۳ـ مجادله‌ با اهل‌ کتاب‌ با بهترین‌ و پسندیده‌ترین‌ شیوه ها: «ادْعُ إِلی‏ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالحِْکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الحَْسَنَهِ وَ جَدِلْهُم بِالَّتی هِی أَحْسَنُ… با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‏ای‏] که نیکوتر است مجادله نمای‏… » (نحل/۱۲۵)

۴ـ حق مقابله به مثل داشتن در صورت ستم دیدن از آنان، ولی برتری شکیبایی در برابر ستم: «وَ إِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَ لَئنِ صَبرَْتمُ‏ْ لَهُوَ خَیرٌْ لِّلصَّبرِِین‏. و اگر آزار دیدید، همان گونه که مورد عقوبت قرار گرفته‏اید [متجاوز را] کیفر دهید، ولی اگر صبر کنید، البته برای شکیبایان بهتر است.» (نحل/۱۲۶)

۵ ـ بحث با آنان با خوش‌رویی و تأکید بر اشتراک‌ها. (پرهیز از موضوعات اختلاف برانگیز): «وَ لاتجَُدِلُواْ أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتی هِی أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ وَ قُولُواْ ءَامَنَّا بِالَّذِی أُنزِلَ إِلَیْنَا وَ أُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَ إِلَاهُنَا وَ إِلَاهُکُمْ وَاحِدٌ وَ نحَْنُ لَهُ مُسْلِمُون.‏ و با اهل کتاب، جز به [شیوه‏ای‏] که بهتر است، مجادله مکنید مگر [با] کسانی از آنان که ستم کرده ‏اند و بگویید به آنچه بر ما نازل شده و [آنچه‏] بر شما نازل گردیده، ایمان آوردیم و خدای ما و خدای شما یکی است و ما تسلیم اوییم.» (عنکبوت/۴۶)

۶ـ همزیستی‌ مسالمت‌آمیز و صلح‌ و صفا و برابری‌ (دعوت‌ به‌ اتحاد‌): «قُلْ یَأَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلی‏ کَلِمَهٍ سَوَاءِ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکمُ‏ْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لانُشرِْکَ بِهِ شَیًْا وَ لایَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ الله‏… بگو ای اهل کتاب بیایید بر سر موضوعی که میان ما و شما یکسان است، تأکید کنیم و آن اینکه جز خدا را نپرستیم و چیزی را شریک او نگردانیم، و بعضی از ما بعضی دیگر را به جای خدا به خدایی نگیرد…»
(آل عمران/۶۴)

۷ـ تأکید روی‌ مشترکات‌ شرایع‌ و اعلام‌ صریح‌ ایمان‌ به‌ تمامی‌ پیامبران‌ و تفاوت‌ نگذاشتن‌ میان‌ آن ها: «قُلْ ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَ مَا أُنزِلَ عَلَیْنَا وَ مَا أُنزِلَ عَلی إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْبَاطِ وَ مَا أُوتی‏َ مُوسی‏ وَ عِیسی‏ وَ النَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَینْ‏َ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون‏. بگو ما به‌ خدا و به‌ آنچه‌ بر ما و بر ابراهیم‌ و اسمعیل‌ و اسحق‌ و یعقوب‌ و اسباط نازل‌ شده‌ و به‌ آن‌ چه‌ به‌ موسی‌ و عیسی‌ و پیام‌آوران‌ از جانب‌ پروردگارشان‌ داده‌ شده‌، ایمان‌ داریم‌ و تفاوت‌ و تمایزی‌ میان‌ هیچ‌ یک‌ از آنان‌ قائل‌ نمی‌شویم‌. ما فقط تسلیم‌ او هستیم‌ ]نه‌ تسلیم تعصبات‌ قوی‌ و نژادی[.» (آل‌ عمران‌ ٨۴)

۸ ـ احترام نهادن به آنان با خواندن آیه‌هایی که از آنان تعریف ‌کرده‌است:

ــ «وَ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْک‏… و از اهل کتاب، کسی است که اگر او را بر مال فراوانی امین شمری، آن را به تو برگرداند…» (آل عمران/۷۵)

ــ «وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَمَن یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ مَا أُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَ مَا أُنزِلَ إِلَیهِْمْ خَاشِعِینَ لِلَّهِ لایَشْترَُونَ بَِایَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِیلاً أُوْلَئکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سرَِیعُ الْحِسَاب‏. بی‌تردید در میان‌ اهل‌ کتاب‌ هستند کسانی‌ که‌ به‌ خدا و به‌ آنچه‌ بر شما و آن‌ چه‌ بر خودشان‌ نازل‌ شده‌ ایمان‌ دارند. آن ها در برابر خدا خاشع‌اند و آیات‌ او را به‌ بهای‌ اندک‌ (مال‌ و منال‌ و پست‌ و مقام‌) نمی‌فروشند. آن ها اجرشان‌ نزد پروردگارشان‌ محفوظ است‌. همانا خداوند سریع‌الحساب‌ است‌.» (آل عمران/۱۹۹)

ــ «… مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ أُمَّهٌ قَائمَهٌ یَتْلُونَ ءَایَاتِ اللَّهِ ءَانَاءَ الَّیْلِ وَ هُمْ یَسْجُدُون‏. از میان اهل کتاب، گروهی درست کردارند که آیات الهی را در دل شب می‏خوانند و سر به سجده می‏نهند.» (آل عمران/۱۱۳)

ــ «یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَْخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ یُسَارِعُونَ فی الْخَیرَْاتِ وَ أُوْلَئکَ مِنَ الصَّالِحِین‏. به خدا و روز قیامت ایمان دارند و به کار پسندیده فرمان می ‏دهند و از کار ناپسند باز می‏دارند و در کارهای نیک شتاب می‏ کنند، و آنان از شایستگانند.» (آل عمران/۱۱۴)

ــ «وَ مَا یَفْعَلُواْ مِنْ خَیرٍْ فَلَن یُکْفَرُوهُ وَ اللَّهُ عَلِیمُ بِالْمُتَّقِین‏. و هر کار نیکی انجام دهند، هرگز در باره‌ی آن ناسپاسی نبینند، و خداوند به [حال‏] تقواپیشگان داناست.» (آل عمران/۱۱۵)

ــ «وَ إِذَا سَمِعُواْ مَا أُنزِلَ إِلی الرَّسُولِ تَرَی أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ الْحَقّ‏ِ یَقُولُونَ رَبَّنَا ءَامَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِین‏. هرگاه‌ حقایقی‌ را که‌ به‌ رسول‌ نازل‌ شده‌ می‌شنوند، اشک‌ دیدگان‌شان‌ را که‌ از شوق‌ شناخت‌ حق‌ جاری‌ می‌شود، مشاهده‌ می‌کنی‌. می‌گویند پروردگارا ایمان‌ آوردیم‌ ما را در جمع‌ شاهدان‌ منظور فرما.» (مائده/۸۳)

ــ «وَ مَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ مَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقّ‏ِ وَ نَطْمَعُ أَن یُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِین‏. ما را چه‌ شود که‌ به‌ خدا و به‌ آنچه‌ از حق‌ که‌ باری‌ ما آمده‌ ایمان‌ نیاوردیم‌. در حالی که‌ آرزومندیم‌ پروردگارمان‌ ما را به‌ همراه‌ صالحان‌ (در بهشت‌) داخل‌ نماید.» (مائده/۸۴)

ــ «فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّاتٍ تجَْرِی مِن تحَْتِهَا الْأَنْهَارُ خَلِدِینَ فِیهَا وَ ذَالِکَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِین‏. پس‌ به‌ خاطر چنین‌ گفتاری‌، پروردگارشان‌ بهشتی‌ را که‌ از زیر آن‌ نهرها جاری‌ است‌ و در آن‌ جاوید خواهند زیست‌، پاداش‌شان‌ داد و چنین‌ است‌ جزای‌ محسنین‌.» (مائده/۸۵)

ــ «… وَ قَفَّیْنَا بِعِیسی ابْنِ مَرْیَمَ وَ ءَاتَیْنَهُ الْانجِیلَ وَ جَعَلْنَا فی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَهً وَ رَحْمَهً… و عیسی پسر مریم را در پی [آنان‏] آوردیم و به او انجیل عطا کردیم، و در دل کسانی که از او پیروی کردند، رأفت و رحمت نهادیم‏…» (حدید/۲۷)

۹ ـ اکرام‌ کشیشان‌ و رهبانان‌ و علمای‌ دینی‌ اهل کتاب ‌و نام‌ بردن‌ قرآن‌ با احترام‌ از آن ها: «… وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّهً لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّا نَصَارَی‏ ذَلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَ رُهْبَانًا وَ أَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبرُِون‏. و قطعاً کسانی را که گفتند ما مسیحی هستیم، نزدیک‌ترین مردم در دوستی با مؤمنان خواهی یافت؛ زیرا برخی از آنان دانشمندان و رهبانانی‏اند که تکبر نمی‏ورزند.» (مائده/۸۲)

۱۰ـ پیشی گرفتن از آنان‌ در نیکی‌ها، به‌ جای‌ تعصب‌ در اختلافات و حواله‌ دادن‌ اختلافات‌ به‌ قیامت: «فَاسْتَبِقُواْ الْخَیرَْاتِ إِلی اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ فِیهِ تخَْتَلِفُون‏. پس در کارهای نیک بر یکدیگر سبقت گیرید. بازگشت [همه‏] شما به سوی خدا است آن گاه در باره‌ی آنچه در آن اختلاف می‏کردید، آگاه‌تان خواهد کرد.» (مائده/۴۸)

استرس دو بعد مهم دارد: استرس فیزیولوژیک و استرس روانی. استرس فیزیولوژیک به عنوان واکنش فیزیولوژیکی بدن(سردرد، میگرن،درد شکم، سستی، کمردرد، درد قفسه سینه، خستگی، تپش قلب، اختلال خواب و درد عضلانی و همچنین تغییر در غذا خوردن، نوشیدن، خوابیدن و عادات سیگار کشیدن) به محرک های مختلف استرس زا درمحیط کار دیده شده است. (بیهر ^[۱۱۵] و همکاران،۲۰۰۱).

استرس روانی اغلب به عنوان واکنش احساس اضطراب و افسردگی، فرسودگی شغلی، بیگانگی شغل، خصومت، افسردگی ، تنش، خشم، عصبانیت، تحریک پذیری و ناامیدی به اثر یک محرک در مقابل کار تعریف می شود.اگر کارکنان نتوانند این قبیل استرس ها را کنترل کنند این استرس ممکن است بر نگرش و رفتار کاری افراد مثل رضایت ، تعهد بهره وری، کیفیت و سلامت درمحیط کار تاثیر منفی بگذارد(سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۰۵ ).

کانن عقیده دارد که عکس‌العمل ،بیوشیمیایی و رفتاری است که در مواجهه با خطر به انسان دست می‌دهد. شولر استرس را مجموعه‌ای از واکنش های عمومی نسبت به عوامل ناسازگار و غیر منتظره محیط می‌داند به عبارت ساده‌تر اختلال در سیستم ناسازگاری و تطبیق بدن آدمی با محیط خارجی که او را وادار می‌سازد که با اتخاذ روش جنگ وگریز با خطر مقابله نموده و یا راه فرار را انتخاب نموده و خود را از مخمصه بیرون بکشد.

استرس راگاهی ناشی از محرکات خارج می دانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پاره‌ای از مزاحمت‌ها عنوان کرده‌اند. بررسی‌های جدید و تئوری های جامع راجع به استرس بر تعامل فرد و محیط تأکید دارد. محققان سال‌های ۱۹۵۰ استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و بیرونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد می‌کنند توصیف نموده‌اند به عقیده لازاروس عکس‌العمل فرد در برابر استرس به تفسیر و ارزیابی آگاهانه یا ناآگاهانه ‌از حوادث زیان‌آور ،تهدید آمیز و دارای چالش بستگی دارد ( فخیمی ، ۱۳۸۱).

هانس سلیه را می توان نخستین کسی دانست که در سال۱۹۵۶ استرس را به عنوان مفهوم تازه‌ای در نوع خود به طور گسترده مورد بحث و بررسی قرار داد. سلیه استرس را پاسخی می‌داند که بدن در برابر خواست هایی که بر آن وارد می‌شود نشان می‌دهد وی بیان می‌کند این پاسخ پاسخی غیر اختصاصی^[۱۱۶] است. بدین معنی که هرگاه عاملی موجب شود که بدن دچار تنش شود و ثبات و تعادلش را از دست بدهد به طور خود به خود واکنشهایی نشان می‌دهد تا تعادل از دست رفته را باز گرداند و به حالت پیشین و همیشگی خود برسد.مثلاً عرق کرن در هوای گرم و لرزیدن در هوای سرد در واقع کوشش هایی است که بدن به اقتضای شرایط بیرونی در جهت حفظ تعادل درونی انجام می‌دهد. (در گرما،‌ مقداری گرمای دریافت کرده را با مقدار آبی که از راه عرق بیرون می‌ریزد دفع می‌کند و در سرما با لرزش ماهیچه ای مقداری قند ذخیره را آزاد می‌کند و انرژی در اختیار بدن می‌گذارد)اما اگر این گرما یا سرمای محیط از حدی بگذرد که فشار را در بدن وارد کند، استرس‌زا خواهد بود، از همین رو سرما و گرما را عامل استرس می دانند.

‌بنابرین‏، اکنون با جمع بندی مفاهیمی که تا اینجا تعریف شد. می‌توان استرس را به طور کامل و دقیق‌تر چنین تعریف کرد: «استرس مجموعه واکنش‌های جسمانی ، رفتاری روانی‌ذهنی است که ارگانیسم در برابر محرک‌های درونی و بیرونی بر هم زننده ثبات و تعادل طبیعی و درونی بدن هئوستازی^[۱۱۷] نشان می‌دهد. هدف ا صلی این واکنش ها بازگرداندن تعادل از دست رفته ارگانیسم و سازگاری فرد با محیط است.

حال که به تعدادی از مفاهیم و تعاریف فشار روانی یا (استرس) اشاره کردیم جا دارد متذکر شویم که فشار روانی به چه عاملی اطلاق نمی‌شود.

فشارروانی همان اضطراب نیست، اضطراب در قلمرو عاطفی وروان شناختی عمل می‌کند در صورتی که فشار روانی علاوه بر این قلمرو در حوزه فیزیولوژیکی نیز عمل می‌کند. از این رو فشار روانی ممکن است با اضطراب همراه باشد ولی این دو را نمی توان مساوی هم دانست گاهی به دلیل عدم توجه به ماهیت فشار روانی و اضطراب به اشتباه آن ها را معادل هم می‌دانند.

فشار روانی الزاماًً موردی ویرانگر، بدیا چیزی که باید از آن اجتناب ورزید نیست. فشار روانی می‌تواند خوب هم باشد به عبارتی فشار روانی گاهی به صورتی است که اشخاص به جای اجتناب باید خواستار دسترسی به آن باشند البته نکته کلیدی در اینجا نحوه کنار آمدن شخص با فشار روانی است، فشار روانی اجتناب ناپذیر است ولی از ناراحتی روانی می توان جلوگیری یا آن را به نحو مؤثر کنترل کرد.

استرس حالتی پویا و هیجان انگیز است که فرد با یک فرصت محدودیت یا تقاضای غیر عادی مواجه می‌شود و واکنش‌های احساسی ، فیزیکی و شناختی از خود نشان می‌دهد. همان‌ طور که تضاد و ابهام ضرورتاً منفی نیستند. استرس نیز پدیده زشتی نیست بلکه در مواقعی باعث ایجاد چالش در افراد می شود دستاورد بالقوه مثبتی را به دنبال داشته باشد.

به طور کلی دو نوع استرس وجود دارد:

الف) استرس سازنده، مفید و خوش خیم: عبارت است از استرس مطبوع و خوشایند

احساسات مثبتی که به یک شخص دست می‌دهد ، همانند تشویق به خاطر انجام درست وظیفه، ایجاد یک راه حل جدید یا مذاکره برای دست یابی به یک توافق مطلوب

ب) استرس مخرب، مضر و بد خیم: استرسی که نامطبوع زیان‌آور و بیماری زاست. عمده تمرکز مباحث تئوریک در استرس بر روی استرس بدخیم است.

۲-۹ ) تعریف استرس شغلی

استرس شغلی شرایطی که تحت تاثیر موقعیت شغلی پدید می‌آید و فرد را از کنش معمولی منحرف می‌سازد. (مشیکی،۱۳۷۶).

در زمینه سازمانی، استرس شغلی به عنوان استرس کار و یا استرس کاری شناخته شده است. این واژه ها اغلب در سازمان به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما معنای آن ها به چیزهای یکسانی بر می‌گردد (ابوالراب^[۱۱۸]،۲۰۰۴).

گروهی از تحقیقات استرس شغلی را در مقابل رضایت از شغل عنوان می‌کنند ولی در پاره ای از تحقیقات مشاهده شده است که رضایت شغلی و استرس ناشی از شغل هیچ گونه همبستگی معناداری ندارند. بعلاوه همان عواملی که با رضایت همبستگی دارند با استرس نیز همبستگی دارند یعنی ممکن است برای بعضی افراد موجب استرس و برای گروهی دیگر سبب رضایت از شغل باشد ( به نقل از دوآ^[۱۱۹]،۱۹۹۴).

صاحب‌نظران دو مفهوم دیگر از استرس شغلی در میان مدیران مطرح کرده‌اند و معتقدند که این دو مفهوم استرس متفاوت است؛ یکی استرس مربوط به نقش و دیگری مربوط به وظایف فرد، که اولی ناشی از عدم تطابق بین انتظارات مدیر از نقش خود و دومی ناشی از عناصر نارضایتی از محیط و شرایط کار است (کاپلان،۱۹۸۷). مفهوم دیگری که در تحقیقات مربوط به استرس شغلی مشاهده شده است مفهوم فرسایش روحی است. این مفهوم را به صورت های مختلف تعریف نموده اند اما به طور کلی فرسایش روحی یک نوع پاسخ مزمن به تأیید دراز مدت و جمع شوند استرس های شغلی است که میزان آن بستگی به شدت و طولانی بودن استرس دارد.

استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عامل های استرس زا آن گونه وضعیت های مرتبط با شغل دانست یا بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. یکی از وضعیت های پر استرس و مرتبط با شغل این است که از یک سو کارمند یا کارگر در معرض خواسته ها یا فشارهای زیادی در محیط کار قرار بگیرد و از سوی دیگر برای برآوردن این خواست ها وقت محدودی در اختیار داشته باشد و طبیعی است که چون نمی تواند از عهده انجام آن ها برآید با ایرادگیری های پی در پی سرپرستاران روبرو می شود.

۱۰/۵۰۴a۰/۲۵۴۰/۲۴۵۰/۸۷۵۶۵
۲۰/۶۰۰b۰/۳۵۹۰/۳۴۴۰/۸۱۶۱۲
۳۰/۶۲۸c۰/۳۹۴۰/۳۷۱۰/۷۹۸۸۱۱/۸۵۹a/ Predictors: (Constant), بازده دارایی

b. Predictors: (Constant), بازده دارایی, نوع اظهارنظر حسابرس
c. Predictors: (Constant), بازده دارایی, نوع اظهارنظر حسابرس, تصدی حسابرس
d. Dependent Variable: محافظه کاری۲

بررسی نتایج جدول خلاصه آماری مدل رگرسیونی با روش گام به گام نشان می‏ دهد، متغیرهای بازده دارایی‏ها، نوع اظهارنظر حسابرسی و دوره تصدی حسابرس به عنوان متغیرهای مؤثر بر محافظه کاری شرکت‏ها (روش دوم) در مدل باقیمانده اند که در جدول خلاصه آماری در سه سطر مشاهده می‏ گردد.

نکته مهم: با توجه به اینکه در این مدل بین بازده دارایی‏ها و اهرم مالی شرکت‏ها هم خطی ایجاد می‏ شود و از طرفی چون همبستگی ضعیفی بین اهرم مالی و محافظه کاری روش دوم پایین بود (۰۹۷/۰=r) از این رو برای اینکه مدل با مشکل مواجه نشود ‌بنابرین‏ اهرم مالی از مدل کنار گذاشته می‏ شود.

نتایج مدل اول برازش شده به روش گام به گام نشان می‌دهد متغیر بازده دارایی‏ها با ضریب تعیین ۲۵۴/۰ توانسته ۴/۲۵ درصد از کل تغییرات محافظه‏کاری شرکت‏ها را توجیه نماید.

در مدل دوم که متغیر نوع اظهارنظر حسابرس به همراه بازده دارایی‏ها در مدل حضور دارند ضریب تعیین برابر ۹/۳۵ می‏ باشد .

در مدل سوم که متغیر دوره تصدی حسابرسی نیز به مدل اضافه شده است میزان ضریب تعیین به اندازه ۵/۳ درصد افزایش پیدا ‌کرده‌است که در مجموع ۴/۳۹ درصد کل تغییرات محافظه کاری شرکت‏ها توسط متغیرهای بازده دارایی‏ها، نوع اظهارنظر حسابرس و دوره تصدی حسابرس تبیین گردیده است و مابقی تغییرات سهم عوامل دیگر و رویدادهای تصادفی است که خارج از مدل می‏ باشند.

از طرفی با توجه به اینکه مقدار R² با دیگر متغیرها تغییر چندانی نداشته است ‌بنابرین‏ بقیه متغیرها از مدل کنار گذاشته شده و در جدول قرار نمی‏گیرند.

۴-۳-۲-۵) آزمون معنادار بودن رگرسیون