده شده:

ویژگی های فردی، سرسختی ها، مسند مهارگذاری

تعبیر و تفسیر، ارزیابی اولیه، (چگونگی تهدید)، ارزیابی ثانویه، آیا مقابله امکان پذیر است.

پاسخ های مقابله ای مسئله مداری، هیجان مدار،

تغییر و تفسیر، ارزیابی اولیه، (چگونگی تهدید)، ارزیابی ثانویه، آیا مقابله امکان پذیر است.

محرک استرس زا

ویژگی های فردی، سرسختی، مسندمهارگذاری

نمودار (۲-۱) پاسخ های مقابله ای مسئله مداری ‌و هیجان مداری از نظر بیلنیگر و موس(به نقل از هالاهان و موس، ۱۹۹۶؛ اقتباس از یزدانی، ۱۳۸۲).

۲- نظریه لازاروس – فولکمن:

اگر چه نظریه سلیه تاثیر زیادی بر مفهوم ما از استرس داشته، ولی به نظر می‌رسد دیدگاه لازاروس و فولکمن تاثیر عمیق­تری بر روانشناسان داشته است. به نظر او تفسیر و برآورد ما از رویدادها اهمیت بیشتری از خود آن ها در رویدادها دارد (برانون و فیست ۱۹۹۲ ، به­نقل از نادی، ۱۳۸۷)..

۳-۵ روش گرد‌آوری اطلاعات

در این پژوهش برای جمع‌ آوری اطلاعات در بخش کتابخانه‌ای از کتاب‌ها، مقالات، رساله‌ها و پژوهش‌ها داخلی و خارجی و در بخش می‌دانی از پرسشنامه‌های استاندارد شده استفاده گردید.

در بخش می‌دانی نیز برای جمع‌ آوری اطلاعات آزمودنی‌ها از سه پرسشنامه‌ی مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی بار-اون و هوش معنوی کینگ و پرسشنامه اطلاعات فردی استفاده شده است.

۳-۶ ابزار اندازه‌گیری

با توجه به اینکه سه متغیر در این پژوهش موردبررسی قرار می‌گیرد، لذا از سه پرسشنامه استفاده گردیده است، که در ادامه به توضیحات هریک از پرسشنامه‌ها آورده شده است.

۳-۶-۱ پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی

پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی توسط بارتون جی. ای (۱۹۹۰) ساخته‌شده است که از ۱۸ گویه و ۳ خرده مقیاس مهارت کلامی (۶ سؤال)، مهارت شنودی (۶ سؤال) و مهارت بازخوردی (۶ سؤال) تشکیل‌شده است که به منظور شناسایی و سنجش مهارت‌های ارتباطی خود به کار می‌رود.

نمره‌گذاری پرسشنامه به صورت طیف لیکرت ۵ گزینه‌ای می‌باشد که برای گزینه‌های «کاملاً مخالفم»، «تا حدودی مخالفم»، «مطمئن نیستم»، «تا حدودی موافقم» و «کاملاً موافقم» به ترتیب امتیازات ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ در نظر گرفته می‌شود.