مطالعات متعددی ‌در مورد بزرگسالان مبتلا به ADHD انجام پذیرفته است و در آن ها به تاثیر آسیب دیدگی عملکرد حافظه فعال و تکالیف مرتبط با فعالیت مغز که به طور واضح دارای نابهنجاری اند ، در این افراد تأکید نموده است (داسون^[۵۱] و همکاران،۲۰۰۴ ؛کاونر^[۵۲] و همکاران، ۱۹۹۸؛ مکلین^[۵۳] و همکاران ،۲۰۰۴ ؛ مورفی^[۵۴] و همکاران ،۲۰۰۱ ؛ اسکتویتزر^[۵۵] و همکاران،۲۰۰۴؛ والرا^[۵۶] و همکاران، ۲۰۰۵).

مسائل و آسیب دیدگی هایی که این اختلال در دوره بزرگسالی برای فرد ایجاد می‌کند و همراه بودن آن با طیف گسترده ای از اختلالات همبود نظیر اختلالات اضطرابی، اختلالات عاطفی و اختلالات شخصیت لزوم مداخلات درمانی را در این اختلال، اجتناب ناپذیر گردانیده است. رویکردهای درمانی متعددی برای اختلال ADHD مطرح می‌باشد، که از آن جمله می توان به دارو درمانی و رویکردهای شناختی به عنوان رایج ترین درمان ها اشاره نمود. این روش ها علی‌رغم شیوع، مسائل متعددی را ‌در مورد پایدار نبودن اثرات درمانی و یا عوارض جانبی داروها، نمایان ساخته اند. همچنین اثربخشی مؤثر این روش ها در گستره شناختی و یا بهبود مهارت های اجتماعی و یا ایجاد تأثیرات منفی در روند تحول از دیگر چالش های موجود در روش های درمانی رایج است (اسمیت، ‌بار کلی‌ و شاپیرو، ۲۰۰۶).

یکی از روش های نسبتأ نوین که در کنار سایر روش های درمانی، تحقیقات و تأییدات بالینی متعددی را به خود اختصاص داده است، درمان های نوروفیدبک می‌باشد. (لوبار، ۱۹۷۶ ؛ لوبار و شوس^[۵۷]، ۱۹۷۷؛ آرنز^[۵۸] و همکاران،۲۰۰۹؛ موریاما^[۵۹] و همکاران، ۲۰۱۲؛ لیکتی و همکاران، ۲۰۱۲^[۶۰]؛ فازان و نزرودین^[۶۱]، ۲۰۱۲؛ لانس برگن^[۶۲] و همکاران، ۲۰۱۱).

درمان های نوروفیدبک بر اساس نظریه رابطه ذهن- بدن تحول یافته است و بر توانایی ذهن برای بازسازی، تغییر و التیام خود به روش طبیعی تأکید دارد (لاورنس^[۶۳]، ۲۰۰۲). این روش از طریق تأثیر گذاری بر امواج مغزی و نیز افزایش انعطاف پذیری ذهنی امکان درمان اختلال ADHD را فراهم می‌سازد (دموس^[۶۴]، ۲۰۰۵). در واقع نوروفیدبک، باعث کاهش امواج آهسته (تتا) و افزایش امواج سریع (بتا)، در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD می‌گردد (لوبار و دییرینگ^[۶۵]، ۱۹۸۰؛ لوبار، ۱۹۸۴).

تحقیقات متعددی ‌در مورد اثربخشی نوروفیدبک در درمان نقص توجه و تکانشگری و بیش فعالی (آرنز و همکاران،۲۰۰۹؛ لانس برگن^[۶۶] و همکاران، ۲۰۱۱؛ فازان و نزرودین، ۲۰۱۲٫؛ مایر^[۶۷] و همکاران، ۲۰۱۱) انجام شده است.

همان گونه که تصریح گردید یکی از حوزه های مؤثر در تبیین اختلال نقص توجه/بیش فعالی، اختلال در عملکردهای اجرایی-شناختی، نظیر حافظه فعال می‌باشد. بر اساس شواهدی که ‌در مورد نقص حافظه فعال در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی تصریح گردیده است و نیز با تکیه بر شواهد متعدد بالینی، مولفان تلاش نموده اند تا با تقویت حافظه فعال و بهبود عملکرد این نوع از حافظه، روشی نوین در درمان نشانه های ADHD ارائه نمایند. به عنوان مثال، کلینبرگ^[۶۸] و فرنل^[۶۹] (۲۰۰۵)تحقیقی را با عنوان آموزش رایانه ای حافظه فعال در کودکانی که دچار نقص توجه/ بیش فعالی بودند انجام دادند. نتیجه این مطالعه نشان داد که برنامه رایانه ای باعث بهبود حافظه فعال در این کودکان می شود، همچنین این برنامه بازداری پاسخ و استدلال منطقی را در این کودکان افزایش داد.

میلتون^[۷۰] (۲۰۱۰ ، به نقل از قمری گیوی ،۱۳۹۰) در مطالعه خود ، اثربخشی برنامه رایانه ای تقویت حافظه فعال را در انعطاف پذیری شناختی و بهبود حافظه فعال مورد تأیید قرار داد.

اختلال نارسایی توجه /بیش فعالی ، یک اختلال عصبی رشدی است که با سه ویژگی اصلی یعنی نارسایی توجه / بیش فعالی و تکانشگری توصیف می شود (انجمن روان پزشکی امریکا^[۷۱] ،۲۰۰۰). اگر چه در سال های گذشته این باور غلط وجود داشت که این اختلال از سال های بعد از نوجوانی بهبود می‌یابد ولی امروزه این واقعیت آشکار شده است که این اختلال در بیش از ۶۰ درصد موارد تا دوران نوجوانی و بزرگسالی ادامه خواهد یافت ( فارائون و همکاران^[۷۲]، ۲۰۰۶). شیوع این اختلال در ایالات متحده حدود ۷% و در سطح بین‌المللی بین ۲ تا ۲۹ درصد گزارش شده است (‌بار کلی‌^[۷۳]،۲۰۰۵).

علائم اختلال نقص توجه/بیش فعالی کودکی، مخصوصا مشکلات توجهی، اغلب تا نوجوانی پایدار می ماند؛ تا ‌جایی که ممکن است با تخریب عملکردی معناداری همراه باشند (فارائون و همکاران، ۲۰۰۰). پژوهش های نوروسایکولوژی به شناسایی مشخصه‌ های بدکارکردی شناختیدرADHD کمک کرده‌اند (کاستلانوس^[۷۴] و همکاران، ۲۰۰۶ ؛ کاستلانوس و تانوک^[۷۵]،۲۰۰۲).

مطالعات طولی نشان داده‌اند که ADHD به دوره بزرگسالی کشیده می شود و برای عده زیادی که در کودکی این تشخیص را گرفته اند،در بزرگسالی مشکل ایجاد می‌کند (عربگل و همکاران، ۱۳۸۳). مشکلات توجه و تمرکز و سیستم حرکتی، تکانشگری، به هم ریختگی، عدم تحمل استرس، تغییرات هیجانی و خلقی و احتمالا اختلال در روابط بین فردی، ADHD بزرگسالان را مشخص می‌کند. افراد بالغ مبتلا به اختلال، در برنامه ریزی، تکمیل و به پایان رساندن تکالیف، انجام دادن به موقع وظایف کاری، گوش دادن به صحبت های دیگران، حفظ توجه هنگام خواندن، تصمیم گیری توأم با تفکر، مشکل دارند (عربگل و همکاران، ۱۳۸۳).

ویژگی های دیگر این اختلال، ناپایداری عاطفی، عصبانیت های ناگهانی و شدید، پاسخ های هیجانی شدید، آشفتگی در انجام کارها، بی ثباتی در روابط بین فردی، نا کامی شغلی و تحصیلی، سوء مصرف الکل و پاسخ های غیر معمول به روان درمانی می‌باشد (کاپلان و سادوک^[۷۶]، ۲۰۰۰).

پیگیری ۱۵ ساله بیماران ADHD نشان داده است که این افراد در کار کردن به طور مستقل، انجام وظایف شغلی، به اتمام رساندن و تکمیل تکالیف و نیز در شغل خود مشکل دارند. این مشکلات ناشی از عدم پیشرفت تحصیلی، مشکلات یادگیری و اختلال کنترل تکانه می‌باشد (عربگل و همکاران، ۱۳۸۳).

اختلالات همبود رایج در بزرگسالان دارای ADHD، عبارتند از: اختلالات اضطرابی، اختلالات عاطفی، سوء مصرف مواد و اختلال شخصیت ضد اجتماعی. بر اساس یافته های مولفان وجود اختلالات همبود در بزرگسالان مبتلا، باعث تأثیرات منفی در روند درمان می‌گردد (جنسن^[۷۷]، ۱۹۹۷؛ بیدرمن^[۷۸]، ۲۰۰۵؛ کاپلان و سادوک، ۱۹۳۳؛ اسمیت، ‌بار کلی‌ و شاپیرو^[۷۹]، ۲۰۰۶).

همچنین بر اساس این نظریه در صورتی که اتومبیل توسط مالک، بیمه شده باشد اگر شخص زیان دیده به بیمه گر جهت مطالبه خسارت خود مراجعه نماید شرکت بیمه می‌تواند پس از جبران خسارت ،بابت تمام خساراتی که پرداخت کرده به مدیون اصلی یا همان راننده رجوع کند، زیرا تعهد بیمه گر التزام به تأدیه است نه دین. ‌بنابرین‏ تنها باید خسارت را جبران کند نه دین، بیمه گری که مسئولیت راننده را پوشش داده است نقش فعالی را ایفاء کرده و با پرداخت خسارت به زیان دیده، خسارت وارده به زیان دیده را سریع تر و بهتر جبران می‌کند، زیرا هدف از تصویب قانون بیمه اجباری حمایت از حقوق زیان دیدگان است که خسارت زیان دیده هر چه زودتر ‌و سریعتر داده شود و هیچ خسارتی بدون جبران باقی نمانده و بدیهی است که بعد از پرداخت خسارت، بیمه گر به مدیون اصلی می‌تواند رجوع کند.

البته از نظر نگارنده نظریه مسئولیت تضامنی به دلیل نداشتن سازگاری با عدالت حقوقی از این جهت که راننده را در نهایت مدیون اصلی می‌داند قابل نقد است،‌بنابرین‏ پیشنهاد می شود در صورتی که زیان دیده به مالک یا راننده وسیله نقلیه رجوع کرد هر کدام از آن دو به میزان مسئولیت خودشان جبران خسارت کنند و دلیل قانونی که می توان به آن استناد کرد مستفاد از ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۳۹ است.

ماده ۱۴ مقرر می‌دارد: «‌در مورد ماده ۱۲ هرگاه چند نفر مجتمعاً زیانی وارد آورند،متضامناً مسئول جبران خسارت وارده هستند در این صورت میزان مسئولیت هر یک از آنان با توجه به نحوه مداخله هر یک از طرف دادگاه تعیین خواهد شد».

می توان گفت ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی به عنوان یک قاعده عام عمل می‌کند و در هر موردی که مسئولیت تضامنی است می‌تواند کاربرد داشته باشد.‌بنابرین‏ در صورتی که زیان دیده به مالک یا راننده وسیله نقلیه رجوع کرد،خوانده می‌تواند برای گرفتن آن چه که از سوی دیگری پرداخته به طرف مقابل به میزان مداخله در ورود زیان مراجعه کند.^[۴۶]

‌بنابرین‏ با مستفاد از ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی می توان گفت مسئولیت تضامنی مالک و راننده در کنار دیگر نظریه ها پابرجاست به طوری که با عدالت حقوقی نیز سازگاری دارد. به عنوان مثال اگر راننده مأذون با اتومبیل مالک مرتکب خسارتی شد راننده به سه چهارم پرداخت خسارت محکوم شود و مالک نیز به یک چهارم پرداخت خسارت محکوم شود.‌بنابرین‏ با مستفاد از ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی هم مالک و هم راننده با توجه به نحوه دخالت مسئول هستند واگر زیان دیده به راننده بابت تمام خسارت رجوع کرد،راننده نیز بعد از پرداخت خسارت حق دارد بابت آن مقدار از خسارتی که به نیابت از مالک پرداخت کرده به او رجوع کند.

‌بنابرین‏ مسئولیت مدنی مالک وسیله نقلیه مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل وی است، نمی‌شود ‌و نوعی مسئولیت تضامنی برای مالک و مسئول حادثه ایجاد شده است.

نتیجه گیری فصل:

زندگی بشر پیوسته در حال تغییر و دگرگونی است. شکل‌گیری پدید‌ه‌ای نوین زمینه طرح مسایل نوظهور را در عرصه‌های گوناگون فراهم می‌آورد که اصولاً چارچوب‌های سنت پاسخگوی نیازها و تنش‌هایی که در تقابل با این رخدادها مطرح می‌شوند، نیست. همین امر ضرورت دخالت قانون‌گذار در جهت کاهش ‌آسیب‌های ناشی از این پدیده ناگوار را به خوبی توجیه می‌کند. قانون جدید بیمه اجباری مصوب ۱۳۸۷ می‌کوشد تا از طرق گوناگون به حمایت از زیان‌دیدگان بپردازد و همه خسارات وارده بر آن ها را به مطلوب‌ترین شکل جبران کند. یکی از ابتکارات قانون‌گذار در راستای دستیابی ‌به این هدف روشنتر کردن مفهوم دارنده و نیز پیش‌بینی صندوق خسارات بدنی است.

‌در مورد تمیز مسئول حادثه که مسئولیت موضوعی ناشی از حوادث رانندگی بر چه کسی تحمیل می شود؛ مالک یا راننده وسیله نقلیه؟همان طور که گفتیم: قوانین کشورهای پیشرفته ‌به این جهت پیش می رود که مالک وسیله نقلیه مسئول حوادث رانندگی است. اما قانون کشور ما به صراحت بیان نکرده بود که چه کسی مسئول حوادث و جبران خسارت زیان دیده است که این خود از ایرادها و نواقصی بود که بر قانون اصلاحیه قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی سال ۱۳۸۷ وارد می شد.عده ای معتقد بودند که مالک مسئول جبران خسارت زیان دیده است و مهم ترین دلیل آن ها این بود که مالک به طور غالب بر مال خودش سلطه دارد و آسان ترین راه دست یابی به جبران خسارت، مسئول دانستن شخصی است که نزدیک ترین رابطه را با وسیله نقلیه دارد.

عده دیگری از حقوق ‌دانان نیز معتقد بودند که راننده مسئول تصادفات ناشی از حوادث رانندگی است مهم ترین دلیل آن ها ماده ۳۳۶ قانون مجازات اسلامی بود که از راننده صحبت می‌کند و او را مسئول کیفری و مدنی می‌داند.

نظریه دیگری که در کنار دیگر نظریه ها می‌توانست بیان شود نظریه مسئولیت تضامنی مالک و راننده وسیله نقلیه بود و مهم ترین دلیل این نظریه مستفاد از ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی بود،که زیان دیده به هر کدام از مالک و راننده می‌تواند رجوع کند اما سپس خوانده می‌تواند با توجه به نحوه مداخله برای گرفتن آن چه از سوی دیگری پرداخته به او رجوع کند.

در نهایت نظریه ای که قائل به تفکیک بود مطرح شد براین اساس کسانی که ممکن بود، دارنده وسیله نقلیه بر اساس ماده یک موضوع این قانون باشند بر چهار دسته تقسیم می شدند:

۱-مالک، ۲- متصرف غیرقانونی، ۳- متصرف قانونی که وسیله نقلیه مورد نظر این قانون را در جهت منافع مالک در تصرف دارد، ۴- متصرف قانونی که وسیله نقلیه را در جهت منافع خود در تصرف داردکه این نظریه به دلیل سازگاری بیشتر با قانون و فقه اسلامی و بیان فروض مختلف نظریه مورد قبول و برتر بیان شد.

فصل دوم:

مبنای حقوقی مسئولیت دارندگان

وسیله نقلیه موتوری زمینی و

حدود آن

نقش مهمی که امروزه وسیله نقلیه و زیان های ناشی از آن در جامعه ایفا می‌کند، به مسئله ی مسئولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی اهمیت به سزایی بخشیده است. صرف نظر ازینکه مفهوم دارنده ی مسئول بر چه کسی صدق خواهد کرد، باید دید مسئولیتی که بر او بار می شود از چه مبنایی سرچشمه می‌گیرد؟ حساسیت این مسئله در جامعه ی امروز ایجاب می‌کند که از نظرات و دیدگاه های سنتی در این خصوص عبور کرده و بیش از آن در اندیشه ی ضرورت‌های اجتماعی باشیم. ‌بنابرین‏ در اولین گام، به بررسی مبانی مسئولیت مدنی دارنده وسیله نقلیه خواهیم پرداخت (مبحث اول).

پس از مشخص شدن مبنای مسئولیت، جبران خسارت های ناشی از رانندگی نیز یکی از مهم ترین مسائلی است که امروزه حقوق ‌دانان با آن رو به رو هستند. اینکه حدود مسئولیت دارنده ی وسیله نقلیه تا چه میزان است، کدام خسارات قابل مطالبه هستند و چه عواملی موجب رفع این مسئولیت خواهند بود از مسائلی هستند که در گام دوم به آن ها می پردازیم (مبحث دوم).

مبحث اول: مبنای حقوقی مسئولیت دارنده وسایل نقلیه موتوری زمینی

کلیات پژوهش

مقدمه

اساس و استمرار جوامع بشری از دیرباز بر شالوده آموزش و پرورش استوار بوده است و هر چه گردونه تاریخ به جلو می­رود روز­به­­روز بر اهمیت و نقش اساسی آن افزوده می­ شود. چرا که این نهاد وظیفه­ی مهم تعلیم و تربیت آدمیان را بدوش می­کشد و ترقی و سعادت جوامع در گرو کارکرد صحیح، سالم و پویای آن ‌می‌باشد. در میان عوامل و عناصر متعدد و فراوانی که در حوزه آموزش و پرورش دخیل هستند، یقیناً نقش معلم به عنوان محور و مدار علم و دانش و چراغ هدایت از سایرین برجسته­تر و اصلی تر است.

بدیهی است که معلم زمانی می ­تواند به رسالت آموزشی خود عمل نماید و انتظارات اجتماعی را برآورده سازد که از ویژگی­های مکفی و لازم برخوردار باشد (کرمی پور، ۱۳۸۳). یکی از این ویژگی­ها که با موفقیت یا شکست معلمان در ارتباط است، خودکارآمدی ‌می‌باشد. آلبرت بندورا^[۱] (۱۹۷۸) خودکارآمدی را باور فرد نسبت به توانایی­اش در انجام وظایف محوله تعریف نموده است. خودکارآمدی بر این موضوع دلالت دارد که نحوه اندیشه، باور و احساس افراد بر رفتار آن ها تأثیر می­ گذارد (اسدبرقی، ۱۳۸۹).

خودکارآمدی معلمان نقش اساسی در تربیت و آموزش دانش آموزان دارد. لذا وجود هر گونه مشکل در خودکارآمدی معلمان می ­تواند بر عملکرد شغلی آن ها تأثیر گذاشته و به جامعه دانش آموزی و طبیعتاً آینده کشور منتقل شود (توبین^[۲]، ۲۰۰۶).

در حقیقت رهبری نسل آینده هر جامعه ای به دست معلمان آن جامعه است. ‌بنابرین‏ معلم باید از لحاظ شخصیت^[۳] آن ­چنان باشد که دانش ­آموزان او را به عنوان یک رهبر و راهنمای مطلع، مهربان و صدیق بپذیرند و الگوی رفتاری خویش قرار دهند. ( شعاری نژاد، ۱۳۷۵).

۲- بیان مسئله

شاید برای همه ما زیاد اتفاق افتاده باشد که به قول معروف بر سر دو­راهی گیر کرده باشیم و وقتی که می­خواهیم کاری را انجام دهیم ولی نمی­دانیم که آیا می­توانیم آن کار ­را به درستی به پایان برسانیم یا نه؟ بی­تردید عوامل و ویژگی­هایی در هر یک از افراد وجود دارد که هر کدام از آن ها را وادار به گرفتن تصمیمی متفاوت از بقیه می­ نماید.

بندورا به­تدریج بر اهمیت ادراک فرد از خودکارآمدی به­عنوان میانجی شناختی عمل انسان تأکید کرد، وقتی انسان در حال بررسی عمل است و یا این­که به آن مشغول است، قضاوت­هایی نیز از توانایی خود در انجام دادن وظایف گوناگون و شرایط آن­ها به عمل ‌می‌آورد، این قضاوت­ها ممکن است در سطوح مختلف تفکر، هیجان و عمل انجام گیرد. (شولتز^[۴]،۱۹۹۰؛ ترجمه سید­محمدی، ۱۳۸۸).

حسین نوید­نیا رابطه میان پنج عامل بزرگ شخصیت و باور­های کارآمدی معلمان را مورد ارزیابی قرار داد. نتایج این مطالعه نشان داد که دو متغیر برون گرایی و وجدان با باورهای کارآمدی معلمان پیش‌بینی معنی­داری داشت.

تحقیقات زیادی نشان داده ­اند که باورهای خودکارآمدی نقش کلیدی و مهمی در سنخ­های شخصیتی افراد بازی ‌می‌کنند، منظور از باورهای خودکارآمدی ارزیابی شناختی افراد در زمینه توانایی خوبی برای انجام تکالیف ‌می‌باشد (یازمن^[۵]، ۲۰۰۱).

با این­حال برخی شواهد موجود حاکی از آن است که سنخ­های شخصیتی افراد نه به­خاطر عدم توانایی بلکه به­خاطر ضعف در باور خودکارآمدی نسبت به برخی سنخ­های شخصیتی احساس ناتوانی ‌می‌کنند. (بست^[۶]، ۱۹۸۱).

بر حسب نظر بندورا (۱۹۹۷) وقتی فرد باور داشته باشد که توانایی پیشرفت و کسب موفقیت را دارا است به خودکارآمدی دست یافته است. الگوی فکری، انگیزش، واکنش­های هیجانی و برداشت انسان از خودکارآمدی خود، از طریق انتخاب فعالیت­ها، میزان تلاشی که برای یک موقعیت صرف می­ کند، هنگام انجام یک فعالیت بر عملکردش تأثیر دارد. ‌بنابرین‏ یک معلم با خودکارآمدی قوی، با انگیزه بالاتر و پافشاری بیشتر با موانع روبرو شده و کارایی بیشتری از خود نشان خواهد داد (کاکروگلو^[۷]، ۲۰۰۸).

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی کردن سنخ­های شخصیتی با خودکارآمدی معلمین ‌می‌باشد. براین اساس در این پژوهش این سؤالات مورد بررسی قرار می­ گیرند که آیا بین سنخ­های شخصیت (روان­رنجوری، برون­گرایی، توافق، وظیفه­ شناسی و گشودگی به تجربه) با خودکارآمدی در بین معلمان رابطه وجود دارد؟

بنابر­این در این تحقیق به دنبال این هستم به بررسی رابطه^[۸] سنخ­های شخصیتی^[۹] با خودکارآمدی در معلمان شهرستان عنبرآباد بپردازم و این­که خودکارآمدی چه تأثیری بر سنخ­های شخصیتی دارد و سنخ­های شخصیتی چه­قدر باعث می­ شود که خودکارآمدی جامعه آماری پژوهش بالا برود و چه تأثیری می ­تواند بر روند کاری آن­ها داشته باشد؟

۳- ضرورت و اهمیت تحقیق

اگر­چه انسان تحت تأثیر و موقعیت­ها قرار دارد، به دلیل تعیین هدف برای خود و قضاوت درباره خودکارآمدی و خود­سنجی موجودی فعال است(کدیور، ۱۳۸۶).

در تحقیقی که توسط رحیم بدری در سال (۱۳۹۱) که هدف آن تعیین نقش جهت گیری هدف، خودکارآمدی در خودتنظیم­گری و شخصیت در دانشجویان بود، نشان داد که بین خودکارآمدی در خود تنظیمی و وظیفه شناسی در شخصیت رابطه مثبت و بین خودکارآمدی در خود تنظیمی و روان­رنجورخویی رابطه منفی وجود دارد. بنابر­این شناخت شخصیت فرد به او کمک می­ کند که بتواند احساس کارآمدی و یا خودکارآمدی^[۱۰] خود را در زندگی تقویت کرده و آن را بالا ببرد.

بنا­بر­این اگر افراد خود و احساس خودکارآمدی خود را بر اساس ویژگی­های شخصیتی خود بشناسند بهتر می ­توانند در زندگی موفق شوند، همان­گونه برای هر­کدام از ما اتفاق افتاده است وقتی می­بینیم یک نفر در حال انجام کار سختی است و سعی دارد آن­را انجام دهد برای­ این­که به او اعتماد به نفس دهیم به او می­گوییم تو می­توانی. برای این­که خودش را باور کند.

شهریار عزیزی در سال (۱۳۸۴) در تحقیقی با عنوان بررسی الگوی خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی اینترنتی و نوع شخصیت در دانشجویان دانشگاه‌ شهید بهشتی انجام داد که ، به رابطه­ مثبت بالایی بین خودکارآمدی عمومی و نوع شخصیت افراد دست یافت.

در پژوهش­های جدید تمرکز عمده­ای بر مدل پنج عاملی وجود دارد که در آن پنج عامل یا ابعاد اصلی شخصیت عبارتند از: روان­رنجور­خویی^[۱۱] ، برون­گرایی^[۱۲]/درون­گرایی، گشودگی­به­تجربه^[۱۳]، توافق­جویی^[۱۴] /مخالفت­ورزی، وظیفه­ شناسی^[۱۵] (دیویسون­و­همکاران^[۱۶]، ۲۰۰۷؛ ترجمه شمسی­پور، ۱۳۸۸).

نیک پور و همکاران(۱۳۹۰) تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین معنویت محیط کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی در کارکنان سازمان بنیاد شهید شهر کرمان انجام دادند. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان سازمان بنیاد شهید شهر کرمان در سال ۱۳۸۹ بود که از بین آن‌ ها ۱۹۰ نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات برای معنویت محیط کاری از پرسشنامه استاندارد میلمن و همکاران و برای رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه‌و تحلیل اطلاعات از روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین متغیرهای معنادار کار، همبستگی با دیگران و همسویی ‌با ارزش‌های سازمان و رفتارهای شهروندی سازمانی رابطه معنادار گزارش‌شده است.

حمید و دهقانی زاده(۱۳۹۱) تحقیقی تحت عنوان رابطه بین معنویت، تعهد سازمانی و سلامت عمومی با عملکرد شغلی در پرستاران بالینی انجام دادند. جامعه آماری کلیه پرستاران بیمارستان‌های مراکز آموزشی شهر اهواز بود که از میان آن‌ ها ۱۹۶ نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از مقیاس خودسنجی عملکرد شغلی، مقیاس درجه‌بندی معنویت و مراقبت معنوی، مقیاس تعهد سازمانی و پرسشنامه خود گزارش دهی سلامت عمومی استفاده شد. برای تجزیه‌و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون ، تحلیل رگرسیون چندگانه و نرم‌افزار spss16 استفاده کردند. نتایج نشان داد که معنویت، تعهد سازمانی و سلامت عمومی به طور معناداری عملکرد شغلی را پیش‌بینی می‌کنند. بیشترین رابطه‌ مثبت و معنادار بین به ترتیب بین معنویت و تعهد سازمانی، عملکرد شغلی و معنویت و عملکرد شغلی و تعهد سازمانی بوده است. نتایج پردازش مدل رگرسیون چندگانه با متغیر عملکرد شغلی و سایر متغیرهای مستقل نشان داد که متغیر توضیحی مدل ۴۷ درصد اطلاعات عملکرد شغلی را تبیین نموده و ارتباط خطی آن‌ ها با سایر متغیرهای پاسخ، معنادار است.

یزدانی و همکاران(۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر رابطه بین درک کارکنان از معنویت محیط کار و هوش معنوی در کارخانه ذوب‌آهن انجام دادند. جامعه تحقیق، نیروهای ستادی رسمی در مقام‌های کارشناسی و بالاتر کارخانه ذوب‌آهن به تعداد ۵۰۰ نفر بودند. تعداد نمونه با بهره گرفتن از جدول مورگان ۲۱۷ نفر محاسبه و نمونه‌گیری به روش تصادفی انجام گردید. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های معنویت محیط کار رگو و کن‌ها، هوش معنوی کینگ و تعهد سازمانی آلن و می یر استفاده گردید. برای تجزیه‌و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین درک کارکنان از معنویت محیط کار و هوش معنوی رابطه مثبت و معنی‌دار وجود دارد . همچنین اثر تعدیلی تعهد سازمانی بر این رابطه تأیید گردید.

مرزآبادی و همکاران(۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان رابطه معنویت سازمانی با توانمندسازی روان‌شناختی، خلاقیت، هوش معنوی، استرس شغلی و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه انجام دادند. جامعه پژوهش تمامی کارکنان یکی از دانشگاه‌ها بودند که از بین آن‌ ها ۳۰۸ نفر به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردید و ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه معنویت سازمانی میلمن، پرسشنامه توانمندسازی روان‌شناختی اسپریتزر، پرسشنامه خلاقیت جعفری، پرسشنامه هوش معنوی کینگ، پرسشنامه توصیف شغلی و پرسشنامه استرس شغلی HSE را تکمیل کردند. داده های به دست‌آمده با بهره گرفتن از روش‌های همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، تحلیل واریانس ‌یک‌راهه و آزمون تعقیبی شفه مورد تجزیه‌و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین معنویت سازمانی با توانمندسازی روان‌شناختی، و استرس شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد همچنین بر اساس نتایج بین سابقه شغلی کارکنان با معنویت سازمانی ارتباط معنادار وجود داشت.

یعقوبی و همکاران(۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین معنویت سازمانی و شادکامی کارکنان: یک مطالعه موردی در ستاد فرماندهی نیروی انتظامی گلستان انجام دادند. جامعه موردبررسی کارکنان ستاد فرماندهی نیروی انتظامی گلستان بودند که از میان آن‌ ها ۱۵۲ نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه سنجش معنویت سازمانی و پرسشنامه سنجش شادکامی فوردایس استفاده شد. تجزیه‌و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار spss16 و با آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام صورت گرفت. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که تمام ابعاد معنویت سازمانی در سطح اطمینان ۹۹ درصد ارتباط مثبتی با متغیر شادکامی دارند. یافته های حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که بعد احساس تعلق در سازمان به میزان ۷/۳۱ درصد پیش‌بینی کننده متغیر شادکامی در سازمان است.

تحقیق‌های خارجی

رگو و کنها (۲۰۰۸) تحقیقی تحت عنوان معنویت محل کار و تعهد سازمانی: مطالعه تجربی، انجام دادند. جامعه پژوهش افراد ۱۵۴ سازمان بود که از بین آن‌ ها ۳۶۱ نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه استفاده شد. برای تجزیه‌و تحلیل داده ها ا از رگرسیون و تحلیل خوشه‌ای استفاده شد. نتایج نشان داد هنگامی که افراد معنویت را در کار تجربه می‌کنند احساس ابزاری کمتری در ‌کار دارند و تعهد و وفاداری آن‌ ها به سازمان بیشتر خواهد بود.

احمدی و همکاران(۲۰۱۴) تحقیقی تحت عنوان رابطه بین معنویت در محل کار و رفتار شهروندی سازمانی انجام دادند. جامعه پژوهش دانش آموزان دبیرستانی بودند که از بین آن‌ ها ۲۴۸ نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه‌و تحلیل داده ها از رگرسیون چندگانه استفاده گردید . نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین معنویت و رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد.

ولیونن (۲۰۱۴) تحقیقی تحت عنوان معنویت در کار: تجزیه‌و تحلیل مقایسه‌ای انجام دادند.جامعه پژوهش مدیران مسیحی از دو گروه اروپایی و لیتوانیایی بودند. که برای جمع‌ آوری داده ها از مصاحبه استفاده گردید بدین منظور ۲۳ مصاحبه بین آن‌ ها انجام شد. نتایج نشان داد ۹۱/۷۳ درصد از اروپایی‌ها و ۶۷/۲۶درصد از لیتوانیایی به شدت موافق و بر این اساس ۰۴/۱۳ و ۶۷/۲۶ درصد توافق دارند که کسب‌وکار می‌تواند موفق باشد اگر با معنویت همراه باشد.

1. 1. – Fawcett ↑

1. 1. – Business week & Fortune ↑

1. 1. -Ramesh &Dani ↑

1. 1. – Rego& Cunha ↑

1. 1. -Dehler & Welsh ↑

1. 1. – Gibbons ↑

1. 1. – Myers ↑

1. 1. -Cavanagh ↑

1. 1. – Hill & Pargament ↑

1. 1. – Giancarlo Lucchetti ↑

1. 1. -Vayghan ↑

1. 1. – Robbins ↑

1. 1. – Howard ↑

1. 1. -The Mature Person ↑

1. 1. – Frankel ↑

1. 1. -Self_Transcedent Person ↑

1. 1. -Bradley and Kauanui ↑

1. 1. -Cavanagh ↑

1. 1. -Giacalone & Jurkiewicz ↑

1. 1. – Marques ↑

مشخص شدن رابطه بین بحران مالی و تجارت خدمات و همچنین شناسایی عوامل مؤثر بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در سیاست­گذاری­های اقتصادی جهت کاهش اثرات بحران مالی و افزایش حجم تجارت خدمات گردشگری مؤثر است. با توجه به نتایج تحقیق میزان اهمیت و اثرگذاری خدمات در تراز تجاری مشخص می­ شود. ‌بنابرین‏ سازمان صنایع و معادن و بازرگانی و سازمان­ های تامین مالی میزان حمایت از صنایع خدماتی را متناسب با این درجه اهمیت تنظیم ‌می‌کنند. همچنین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، برنامه ­های توسعه­ای و شکل­دهی به گونه­ های مختلف این صنعت را با توجه به انعطاف­پذیری این صنعت نسبت به شرایط مالی مختلف تنظیم ‌می‌کنند.

۱-۴- اهداف پژوهش:

1. 1. بررسی عوامل مؤثر بر جریان تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. 1. بررسی عوامل مؤثر بر حجم تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. 1. ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

۱-۵- فرضیه ­ها یا سوال پژوهش:

– بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در بخش خدمات اثر منفی دارد.

-بحران مالی جریان دو جانبه تجارت خدمات گردشگری را در کشورهای عمده شریک تجاری ایران، کمتر از تجارت دوجانبه کل خدمات تحت تاثیر قرار می­دهد.

۱-۶- روش پژوهش:

پژوهش از نظر اهداف کاربردی و از نظر شیوه­ پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. برای جمع‌ آوری مطالب مربوط به ادبیات موضوع از روش کتابخانه ­ای نظیر کتب، مقالات، پایان نامه­ ها، مجلات و پایگاه ­های اطلاعاتی در اینترنت استفاده می­ شود. جامعه آماری این پژوهش ایران و کشورهای است که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارد. این کشورها عبارتند از کانادا، ایتالیا، المان، سوریه، ژاپن، بریتانیا و فرانسه است. قلمرو زمانی پژوهش ۲۰۰۳-۲۰۱۰ است.

به منظور بررسی تجارت دوجانبه از الگو جاذبه تجاری استفاده شده است. الگو­های جاذبه یکی از ابزارهای مهم در تجارت بین ­الملل است که امکان برآورد جریان­های تجارت دوجانبه در یک مقطع زمانی خاص و به طور همزمان از دیدگاه کشور صادرکننده و واردکننده را فراهم آورده است.

۱-۷-کلید واژه ­ها:

بحران مالی^[۷۱] : عبارت بحران مالی برای موقعیت‌های زیادی به کار می‌رود که در آن‌ ها، برخی از نهادهای مالی یا دارایی‌های مالی به صورت ناگهانی بخش زیادی از ارزش خود را از دست می‌دهند. از طرف دیگر می‌توان گفت که بحران‌های مالی نتیجه‌ مستقیمی از کاهش ثروت‌های کاغذی^[۷۲] است که این تغییرات در ارزش دارایی افراد، تحت تأثیر بخش واقعی اقتصاد نبوده است. این در حالی است که در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ میلادی، بسیاری از بحران‌های مالی با هراس‌های بانکی^[۷۳] در ارتباط بوده‌اند و بسیاری از بحران‌ها با این هراس‌ها منطبق بوده‌اند. موقعیت‌های دیگری که اغلب تحت عنوان بحران‌های مالی شناخته می‌شوند شامل سقوط‌های بازار سهام^[۷۴] و ترکیدن حباب‌های مالی، بحران‌های پولی و نکول حکمرانی^[۷۵] هستند. پس به طور خلاصه می‌توان بیان کرد که بحران‌های مالی شامل الف) بحران‌های بانکی، ب) حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، ج) بحران‌های پولی و د) بحران‌های بدهی حکمرانی هستند. این در حالی است که بحران‌های بانکی و حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، در ابتدا دارای ابعاد ملی بوده و امکان دارد که بعد فراملی بین‌المللی نیز پیدا کنند، ولی بحران‌های پولی و بدهی‌های حکمرانی، از همان ابتدا دارای ابعاد فراملی و بین‌المللی هستند (کیندلبرگر و آلیبر^[۷۶]، ۲۰۰۵؛ لوین و والنسیا^[۷۷]، ۲۰۰۸).

تجارت خدمات^[۷۸] : تجارت خدمات به خرید و فروش یک کالای غیرقابل لمس بین خریدار و فروشنده­ای که در دو کشور یا دو اقتصاد متفاوت هستند گفته می­ شود. این تعریف بر طبق توافق نامه­ی GATS و بر اساس اینکه در زمان معامله، طرفین معامله در کجا حضور دارند به ۴ شاخه تقسیم می شود: ۱- تجارت بین مرزی: زمانی که خدمت از یک کشور به کشور دیگری ارائه شود. ۲- مصرف در خارج از کشور: عرضه­ی خدمات از یک کشور به مصرف کنندگان خدمات از کشور دیگر در کشور عرضه کننده. ۳- حضور تجاری: عرضه کننده­ خدمات از یک کشور، خدمت را در کشور دیگر ارائه می­دهد. ۴- حضور شخص حقیقی: خدمات از طریق حضور اشخاص حقیقی در کشور دیگر ارائه شوند (سازمان تجارت جهانی^[۷۹]،۲۰۱۳).

الگوی جاذبه^[۸۰] : در ساده­ترین حالت الگوی جاذبه بیان می­دارد که تجارت دوجانبه بین دو کشور با GDP این کشورها ارتباط مستقیم و با فاصله­ جغرافیایی این دو کشور ارتباط معکوس دارد. این دو عامل، توضیح دهندگی تجربی بالایی دارند. ضمن اینکه اثر فاصله جغرافیایی قوی است و در طول زمان کاهش نمی­یابد. الگوهای تعمیم یافته جاذبه، اثرات هم مرزی و همسایگی کشورها و همچنین برخی هزینه­ های پیچیده­ تعامل را هم بر روی تجارت دوجانبه اندازه ­گیری می­ کند (کیمیورا و لی^[۸۱]،۲۰۰۴).

گردشگری^[۸۲] : گردشگری به معنای مسافرت از یک مبدأ به یک مقصد است که به منظور سیاحت یا تجارت است و مفهوم آن فرایند­های مبادله فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را نیز در بر ‌می‌گیرد. گردشگری به لحاظ دارا بودن قابلیت تحرک در تولید و توزیع و ایجاد خدمات گوناگون، سرعت بخشیدن به گردش پول و سرانجام ایجاد اشتغال یکی از مهم­ترین منابع تولید کشورها در بخش خدمات است که ‌می‌توان از آن به سود اقتصاد کشور میزبان بهره گرفت (سازمان تجارت جهانی، ۲۰۱۲).

فصل دوم:

مروری بر ادبیات موضوع

مقدمه:

بحران­های مالی یکی از پدیده ­های رایج در طول حیات اقتصادی کشورها است. نحوه مقابله با بحران و کاهش تبعات منفی آن، از مهم­ترین دغدغه­ های کشورهای درگیر بحران بوده است. اکثر کشورها، اقدامات پیشگیرانه از وقوع بحران و جلوگیری از سرایت آن به اقتصادشان را در نظر داشته اند.

بحران­های مالی در کشورهای جنوب شرقی آسیا، آرژانتین، برزیل، مکزیک و غیره از جمله بزرگ­ترین بحران­های مالی در دهه­های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ بوده ­اند. کشورهای درگیر بحران، سیاست­های مختلفی نظیر کاهش یا افزایش نرخ بهره، اصلاح مقررات بازار سرمایه، تزریق پول به اقتصاد و غیره را به منظور پیشگیری و یا درمان بحران­های مالی مورد توجه قرار داده ­اند. در این میان ساختار اقتصادی کشورها در انتخاب سیاست­های مقابله با بحران­های مالی نقش اساسی داشته است. بحران اخیر که از سال ۲۰۰۷ شروع شد، با وسعت بیشتر، در سال ۲۰۰۸ شدت یافت و اقتصاد جهانی را مورد هدف قرار داده است. کشورهای درگیر بحران، سیاست­های مختلفی را برای مقابله با این بحران تدوین نموداند.