۳-۵ روش گرد‌آوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات در بخش کتابخانه‌ای از کتاب‌ها، مقالات، رساله‌ها و پژوهش‌ها داخلی و خارجی و در بخش می‌دانی از پرسشنامه‌های استاندارد شده استفاده گردید.
در بخش می‌دانی نیز برای جمع آوری اطلاعات آزمودنی‌ها از سه پرسشنامه‌ی مهارت‌های ارتباطی، هوش هیجانی بار-اون و هوش معنوی کینگ و پرسشنامه اطلاعات فردی استفاده شده است.
۳-۶ ابزار اندازه‌گیری
با توجه به اینکه سه متغیر در این پژوهش موردبررسی قرار می‌گیرد، لذا از سه پرسشنامه استفاده گردیده است، که در ادامه به توضیحات هریک از پرسشنامه‌ها آورده شده است.
۳-۶-۱ پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی
پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی توسط بارتون جی. ای (۱۹۹۰) ساخته‌شده است که از ۱۸ گویه و ۳ خرده مقیاس مهارت کلامی (۶ سؤال)، مهارت شنودی (۶ سؤال) و مهارت بازخوردی (۶ سؤال) تشکیل‌شده است که به منظور شناسایی و سنجش مهارت‌های ارتباطی خود به کار می‌رود.
نمره‌گذاری پرسشنامه به صورت طیف لیکرت ۵ گزینه‌ای می‌باشد که برای گزینه‌های «کاملاً مخالفم»، «تا حدودی مخالفم»، «مطمئن نیستم»، «تا حدودی موافقم» و «کاملاً موافقم» به ترتیب امتیازات ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ در نظر گرفته می‌شود.
جدول ۳- ۱ مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی
ردیف
خرده مقیاس
سوالات
تعداد سؤال
۱
مهارت کلامی
۳-۴-۷-۱۲-۱۵-۱۷
۶
۲
مهارت شنودی
۲-۶-۸-۱۰-۱۴-۱۸
۶
۳
مهارت بازخوردی
۱-۵-۹-۱۱-۱۳-۱۶
۶
در این پژوهش پایایی پرسشنامه سنجیده شد که مقدار آلفای کرونباخ ۹۳% به دست آمد (مقدار آلفای کرونباخ در حیطه مهارت کلامی ۸۷%، در حیطه مهارت شنودی ۸۱% و در حیطه مهارت بازخوردی ۸۵% محاسبه شد).
۳-۶-۲ پرسشنامه هوش هیجانی بار-اون
پرسشنامه هوش هیجانی بار-اون[۹۷] (EQ–I) در فرم بلند دارای ۱۳۳ سؤال و در فرم کوتاه شده ۹۰ سوال می‌باشد و این نخستین پرسشنامه معتبر فرا فرهنگی جهت ارزیابی هوش هیجانی است (بار-اون ۱۹۹۹؛ آبراهام، ۱۹۹۹ نقل از بار-اون، ۲۰۰۰). این پرسشنامه توسط بار-اون ۱۹۹۷ ساخته شد که شامل یک نمره کلی از هوش هیجانی و پنج عامل مرکب و یک شاخص هماهنگی و ۱۵ خرده مقیاس است.
پنج عامل مرکب که خود شامل ۱۵ خرده مقیاس می‌باشند همراه با شماره سوالات در زیر آورده شده‌اند.
جدول ۳- ۲ مؤلفه‌های هوش هیجانی
درون فردی: خودآگاهی هیجانی، ابراز وجود، عزت‌نفس، خودشکوفایی، استقلال
۹۰-۸۵-۸۰-۷۸-۷۵-۷۰-۶۵-۶۳-۶۰-۵۵-۵۰-۴۸-۴۵-۴۰-۳۵-۳۳-۳۰-۲۵-۲۰-۱۸-۱۵-۱۰-۵-۳
بین فردی: همدلی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، روابط بین فردی
۸۹-۸۸-۸۳-۷۴-۷۳-۶۸-۵۹-۵۸-۵۳-۴۴-۴۳-۳۸-۲۹-۲۸-۲۳-۱۴-۱۳-۸
سازگاری: حل مسئله، واقع‌گرایی، انعطاف‌پذیری
۸۷-۸۲-۷۶-۷۲-۶۷-۶۱-۵۷-۵۲-۴۶-۴۲-۳۷-۳۱-۲۷-۲۲-۱۶-۱۲-۷-۱
مدیریت استرس: تحمل فشار روانی، کنترل تکانش
۷۹-۸۶-۷۱-۶۴-۵۶-۴۹-۴۱-۳۴-۲۶-۱۹-۱۱-۴
خلق عمومی: خوش‌بینی، شادمانی
۸۴-۷۷-۶۹-۶۲-۵۴-۴۷-۳۹-۳۳-۲۴-۱۷-۹-۲
ابزار (EQ) برای سنجش هوش هیجانی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد این ابزار متشکل از عباراتی است که احساس، طرز تفکر و نحوه رفتار را در موقعیت‌های گوناگون توصیف می‌کند. آزمودنی با خواندن هر عبارت، میزان هماهنگی یا عدم هماهنگی خود را با خصوصیات توصیف‌شده بر روی مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت از ۵ به ۱ (کاملاً موافقم و کاملاً مخالفم) و در بعضی سؤالات با محتوای منفی یا معکوس از ۱ به ۵ (کاملاً موافقم و کاملاً مخالفم) انجام می‌شود. ۹ نمره کل هر مقیاس برابر مجموع نمرات هر یک از سؤالات آن مقیاس و نمره کل آزمون برابر با مجموع نمرات ۱۵ مقیاس می‌باشد. کسب امتیاز بیشتر در این آزمون، نشانگر موقعیت برتر فرد در مقیاس موردنظر یا در کل آزمون و برعکس می‌باشد. مثلاً کسب امتیاز بالاتر در مقیاس خود ابرازی نشان‌دهنده، خود ابرازی بیشتر در فرد است. این پرسشنامه برای گروه‌های هدف از سن ۱۸ سال تا سنین بالاتر، مشروط به اینکه از حد متعارفی از تحصیلات (حداقل دیپلم) برخوردار باشند قابل‌اجراست و در دو جنس زن و مرد کاربرد دارد. بیشتر آزمودنی‌ها (تقریباً ۶۸%) ۱۵ نمره بالاتر و پایین از میانگین کسب کنند (نمره بین ۸۵ تا ۱۱۵) اکثریت آن ها (تقریباً ۹۵%) ۳۰ نمره بالاتر و پایین‌تر از میانگین کسب می‌کنند (بین ۵۵ و ۱۴۵) آزمودنی‌هایی که نمره کار آن ها پایین‌تر از ۷۰ یا بالاتر از ۱۳۰ است به طور مشخص غیرعادی هستند و باید با دقت بیشتری موردبررسی قرار گیرند (بار-اون، ۱۹۹۷). پایایی آزمون از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای کل آزمون ۹۳% گزارش گردید این میزان (آلفای محاسبه‌شده در مرحله سوم) با آلفای محاسبه‌شده در مرحله دوم آزمون یکسان به دست‌آمده است.
در این پژوهش از فرم کوتاه شده ۹۰ سوالی استفاده شده است و پایایی پرسشنامه نیز سنجیده شد که مقدار آلفای کرونباخ ۸۶% به دست آمد.
۳-۶-۳ پرسشنامه هوش معنوی
پرسشنامه هوش معنوی کینگ[۹۸] (SISRI) در سال ۲۰۰۸ توسط کینگ طراحی و ساخته شد. این پرسشنامه دارای ۲۴ گویه است و چهار زیر مقیاس دارد: تفکر وجودی انتقادی، آگاهی متعالی ،تولید معنای شخصی، و گسترش حالت هشیاری. هر چه فرد نمره بالاتری در این پرسشنامه بگیرد دارای هوش معنوی بیشتری است.
پرسشنامه هوش معنوی کینگ (SISRI) دارای ۲۴ ماده بوده و هدف آن سنجش میزان هوش معنوی از ابعاد مختلف (تفکر وجودی انتقادی، آگاهی متعالی، تولید معنای شخصی، گسترش حالت هشیاری،) می‌باشد. طیف نمره دهی آن بر اساس لیکرت پنج گزینه‌ای بوده که در جدول زیر گزینه‌ها و نیز امتیاز مربوط به هر گزینه ارائه گردیده است:
جدول ۳- ۳ جدول نمره‌گذاری طیف لیکرت پرسشنامه هوش معنوی
گزینه
کاملاً درست
بسیار درست
تا حدودی درست
نادرست
کاملاً نادرست
امتیاز
۴
۳
۲
۱
۰
البته این شیوه نمره‌گذاری در مورد سؤال شماره ۶ معکوس خواهد می‌باشد.
همچنین زیر مقیاس‌های این پرسشنامه به صورت زیر محاسبه می‌شود:
-
- تفکر وجودی انتقادی[۹۹]: این زیر مقیاس دارای ۷ سؤال است و نمره کل آن بین ۰ تا ۲۸ است. سوالات این زیر مقیاس عبارتاند از: ۱، ۳، ۵، ۹، ۱۳، ۱۷، ۲۱
-
- آگاهی متعالی[۱۰۰]: این زیر مقیاس دارای ۷ گویه است و نمره کل آن بین ۰ تا ۲۸ است. سوالات این زیر مقیاس عبارتاند از: ۲، ۶، ۱۰، ۱۴، ۱۸، ۲۰، ۲۲
-
- تولید معنای شخصی[۱۰۱]: این زیر مقیاس دارای ۵ سؤال است و نمره کل آن بین ۰ تا ۲۰ است. سوالات این زیر مقیاس عبارتاند از: ۷، ۱۱، ۱۵، ۱۹، ۲۳
