۴) تویسرکان: ۵باب نهادی (با زیربنای ۲۹۴۱ مترمربع)
۵) اسدآباد:۳باب نهادی (با زیربنای ۶۳۶ مترمربع)
۶) کبودرآهنگ: ۶ باب نهادی (با زیربنای ۲۰۴۱ مترمربع) -۲ باب مشارکتی (با زیربنای ۵۹۰ مترمربع)
۷) بهار: ۸ باب نهادی (با زیربنای ۳۱۱۸ مترمربع)
۸) رزن: ۷ باب نهادی (با زیربنای ۲۵۴۰ مترمربع) – ۱ باب مشارکتی (با زیربنای ۲۰۰ مترمربع)
۹) فامنین۱باب (با زیربنای ۴۰۰ مترمربع) (اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان،۱۳۹۱).
۲ – ۵ هدف کتابخانه‌های عمومی
رانگاناتان[۱۹] عقیده داشت پیشرفت‌های اجتماعی و خدمات کتابداری چون حلقه‌های زنجیر به یکدیگر وابسته‌اند. به عقیده دانشمندان دیگر نیز، اهداف کتابخانه‌ها مستقیماً به اهداف و نیاز جامعه بستگی دارد (علومی،۱۳۹۱، ص۲). کتابخانه‌های عمومی برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود، باید به نیازسنجی از جامعه‌ای که می‌خواهند به آن خدمات اطلاعاتی ارائه کنند، بپردازند. چرا که همان طوری که برندسون[۲۰](۱۳۹۱) اظهار می‌دارد: ذهن خود را به این محدود نکنید که آیا این جزء وظایف کتابخانه هست یا نه؟ به گونه‌ای دیگر فکر کنید و از خودتان بپرسید که آیا چیزی هست که در حال حاضر جامعه و شهروندان به آن نیاز دارند. چرا که کتابخانه به منزله نهادی اجتماعی که در متن جامعه کار می‌کند، مقام والایی دارد و عمدتاًً در این متن نیازهای آن مورد تحلیل قرار می‌گیرد (موکهرجی[۲۱]، ۱۳۸۸).
همان طوری که در چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ آمده است: «نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با امید به عنایات الهی و تلاش برنامه ریزی شده در سال۱۴۰۴ نهادی است: فرهنگی، با هویت اسلامی- ایرانی، نافذ و اثرگذار بر جامعه، دارای کارکردهای آگاهی بخشی، اطلاع رسانی، آموزشی و ارشادی، زمینه ساز ارتقای مطالعه مفید، دارای نیروی انسانی متعهد، متخصص و آموزش دیده، با حفظ جایگاه اول کشور در منطقه و موفق در رساندن کشور در زمره پانزده کشور برتر جهان از جهت سرانه ی فضا، عضو، منابع و امانت کتابخانه ای» (تبیین مؤلفه‌های چشم‌انداز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در افق ایران ۱۴۰۴).
در واقع، چشم‌انداز ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مکمل یکدیگر می‌باشند. از طرفی با توسعه کمی و کیفی کتابخانه‌های عمومی، شهروندانی آگاه خواهیم داشت که جمهوری اسلامی ایران زودتر و بهتر می‌تواند به اهدافی که تعیین کرده‌است دست یابد. از سوی دیگر، با پیشرفت کشور، کتابخانه‌های عمومی نیز، به انواع زیرساخت‌های فناوری مجهز شده و خدمات اطلاعاتی خود را به نحو مطلوبی ارائه خواهند داد.
توجه به کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی کشور، از سوی تمامی سازمان‌ها و افراد، امری ضروری است. چرا که در صورتی که جمهوری اسلامی ایران درصدد دستیابی به اهدافی که در چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ می‌باشد؛ چاره‌ای جز تجهیز کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی کشور وجود ندارد.
۲ – ۶ وظایف کتابخانه‌های عمومی
کتابخانه عمومی یکی از ابزارهای اصلی رشد فرهنگی در جوامع به حساب می‌آید و می‌تواند در تعالی سرمایه انسانی و شبکه تعاملات اجتماعی هر کشوری نقش اساسی ایفا کند. کتابخانه عمومی با فراهم آوری منابع مفید به رفع نیازهای افراد و گروه‌های مختلف جامعه کمک می‌کند تا اعضا بتوانند با مطالعه آن ها نیازهای آموزشی و اطلاعاتی خود را مرتفع سازند. مأموریت اصلی نهاد کتابخانه‌های عمومی که ارتقای مطالعه مفید است، کارکردهای اصلی آن را به عنوان نهادی اجتماعی ترسیم می‌کند (تبیین مؤلفه‌های چشم‌انداز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در افق ایران ۱۴۰۴).
کتابخانه عمومی بدون در نظر گرفتن هیچ گونه تبعیض از نظر نژاد، مذهب، جنس، زبان، موقعیت اجتماعی و تحصیلات در خدمت تمامی شهروندان بوده و وظیفه اصلی آن، فراهم کردن تمام منابع لازم برای رفع نیاز افراد و گروه‌های مختلف جامعه است (ریاحی نیا، ۱۳۸۹، ص۲۶).
بنابرین، کتابخانه عمومی وظیفه دارد که هر نوع اطلاعاتی که شهروندان بدان نیاز دارند را در اختیار آنان قرار دهد. زمانی این نیاز اطلاعاتی، اطلاعات علمی است و به درس و دانشگاه و پژوهش‌های کاربران مربوط می‌شود، زمانی، این نیاز می‌تواند نیازهای عمومی و گستره بیشتری را شامل شود: ممکن است کاربری اطلاعات شغلی را بخواهد، ممکن است کاربری اطلاعاتی درباره تحولات جهانی بخواهد، ممکن است کاربری اطلاعاتی درباره زمان و مکان کنکور سراسری از کتابدار تقاضا کند، کاربری درباره وظایف و اختیارات دولت سؤالاتی داشته باشد و همچنین درخواست‌هایی از این قبیل که کتابخانه‌های عمومی با آن مواجه می‌باشند. بنابرین کتابخانه عمومی وظیفه دارد تمامی اطلاعات مورد نیاز کاربران کتابخانه را در اختیار آنان قرار دهد و در گستره‌ای وسیع تر، به تمامی جامعه‌ای که به آن تعلق دارد، خدمات اطلاع‌رسانی ارائه دهد.
به طور کلی وظایف کتابخانه عمومی را می‌توان این‌چنین طبقه‌بندی نمود:
-
- تشویق مردم به مشارکت فعال در فعالیت‌های فرهنگی و اقتصادی؛
-
- فراهم آوردن امکانات رشد و گسترش آموزش در جامعه؛
-
- کمک به مردم در استفاده مطلوب از اوقات فراغت و تشویق به مطالعه؛
- تشویق مردم به استفاده از اطلاعات و پی بردن به ارزش آن (وبلاگ کتابداران دانشگاه فردوسی،۱۳۹۳).
بنابرین، کتابخانه‌های عمومی برخلاف سایر سازمان‌ها که وظایف محدود و مشخصی دارند؛ دارای وظایف و کارکردهای اجتماعی مختلفی از قبیل علمی، آموزشی، تفریحی، اطلاع‌رسانی، کارکردهای قومی، مذهبی و…می‌باشند.
۲ – ۷ وظایف کتابخانه عمومی بر اساس بیانیه ایفلا/یونسکو
وظایف و مأموریت‌های کتابخانه‌های عمومی طبق اعلامیه مشترک ایفلا/ یونسکو به شرح ذیل است:
-
- ایجاد و تقویت عادت خواندن و مطالعه در کودکان از سنین کودکی؛
-
- حمایت از آموزش‌های فردی و خودآموزی و آموزش رسمی در تمامی سطوح؛
-
- تهیه و فراهم آوردن فرصت‌هایی برای پیشرفت‌های سازنده شخصی؛
-
- ایجاد و انگیختن تخیّلات در کودکان و نوجوانان؛
-
- ترویج آگاهی درباره میراث فرهنگی، ارزش دادن به هنرها، کامیابی‌ها و نوآوری‌های علمی؛
-
- فراهم آوری دسترسی به بیان و شرح فرهنگی برای همه هنرهای اجرایی؛
-
- ترویج و تشویق گفتگوهای بین فرهنگی؛
-
- حمایت و پشتیبانی از فرهنگ و سنّت شفاهی؛
- تضمین اینکه شهروندان به همه اطلاعات اجتماعی دسترسی دارند؛
۱۰٫ فراهم آوردن خدمات اطلاعاتی برای فعالیت‌های مهم محلی، سازمان‌ها و گروه‌های ذیعلاقه
۱۱. تسهیل ترقی و پیشرفت اطلاع‌رسانی؛
۱۲. پشتیبانی و مشارکت در فعالیت‌های سوادآموزی و برنامه هایی که برای تمام گروه‌های سِنی تهیه می‌شوند و انجام این‌گونه فعالیت‌ها در صورت لزوم.
در وظایفی که در این بیانیه برای کتابخانه‌های عمومی تعریف شده است، مشاهده می‌شود که کتابخانه باید در متن جامعه بوده تا بتواند به تمامی نیازهای اطلاعاتی جامعه مورد نظر در سریع‌ترین زمان و به بهترین شکل پاسخ دهد.
۲ – ۸ کتابخانه به مثابه جزئی از نهاد اجتماعی
