گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه مدیران اماکن ورزشی خصوصی

شهر تهران بودند که طبق اعلام اداره کل تربیتبدنی استان تهران تعداد آن ها ۱۴۰۶ مورد بود و

تعداد ۲۵۶ امکنه به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.

در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان اشتغالزایی بخش

خصوصی در ورزش استفاده شد. ابزار مورد استفاده در تحقیق حاضر پرسشنامه محقق ساخته

۱۰۳

بود. با توجه به اینکه در این زمینه پرسشنامه استاندارد وجود نداشت، پژوهشگر با بهره گرفتن از

پرسشنامه تحقیقات قبلی، تجارب متخصصان و صاحب نظران اقدام به طراحی، تهیه و تدوین

پرسشنامه جهت دستیابی به اهداف نمود. این پرسشنامه در ۴ بخش شامل ویژگی‌های فردی،

اطلاعات مربوط به وضعیت اماکن ورزشی، عوامل قانونی و مالی و همچنین نیروی انسانی

شاغل و بر اساس پیوستار لیکرت (مقیاس پنج گزینهای لیکرت) تنظیم شده بود.

پیش از شروع، پرسشنامه این تحقیق در یک مطالعه راهنما بر روی ۳۰ نفر مدیر مورد استفاده

۰ محاسبه شد. پس از جمع‌ آوری اطلاعات از پرسشنامه‌ها، / قرار گرفت و ضریب پایایی آن ۸۵

تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی بهعمل آمد. در این تحقیق از آمار

توصیفی جهت ارائه و سازمان دادن داده های جمع‌ آوری شده به صورت فراوانی، میانگین،

درصدها و محاسبه پراکندگیهای مرکزی در قالب رسم جداول و نمودارها استفاده شد و از

و Spss و Excel آمار استنباطی جهت آزمون فرضیه های تحقیق با بهره گرفتن از برنامه های آماری

آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.

نتایج به دست آمده از این تحقیق به شرح زیر می‌باشد:

بر اساس یافته های تحقیق از مجموع ۲۵۶ آزمودنی ۱۹۰ نفر مرد و ۶۶ نفر زن بوده اند که به

ترتیب ۷۴٫۲ و ۲۵٫۸ درصد گروه را تشکیل می‌دهند. همچنین یافته های تحقیق نشان داد که

۲۶ سال، – ۲۰ سال، ۱۵٫۶ درصد در گروه سنی ۳۰ – ۷٫۰ درصد جامعه آماری در گروه سنی ۲۵

۳۱ سال و ۲۴٫۶ درصد بین ۴۰ تا ۳۶ سال می‌باشند و ۲۶٫۶ – ۲۶٫۲ درصد در گروه سنی ۳۵

درصد در رده های سنی بالای ۴۰ سال قرار دارند.

نتایج این پژوهش نشان داد ۱۰٫۲ درصد پاسخگویان دارای مدارک دیپلم و یا پایینتر بوده و

۵۰ درصد مدرک لیسانس دارند و ۱۹٫۹ درصد مدارک بالای لیسانس را شامل می‌شوند. هم-

چنین بیش از ۴۰ درصد پاسخگویان قبل از فعالیت در باشگاه با شغل فعلی نامأنوس بوده اند

و نزدیک به ۶۰ درصد با این شغل ارتباط موضوعی ‌داشته‌اند.

بررسی سهم مالکیت مسئولین از باشگاه ها نشان داد که ۷۱٫۹ درصد پاسخگویان ۱۰۰ درصد

سهام را دارا بوده و ۱۷٫۲ درصد نصف سهام باشگاه و ۱۰٫۹ درصد کمتر از ۵۰ درصد سهام را

دارا می‌باشند.

۱۰۴

۴۶٫۹ درصد اماکن ورزشی خصوصی مختص آقایان و ۱۷٫۲ درصد مخصوص خانم‌ها و ۳۵٫۹

درصد دارای کاربری مشترک می‌باشند.

۵۷٫۴ درصد اماکن نمونه آماری ماکیت حقیقی -شخصی و ۴۲٫۶ درصد ماکیت حقیقی-

استیجاری ‌داشته‌اند.

سایر یافته های تحقیق به شرح زیر است:

فرضیه اول: بین میزان سرمایه‌گذاری اولیه بخش خصوصی در ورزش و میزان اشتغالزایی

ارتباط وجود دارد.

بررسی‌ها نشان داد یک رابطه ضعیفی بین سرمایه‌گذاری اولیه بخش خصوصی در ورزش و

وجود دارد. یعنی میتوان  = ۰/ در سطح معناداری ۰۵ ، r = 0/ میزان اشتغالزایی به میزان ۲۵

گفت سرمایه‌گذاری اولیه و میزان اشتغالزایی در یک رابطه خطی مستقیم قرار دارند بهطوری

که افزایش یا کاهش بر افزایش یا کاهش دیگری تأثیر مثبت دارد. برای آزمون فرضیه از آزمون

همبستگی اسپیرمن استفاده گردیده است.

فرضیه دوم: بین درآمد خالص بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در ورزش و میزان اشتغال

زایی ارتباط وجود دارد.

نتایج بیانگر رابطه بین درآمد خالص بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در ورزش و میزان

بین این دو متغیر r = 0/ اشتغالزایی بود. ملاحظه گردید که یک رابطه خطی در حد ۲۱

۰ معنی‌دار است، / در سطح معناداری ۰۱ (H برقرار است، یعنی میتوان گفت فرض صفر ( ٠

بهطوری که بین درآمد خالص بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در ورزش و میزان اشتغال-

زایی رابطه مستقیم وجود دارد.

فرضیه سوم: بین محدودیتهای مالی بخش خصوصی در ورزش و میزان اشتغالزایی ارتباط

وجود دارد.

در بررسی ارتباط متغیرهای تحقیق با توجه به یافته ها میتوان چنین استنباط کرد که یک پیوند

بین دو متغیر میزان محدودیتهای مالی و میزان r = – آماری معکوس به میزان ۰٫۱۲۶

۱۰۵

۰ وجود دارد، به عبارت دیگر این امر مبین این است که / اشتغالزایی در سطح معناداری ۰۱

افزایش محدودیتهای مالی بخش خصوصی کاهش اشتغالزایی را به دنبال خواهد داشت.

فرضیه چهارم: بین مدت فعالیت بخش خصوصی در ورزش و میزان اشتغالزایی ارتباط وجود

دارد.

با توجه به اطلاعات حاصله ملاحظه گردید که میزان پیوند آماری مدت فعالیت بخش

بوده که این پیوند در سطح خطای r = 0/ خصوصی در ورزش و میزان اشتغالزایی برابر ۰۷

%۵ معنی‌دار نیست؛ بهعبارت دیگر میتوان گفت بین مدت فعالیت بخش خصوصی در ورزش

(p=0/025> و میزان اشتغالزایی رابطهای وجود ندارد ( ۰٫۰۵

فرضیه پنجم: بین میزان استفاده از تسهیلات بانکی بخش خصوصی در ورزش و میزان اشتغال

زایی ارتباط وجود دارد.

در بررسی رابطه بین میزان استفاده از تسهیلات بانکی در ورزش و میزان اشتغالزایی ملاحظه

بین این دو متغیر برقرار است، یعنی می- r = 0/ گردید که یک رابطه خطی ضعیفی در حد ۱۴

۰ معنی‌دار است، بهعبارت دیگر افزایش و / در سطح معناداری ۰۵ (H توان گفت فرض صفر ( ٠

یا کاهش میزان استفاده از تسهیلات بانکی در ورزش با افزایش و یا کاهش میزان اشتغالزایی

در ارتباط می‌باشد.

فرضیه ششم: بین نگرش مدیران بخش خصوصی ورزش نسبت به پرداخت‌های قانونی به

دولت و شهرداری و میزان اشتغالزایی ارتباط وجود دارد.

در بررسی این ارتباط چنین استنباط گردید که پیوند آماری بین دو متغیر نگرش مدیران نسبت

به پرداخت‌های قانونی به دولت و شهرداری و میزان اشتغالزایی در سطح خطای ۰٫۰۵ ، معنی

دار نیست. بهعبارت دیگر نگرش مدیران نسبت به پرداخت‌های قانونی به دولت و شهرداری

(p=٠.۱۲> در میزان اشتغالزایی مؤثر نمی باشد.( ۰٫۰۵

فرضیه هفتم: بین نگرش مدیران بخش خصوصی ورزش نسبت به پرداخت‌های قانونی به

تأمین اجتماعی و میزان اشتغالزایی ارتباط وجود دارد.

۱۰۶

برای سنجش پیوند بین نگرش مدیران بخش خصوصی ورزش نسبت به پرداخت‌های قانونی

تجربه بسیاری از مناطق گردشگری در دنیا در دراز مدت نشان داده است که روش برنامه ریزی شده برای گردشگری می‌تواند بدون ایجاد مشکلاتی مهم،فوایدی به همراه آورد ‌و بازارهای گردشگری رضایت بخشی را حفظ کند.مکان هایی که در آن گردشگری،بدون برنامه ریزی توسعه می‌یابد،اغلب دچار مشکلات اجتماعی ومحیطی می‌شوند.این مسائل برای ساکنان زیان آور وبرای بسیاری از گردشگران ناخوشایند است وموجب ایجاد مشکلاتی در دادوستد وکاهش منافع اقتصادی(سازمان جهانی جهانگردی،۱۱:۱۳۷۹)،آشفتگی اقتصاد محلی،اضمحلال ‌و فرسایش محیط زیست،از دست دادن هویت وانسجام فرهنگی وسوء تفاهمات میان فرهنگی وتقویت تعصبات وپیش داوری های موجود می شود. همچنین ذکر این نکته قابل توجه است که مقاصد توریستی وجود ‌ندارد که از حوادث وتحول پیش رویشان در امان باشند.حوادث اخیر(مانند۱۱ سپتامبر،بیماری سارس، تسونامی اقیانوس هند،آلودگی نفتی در سواحل آمریکا،زلزله اخیر ژاپن)آن شهرت وشرایط مطلوب وقابلیت عرضه ی مقاصد توریستی معروف را در زمان اندکی به کلی دگرگون ساخت.این امر،حاکی از این است که گردشگری،نیازمند برنامه ریزی وچشم انداز راهبردی است که همه شرایط در آن لحاظ شود وبرای آن تدابیر مخصوص سنجیده شود.باید همه ی جنبه ها را(نقاط قوت، ضعف، فرصت وتهدید)در آن لحاظ نمود ومتناسب با آن هدف گذاری کرد(Wickramasinghe and ,Takano,2009:2).

گردشگری فعالیت نسبتا پیچیده ای است که چندین بخش جامعه واقتصاد را دربر می‌گیرد.این امر،بدون برنامه ریزی ممکن است باعث ایجاد صدمات ناخواسته وغیرمنتظره ای شود.در کشورهایی که گردشگری رونق زیادی ندارد برنامه ریزی،می‌تواند رهنمون لازم را برای توسعه آن فراهم کند.برای مناطقی که گردشگری رونق دارد،برنامه ریزی اغلب برای حیاط دوباره بخشیدن ‌به این بخش وحفظ کارایی آینده آن است(همان:۱۳۷۹). نکته مهم در برنامه ریزی ‌بر اساس حدود تغییرات قابل قبول آن است که برنامه ریزان باید منافع ذی نفعان گردشگری را در منطقه در نظر بگیرند وبه گونه ایی تغییرات را انجام دهند که حتی المقدور، رضایت نسبی همگان جلب شود(الوانی،۱۱۱:۱۳۵۸) مخصوصا ساکنان محلی که بدون رضایت ‌و خواست آنان،توسعه در بخش ها و زیربخش های گردشگری امکان پذیر نیست هر چند برنامه به درستی طرح ریزی شده باشد ‌بنابرین‏ ضروری است در امر برنامه ریزی به افراد محلی توجه خاصی شود و در امر تصمیم گیری شرکت کنند تااحساس کنند نقش مهی در توسعه مناطق خود ایفا می‌کنند.

در کل جوامع،مناطق ‌و کشورها از برنامه ریزی صحیح گردشگری نفع می‌برند و در آینده این کار را بیشتر انجام خواهند داد.در دنیایی که رقابت گردشگری رو به افزایش است،ملاحظات مربوط به حفاظت از منابع گردشگری نیز افزون می شود.مکان هایی با بهترین برنامه توسعه گردشگری، به احتمال هم از دیدگاه رسیدن به سطح بالای رضایت گردشگران وهم از بابت به دست آوردن منافع اساسی با کم ترین نقصان ولطمه به اقتصاد محلی،محیط زیست وجامعه ،بهترین مقصد ها یه شمار می‌روند(ضرغام بروجنی،۶۴:۱۳۹۲).

۲-۴-۲ سیر تکاملی برنامه ریزی گردشگری

برنامه ریزی ملی،منطقه ای،محلی وتفرجگاهی گردشگری در اواخر دهه ۱۹۵۰ از زمانی آغاز شد که معلوم شد ‌گردشگری در بسیاری مناطق،از جمله منطقه آسیا-اقیانوسیه(در سال۱۹۵۹)به یکی از فعالیت های مهم اقتصادی-اجتماعی بدل شده است ومی تواندمنافع ومشکلاتی را به وجود آورد.برای مثال در طرح ایالت هاوایی،که امروزه یکی از موفق ترین ‌و پیشرفته ترین جزایر مقصد گردشگری است،برنامه ‌گردشگری به عنوان یک جزو اصلی در برنامه کلی توسعه منطقه تلفیق شد.این اقدام،در زمان خود تصمیمی پیشرو بود.برنامه ریزی در این منطقه در سراسر دهه های ۱۹۶۰و۱۹۷۰ تداوم یافت وبرنامه هایی برای مکان هایی نظیر سریلانکا،پاکستان، نپال،تایوان،مالزی،بالی،فیجی،پلی نزیا فرانسه ومناطق مرکزی استرالیا فراهم شد.برنامه در هاوایی ،با تهیه طرح های تفضیلی کاربری زمین برای نواحی تفرجگاهی پی گیری شد.در اروپا در طول این دوره،برنامه های مهمی برای گردشگری تهیه شدکه یوگسلاوی،قبرس،کروسیکا وناحیه بندری روسیلیون(Languedoc-Roussillon)در فرانسه را نیز شامل می شود.برنامه ریزی گردشگری برای برخی از جزایر کارائب نیز انجام شد.برای مثال در برنامه ملی کالبدی برای جاماییکا که برای دهه های ۱۹۷۰ تا۱۹۹۰ تدارک دیده شد،برنامه گردشگری یک عنصر عمده بود.

در طول دهه ۱۹۸۰ برنامه ریزی گردشگری برای بسیاری از کشورها توسعه یافته و در حال توسعه جهان انجام شده است.این اقدام بازبینی وبه هنگام سازی برخی از برنامه های فراهم شده در گذشته را نیز دربر داشته است.امروز در بسیاری از کشورها ومناطقی که تمایل دارند گردشگری را به شکلی کنترل شده توسعه دهند ،برنامه ریزی گردشگری،در دستور کار قرار گرفته است.یک نشانه شناخت بین‌المللی کشورها،اهمیتی است که به دو موضوع گردشگری به عنوان یک بخش توسعه ای ونیاز برای برنامه ریزی گردشگری داده شده است.

برنامه ریزی راهبردی

(راهبردی،ساختاری،عملیاتی) ۱۹۹۶

برنامه ریزی فراگیر بلند مدت ۱۹۹۰

توسعه پایدار ۱۹۹۰

تحلیل سیستمی ۱۹۸۵

توسعه فاعده مند

(طرح جامع) ۱۹۸۰

ملاحظات مردمی

(استعداد سنجی محیطی) ۱۹۷۵

ملاحظات زیست محیطی

(سود سرمایه،حفظ منابع) ۱۹۷۰

فنون مدیریت ‌و پروژه های بزرگ

۱۹۶۰ GPM & PERT

تحلیل های اقتصاد سنجی

(فناوری رایا نه) ۱۹۵۰

تحقیق در عملیات ۱۹۴۵

پایان جنگ جهانی دوم

نمودار۲-۳: دوران های تحول درفنون برنامه ریزی توسعه جهانگردی(ضرغام بروجنی،۸۱،۱۳۹۲)

طرح های اخیر گردشگری نسبت به گذشته،برروی عامل های محیطی وفرهنگی-اجتماعی توسعه گردشگری وبه مفهوم توسعه پایدار تجزیه وتحلیل دقیق منابع وکنترل توسعه ای تأکید بیشتری دارند.امروزه فنون پیمایش وتحلیل به حد زیادی بهبود یافته اند واصول برنامه ریزی واستانداردهای توسعه بهتر درک شده اند واکنون به شیوه های کارآمدتری اجرای برنامه ها توجه بیشتری معطوف می شود.در هر صورت، برنامه ریزی فعلی گردشگری از توسعه فنونی که برخی از آن ها را در برنامه های نوین ترکیب می‌کند.در حقیقت برخی از توسعه های پیشین نظیر هتل های کلاسیک وتفرجگاه ها، وسایل حمل ونقل جالب ومنزلگاه های تاریخی مهم می‌تواند از عناصر مهم برنامه های امروزی باشد(ضرغام بروجنی ،۱۳۹۲ :۶۵ ).

۲-۴-۳ مراحل برنامه ریزی گردشگری

کوئینگ(۲۰۰۴) معتقد است که مذهب باعث ایجاد دیدگاه مثبت در فرد نسبت به دنیا می شود و او را در مقابل رویدادهای ناگوار زندگی یا بیماری یاری می رساند و با ایجاد انگیزه و انرژی در فرد باعث امیدواری وی نسبت به بهبود شرایط زندگی می شود. این امر موجب افزایش تحمل و پذیرش موقعیت های غیر قابل تغییر می شود. از طرفی در بسیاری از موارد اضطراری که علم و دانش به فرد کمکی نمی کند اهمیت این مسئله بیشتر خواهد بود. مذهب نقش مهمی در پذیرش بیماری توسط فرد دارد. در واقع راهبردهای مقابله ی مذهبی سبب حفظ و ارتقای عزت نفس بیمار، ایجاد حس هدفمندی و معناداری زندگی و افزایش آسایش خاطر روانی و امیدواری می‌شوند (هربرت همکاران،۲۰۰۹؛بوسینگ و همکاران،۲۰۰۹؛بوسینگ و همکاران،۲۰۰۸).

گرایش ها و باورهای مذهبی و انجام دادن امور مذهبی همچون دعا، نیایش، توکل به خداوند وتفکر راجع به مفهوم زندگی، اعتقاد به خیرات می‌توانند راهبردهای مؤثر و مناسبی برای مقابله با استرس و مشکلات ناشی از بیماری های صعب العلاج هم چون سرطان باشد (شعاع کاظمی،۱۳۸۸). انجام فرائض دینی مانند نماز و روزه، دعا، اعمالی مانند نذر کردن و صدقه دادن که ناشی از اعتقادات مذهبی افراد است اعمالی هستند که به کرات توسط خانواده ها برای کسب سلامتی فرزندشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم چنین اظهارات خانواده ها نشان داد که اعتقاداتی هم چون کمک از طرف خدا است، سلامت و مرگ انسان دست خدا است، اگر او بخواهد و صلاح باشد سلامتی فرد بازمی گردد و نیز انجام اعمال مذهبی مانند تکرار یک کلمه یا عبارت در دعا و گرفتن حالات آرام بخش طی انجام اعمال مذهبی و قرارگیری در محیط آرام و روحانی مسجد یا زیارتگاه ها باعث سازگاری مؤثر با بیماری شده و باعث کاهش سطح درد و رنج ناشی از بیماری، رضایت از زندگی و کاهش افسردگی در خانواده ها شده است. اعتقاد برخی از خانواده ها ‌به این که خدا به فریاد دادخواهی ان ها توجه نمی کند یا با مبتلا کردن فرزندشان به بیماری می‌خواهد ایشان را بخاطر گناه شان مجازات نماید باعث افسردگی و دلسردی این افراد در طی درمان شده است. هم چنین با طولانی شدن طول دوره ی بیماری اعتقادات معنوی مثبت جای خود را به اعتقادات معنوی منفی داده است. اما شایان ذکر است در برخی از خانواده ها اعتقادات مذهبی به قدری محکم است که علی رغم اینکه بیماری فرزندشان را اتفاق ناخوشایندی نمی دانند بلکه این اتفاق را امتحان الهی می دانند (اله یار، ۱۳۹۳).

می توان نتیجه گرفت اعتقادات مذهبی نیرویی تحریک کننده بر زندگی، سلامتی، رفتار و ارتباطات فرد است و باعث سازگاری فرد با بحران های زندگی مانند بیماری می شود. ‌بنابرین‏ با توجه به اهمیت این عامل در اعتلای سلامت بیماران لازم است در آموزش و مشاوره ی بیماران ‌به این عامل توجه شود تا از طریق تقویت یا ایجاد اعتقادات معنوی بتوان تدابیر روانی لازم را برای غلبه بر استرس زا ها در بیماران و خانواده هایشان فراهم نمود (اله یار، ۱۳۹۳).

۲-۵ حل مسئله

۲-۵-۱ تعریف حل مسئله

حل مسئله یک مهارت حیاتی برای زندگی در عصر حاضر است. امروزه در تمامی فعالیت ها، صاحبان امر به سوی مهارت های تفکر سطح بالا و حل مسئله، چه در حیطه عمومی و چه در حیطه فناوری، خواه در فعالیت های طبیعی و خواه در فعالیت های مسئله دار فراخوانده می‌شوند و در اغلب جوامع، همه بر این عقیده اند که باید بر افزایش مهارت های حل مسئله تأکید کرد (وو،کاستر و دیرنفورث^[۷۳]،۱۹۹۶). به طور کلی، حل مسئله فرایندی شناختی-رفتاری است که افراد به واسطه ی آن راهبردهای مؤثر برای مقابله با موقعیت های مشکل یا مسئله زا در زندگی روزمره را شناسایی و کشف می‌کنند (نزو^[۷۴]،۱۹۸۶؛به نقل از احمدی،عبدیان و سلیمی،۱۳۸۹؛زارع،احمدی، نوفرستی و حسینیانی،۱۳۹۱). حل مسئله، راهبرد مقابله ای مهمی است که توانایی و پیشرفت شخصی و اجتماعی را افزایش و تنیدگی و نشانه شناسی روانی را کاهش می‌دهد (دزوریلا^[۷۵] و شیدی،۱۹۹۲). حل مسئله، مستلزم راهبردهای هدفمندی است که فرد به وسیله آن مشکلات را تعریف می‌کند، تصمیم به اتخاذ راه حل می‌گیرد، راهبردهای حل مسئله را انجام داده و بر آن نظارت می‌کند (الیوت،شوچک و ریچارد^[۷۶]،۱۹۹۹). دزوریلا و گلدفرید^[۷۷] (۱۹۹۸) پنج مرحله را برای فرایند حل مسأله تعیین نموده اند. ۱ – تشخیص و درک کلی از مشکل، ۲ – شناسایی مشکل،۳ – تولید راه حل های مختلف،۴ – تصمیم گیری، ۵ – اثبات یا تأیید راه حل.

حل مسئله یا مسئله گشایی فرایندی شناختی، که به وسیله آن فرد در تلاش است تا راه حل مناسبی برای یک مشکل بیابد (پرلا^[۷۸]،۲۰۰۴). در این تعریف، حل مسئله به عنوان یک فعالیت هوشیار، عقلانی و هدفمند مدنظر قرار گرفته است. بسیاری از افراد فرایند حل مسئله را عالی ترین نمونه تفکر می دانند (نولن- هوکسما^[۷۹]،۲۰۰۹). این فرایند راه حل های مؤثر و بالقوه را برای یک مسئله یا مشکل در دسترس قرار داده و امکان انتخاب راه حل های مؤثر را از بین راه حل های مختلف افزایش می‌دهد. حل مسئله به عنوان یک راهبرد مقابله کلی مطرح است که سازگاری، انطباق و رقابت را تسهیل می کند (دزوریلا،۱۹۹۰). حل مسئله به معنای درگیری در تکلیفی است که راه حل آن مشخص نمی باشد (آکینسولا^[۸۰]،۲۰۰۸). در طی سال های گذشته رویکرد درمانی حل مسئله به عنوان یک مداخله، بر انطباق و آموزش نگرش ها و مهارت های حل مسئله تمرکز می ‌کرده‌است (آکینسولا،۲۰۰۸). حل مسئله، مهارتی مقابله ای و عملی است که موجب افزایش اعتماد به نفس می شود و با سازگاری شخصی، ارتباط خوبی دارد.

۲-۵-۲سبک های حل مسئله

افراد اغلب ‌به این دلیل در مشکلی می مانند که سرسختانه تنها یک راه حل را برای مشکل خود به کار می‌برند، هنگامی که این راه حل عمل نمی کند آن ها با تلاش بیشتر و با همان راه حل، کارشان را ادامه می‌دهند (واتز لاویک^[۸۱]، ویکلند^[۸۲]، و فیش^[۸۳]، ۱۹۷۴). رشد تحقیقات درباره نقش واسطه ای ارزیابی و سبک شناختی در سال های اخیر موجب گسترش و توسعه دانش و کاربرد این نقش در عرصه سلامت روان گردیده است. یکی از جنبه‌های ارزیابی شناختی که در ادبیات پژوهش مطرح شده است سبک های حل مسأله است (هپنر و پیترسن^[۸۴]، ۱۹۸۲؛ نزو و پری^[۸۵] ۱۹۸۹) .

نزو(۱۹۸۷) حل مسأله را به عنوان فرایندی شناختی– رفتاری تعریف می‌کند که افراد به واسطه آن راهبردهای مؤثری برای مقابله و کنار آمدن با موقعیت های مشکل زا در زندگی روزمره را شناسایی و کشف می‌کنند.

هاگا (۱۹۹۵) سبک حل مسئله را وسیله ای مفید برای مقابله با مشکلات موقعیتی تعریف می‌کند که به صورت فرایندی شناختی یا رفتاری، انواع پاسخ های بالقوه مؤثر را به موقعیت های مشکل آفرین ارائه می‌کند و احتمال انتخاب موثرترین پاسخ را از میان این راه حل های مختلف افزایش می‌دهد (کسیدی و لانگ^[۸۶]،۱۹۹۶).

۳-۵- گردآوری داده ها

تحقیق حاضر از حیث هدف، بنیادی و کاربردی بوده و از جهت استراتژی‌های پژوهشی نیز پیمایشی محسوب می‌گردد(دانایی فرد و همکاران، ۱۳۸۵). فرایند این پژوهش بر پایه روش استقرایی- قیاسی استوار گردیده است. در مرحله استقرایی تحقیق، مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای چارچوب مفهومی تحقیق معرفی و فرضیاتی برای آزمودن تعریف گردید. اکنون در مرحله قیاسی لازم است تا جامعه تحقیق، شیوه نمونه‌گیری و گردآوری داده ها و در نهایت ‌تجزیه و‌تحلیل داده ها تبیین گردد.

در ادامه این فصل از تحقیق به تشریح محل اجرای پژوهش و شیوه تعیین حجم و انتخاب نمونه پرداخته و سپس چگونگی استفاده از شیوه های مستقیم و غیرمستقیم گردآوری داده ها و تأیید پایایی و روایی آن ها مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین در رابطه با شیوه های ‌تجزیه و‌تحلیل داده ها اعم از تحلیل عاملی اکتشافی، تاییدی، مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی مطالبی آورده می‌شود.

۳-۵-۱- جامعه تحقیق

همان گونه که پیش از این بیان شد، مفهوم سرمایه گذاری ریسک پذیر تنها مختص و محدود به دامنه خاصی از سازمان‌ها نیست و ‌در مورد تمامی کسب ‌و کارها و سطوح سازمانی کاربرد می‌یابد. به دلیل اهمیت بخش صنعت در مجموعه بنگاه های کوچک و متوسط استان یزد و گسترش روزافزون این بخش در سال های اخیر(که توسعه آن با حمایت دولت، همچنان با استقبال مردمی همراه است)، جامعه تحقیق حاضر شامل مشتریان و کارکنان صندوق پژوهش و فناوری استان یزد تعریف شده است.

۳-۵-۲- شیوه نمونه‌گیری

امکان تکرارپذیری و سازگاری نتایج، زمانی قوت می‌گیرد که بنگاه های صنعتی منتخب از ویژگی‌های مشابهی برخوردار باشند(Yin, 1993). با توجه به متغیرهای کنترل تحقیق که شامل اندازه و شاخه صنعتی بنگاه‌های تولیدی می‌باشد، شیوه نمونه‌گیری به گونه‌ای تعیین گردید که نمونه های منتخب از تشابهات لازم برحسب متغیرهای کنترل برخوردار باشند. شیوه نمونه‌گیری از نوع تصادفی طبقه‌بندی‌شده می‌باشد. تعریف طبقات جامعه با توجه به متغیرهای کنترل اندازه و شاخه صنعتی صورت گرفته و به نسبت حجم هر طبقه به حجم جامعه اقدام به تعیین اندازه نمونه در طبقات خواهد شد. همان گونه که بیان شد بنگاه‌های تولیدی از حیث اندازه سازمانی به سه دسته خیلی کوچک، کوچک و متوسط و از جهت شاخه صنعتی نیز به ۲ دسته تقسیم‌بندی گردید. جدول (۲-۳) در برگیرنده اطلاعات لازم و شیوه محاسبه حجم نمونه در این تحقیق می‌باشد.

جدول(۳-۲): تعیین حجم نمونه

شرح

P

Q

d

N

T

تعداد نمونه

رابطه نمونه‌گیری

سناریو۱

۵۰/۰

۵۰/۰

۱/۰

۴۸

۹۶/۱

۴۲/۱۰۰

سناریو۲

۵۰/۰

۵۰/۰

۰۵/۰

۴۸

۹۶/۱

۸۲/۴۲

نمونه طبقه iام، دحجم کل جامعه، Pنسبت واحدهایی از جامعه که در طبقه معینی قرار دارند، dدرجه خطا، Qنسبت واحدهایی از جامعه که در طبقه معینی قرار ندارند، Tمقدار آماره t استیودنت

با رویکردی محافظه‌کارانه لازم است تا ۱۰۰ نمونه انتخاب گردد. ‌بر مبنای‌ نسبت حجم طبقات به حجم جامعه و همچنین حجم نمونه نهایی، تعداد نمونه در هریک از طبقات تعیین می‌گردد.

۳-۶- پرسشنامه

پرسشنامه یکی از متداول‌ترین ابزارهای گردآوری داده‌هاست که نگرش افراد را نسبت به یک واقعیت مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر نیز از پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی گردآوری نظرات مدیران وکارکنان در حوزه سرمایه گذاری ریسک پذیر منتخب استفاده شده است. از مدیران – مالکان واحدهای صنعتی درخواست گردید تا وضعیت مفاهیم مورد مطالعه اعم از سطح اقدامات سرمایه گذاری ریسک پذیر، مؤلفه‌‌های صندوق های سرمایه گذاری و مؤلفه‌‌های محیطی بنگاه صنعتی‌شان را در قالب پاسخ‌های منتخب از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت تعیین نمایند. علاوه بر ۲۳ سوال بسته، ۷ سوال باز نیز جهت گردآوری نقطه‌نظرات تکمیلی طراحی شده و در پرسشنامه گنجانده شد. طراحی پرسشنامه به گونه‌ایست که شامل ۶ قسمت مجزا و درعین حال مرتبط می‌گردد.

در نهایت آخرین قسمت ابزار اندازه‌گیری اختصاص به مؤلفه‌‌های جمعیتی پاسخ‌دهندگان دارد که ویژگی‌های شخصی آن ها را مورد توجه قرار می‌دهد. در ادامه به تشریح بیشتر هریک از قسمت‌های ابزار اندازه‌گیری تحقیق خواهیم پرداخت.

بسته پرسشنامه

به منظور تسهیل در روند تکمیل و بازگرداندن پرسشنامه‌ها، به همراه هر پرسشنامه یک کتاب با عنوان دولت الکترونیک به عنوان هدیه در اختیار پاسخ‌دهندگان قرار گرفت. همچنین نامه‌ای با مضمون تقدیر از پاسخ‌دهندگان بواسطه تکمیل پرسشنامه و همچنین توضیحاتی در رابطه با کتاب مرسولی تهیه گردید و همراه با کتاب و پرسشنامه در یک پاکت A4 مخصوص قرار گرفت. علاوه بر موارد برشمرده شده، پاکت پستی با برچسب شماره صندوق پستی به محتویات بسته اضافه شد تا این مجموعه به عنوان بسته پرسشنامه برای پاسخ‌دهندگان ارسال گردد.

با تکمیل مرحله ارسال پرسشنامه‌ها، پی‌گیری‌های لازم جهت بازگرداندن آن ها آغاز گردید. در هفته نخست ۴۸ عدد از پرسشنامه‌ها بازگردانده شد که از این تعداد ۴۸ عدد پرسشنامه توزیع شده به شیوه حضوری توزیع شده بود.

مرحله توزیع حضوری پرسشنامه‌ها ۲۵ روز به طول انجامید. پس از اتمام این مرحله تعداد ۴۸ پرسشنامه بلافاصله پس از تحویل و ارائه توضیحات، توسط پاسخ‌دهندگان تکمیل شده و توسط اعضای تیم‌ها برگردانده شد.

۳-۷- آزمون‌ ابزار اندازه‌گیری

بعد از توسعه هر ابزار اندازه‌گیری در تحقیقات زمینه‌یابی^[۲۴] لازم است تا ویژگی‌های علمی آن مورد آزمون قرار گیرد. برای آزمودن برازش منطقی اندازه ها، محققین از دو معیار روایی و پایایی در تحقیقات بهره می‌گیرند. بدین منظور شیوه های ارزیابی روایی درونی و بیرونی^[۲۵] و سپس پایایی ابزار پیمایشی تحقیق تبیین می‌گردد.

۳-۷-۱- روایی

در حالی که اعتبار با دقت، همسانی و سازگاری آزمون سروکار دارد،‌ روایی نشان می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری واقعا چه چیزی را می‌سنجد. ابزاری که برای سنجش متغیرهای پژوهش رواست باید آنچه را که مورد نظر است اندازه‌گیری کند و برای پژوهشگر اطلاعات مفیدی را فراهم آورد. به عبارت دیگر سطح مناسبی از اعتبار شرط لازم و اولیه روایی است اما اعتبار به تنهایی روایی را تضمین نمی‌کند. روایی بر اساس طبقه‌بندی کمیته مشترک انجمن روانشناسی آمریکا،‌ انجمن پژوهشی آموزشی آمریکا و شورای ملی اندازه‌گیری‌های به کار‌رفته در آموزش به سه نوع تقسیم می‌شود. محتوا،‌ وابسته به ملاک و سازه. (کرلینجر، ۱۳۷۴، ص.۱۳۳) و

(دانایی‌فرد و همکاران،‌ ۱۳۸۳). (Hair et al., 1992) شکل (۵-۳) انواع روایی ابزارهای اندازه‌گیری مفاهیم پژوهشی را نمایش می‌دهد.

روایی

روایی محتوا

روایی وابسته به ملاک

روایی سازه

روایی همگرا

روایی واگرا

روایی همزمان

روایی پیش‌بینی

روایی ظاهری

روایی تک‌بعدی

شکل(۳-۳): آزمون‌های برازش روایی ابزارهای اندازه‌گیری

اینکه گزارشات و نتایج بررسی ها نشان می‌دهد که معیارهای مالی همچنان بر معیارهای غیر مالی در اجرای کارت امتیازی متوازن ارجحیت دارند.

“چوان- یی چانگ” در مقاله ای اشاره ‌کرده‌است که با وجود اینکه کارت امتیازی متوازن در محافل دانشگاهی و اجرایی به میزان زیادی مورد پذیرش قرار گرفته است اما محدودیت های عمده ای نیز بر آن وارد شده است:

کارت امتیازی متوازن فقط رویکردی بالا به پایین است.

رابطه میان تیم مدیریت ارشد و کارکنان محدود شده است.

لوهمن (۲۰۰۴) دریافت که کارت امتیازی متوازن موقعیتی را برای توسعه، ارتباط و اجرای استراتژی ها در محیط سازمانی فراهم نمی کند.

اگر چه کارت امتیازی متوازن به صورت گسترده ای در صنایع مختلف قابل اجراست اما یک متدولوژی رسمی برای اجرای آن ها وجود ندارد، که نبود این متد رسمی باعث سوق پیدا کردن به تمرکز بر معیارهای مالی کوتاه مدت می شود.

کارت امتیازی متوازن ممکن است به ما بگوید که چه شاخص هایی مناسب اند اما به ما نمی گوید که چگونه ‌به این شاخص ها نگاه کنیم و تجه کنیم و اهمیت نسبی آن ها را بیان نمی کند.

با وجود بیان محدودیت های فوق وی اشاره می‌کند، اگر چه کارت امتیازی متوازن محدودیت هایی را دارد اما به عنوان مدل پایه ای برای به کارگیری منابع و بهبود فرایند های داخلی به حساب می‌آید.

(وییرسما، ۲۰۰۹)، دلیلی استفاده مدیران از کارت امتیازی متوازن را در سه مورد زیر می‌داند:

تصمیم گیری و تصمیم عقلانی

هماهنگی

خود کنترلی

هدف اصلی توسعه کارت امتیازی متوازن ارتباط دادن استراتژی های شرکت با کارکنان و کمک به اجرای استراتژ ی ها است.

۲-۲-۵رابطه علی میان ابعاد در کارت امتیازی متوازن

برای کسب دستاوردهای مالی می بایست برای مشتریان خود ارزش آفرینی کنیم. این کار عملی نخواهد بود مگر این که در فرایند های عملیاتی خود برتری یابیم و آن ها را با خواسته های مشتریانمان منطبق سازیم. کسب برتری عملیاتی و ایجاد فرایند های ارزش آفرین، امکان پذیر نیست مگر اینکه فضای کاری مناسب را برای کارکنان ایجاد و نوآوری، خلاقیت،یادگیری و رشد را در سازمان تقویت کنیم. در جهت تأیید رابطه علی و معلولی به صورت ذکر شده “چان- یی چیان” به بررسی وجود همبستگی میان ابعاد کارت امتیازی متوازن پرداخته‌اند و وجود ارتباط معنا دار میان بعد رشد، یادگیری و فرایند های داخلی، فرایند های داخلی و مشتری، و بعد مشتری با بعد مالی را به کمک

نرم افزار نشان دادند و نتیجه گرفتند که این رابطه معنا دار در صنعت بانکداری و اتومبیل وجود دارد.

این رابطه علی و معلولی در شکل ۲-۱۱بیان شده است.

شکل۲-۱۱رابطه علی میان ابعاد کارت امتیازی متوازن

همان گونه که مشاهده می شود بعد رشد و یادگیری بر بعد فرایند های داخلی اثر می‌گذارد، بعد فرایند داخلی بر بعد مشتری و بعد رشد و یادگیری و فرایند های داخلی و مشتری بر بعد مالی اثر گذار خواهد بود.به بیان دیگر ارزش افزوده در منابع انسانی و توسعه سرمایه باید شاخص ها را به سمت بهبود سرمایه مشتری هدایت کند.

۲-۲-۶توسعه مدل کارت امتیازی متوازن

یکی از مزایای کارت امتیازی متوازن امکان افزودن ابعاد دیگر به آن است. در این رابطه افراد زیادی با توجه به نوع سازمان خود مبادرت به افزودن جنبه‌های دیگر به کارت امتیازی متوازن کرده‌اند،از جمله هارل و همکاران که بعد عدم قطعیت را برای رتبه بندی ۵۰ پروژه اضافه کردند. همچنین الوانی، میر سپاسی و مجیبی در پژوهش خود بعد مسئولیت اجتماعی را برای سازمان های دولتی و خصوصی پیشنهاد داده‌اند. “چن^[۲۵]نیز که به تلفیق مدل کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها پرداخته بود بعد مدیریت ریسک را به عنوان بعدی تاثیرگذار در صنعت بانکداری به مدل خود افزوده بود. در واقع می توان اینطور جمع بندی کرد که افزودن ابعاد جدید به کارت امتیازی متوازن با توجه به نوع سازمان می‌تواند متفاوت باشد.

۲-۲-۷- انتخاب شاخص ها در کارت امتیازی متوازن

طبق گفته کاپلان تعداد کل شاخص ها نباید از ۲۰ تا ۲۵ شاخص بیشتر شود. شاخص ها باید به گونه ای انتخاب شوند که امکان تغییر کاذب در آن ها وجود نداشته باشد.

۲-۲-۸ماهیت شاخص ها در صنعت بانکداری

“هانک یی- وُ ” از رضایت مشتری، عملکرد فروش و نرخ حفظ مشتری به عنوان شاخص های عملکردی مهم برای بانک‌ها نام می‌برد.شاخص ها هم می‌توانند شاخص هایی کمی و غیر کمی باشند، به عنوان مثال شاخصی مانند زمان انجام عملیات، شاخصی کمی و از منظر مالی است و شاخصی مانند درجه رضایت مشتری، شاخصی غیر کمی و غیر مالی است. طبق گفته “هانک یی-وُ” چهار حوزه کارت امتیازی متوازن با چهار کارکرد مالی و حسابداری، بازاریابی، زنجیره ارزش و منابع انسانی هم تراز است.

۲-۲-۹- ضرورت استفاده از روش کارت امتیازی متوازن

به نظر می‌رسد برای ارزیابی عملکرد در مدیریت دولتی نوین که با مفروضاتی از قبیل انعقاد قرارداد های کارگزاری مناسب برای دخل و خرج صحیح و کارآمد منابع مالی- تمرکز بر ارباب رجوع و مشتری- انطباق بروکراسی و ساختار سازمان دولتی با محیط در حال تغییر و رشد و یادگیری اعضای سازمان شناخته می‌شوند، استفاده ازمدل امتیازات متوازن مناسب باشد، زیرا این مدل با ارزیابی جامع و چند بعدی امکان تحقق اثر بخشی سازمان را بهتر از هر مدل دیگری فراهم می‌سازد.

۲-۲-۱۰- کارت امتیازی متوازن در بانکداری

با توجه به مقدمه ای که در کارت امتیازی متوازن در بانکداری توسط کاپلان و نورتون گفته شده، ترکیبی از اندازه های مالی و غیر مالی در یک سیستم اندازه گیری عملکرد برای هر دو نوع سازمان سود ده و غیر سود ده (غیر انتفاعی) مطلوب است.‌به این ترتیب بانک ها اگر بدانند که کدام شاخص ها برای موقعیت های سازمانیشان مناسب تر است می‌توانند مقادیر زیادی زمان و پول را ذخیره کنند.شاخص ها و اندازه های نامشهود و غیر مالی از قبیل روابط مشتری،می‌تواند به عنوان بیش از نیمی از دارایی های شرکت به حساب بیاید.‌بنابرین‏ این شاخص های غیر مالی می‌تواند سازمان ها را در مدیریت عملکرد مؤثر و پیش‌بینی سود آوری آینده کمک کند.

۲-۲-۱۰-۱مزایای کارت امتیازی متوازن در بانکداری

“هانک یی- وُ” بعد بررسی ادبیات مربوطه مزایای زیر را برای استفاده از کارت امتیازی متوازن در صنعت بانکداری بر می شمرد:

اهداف استراتژیک و اندازه های عملکردی را برای ترجمه و تبدیل استراتژی های بانک به عمل توسعه می‌دهد.

راهی را برای اندازه گیری و نظارت بر عملکرد شاخص های کلیدی فراهم می‌کند که می‌تواند منجر به اجرای موفقیت آمیز راهبردهای بانکی شود.

یک ابزار کارآمد برای اطمینان بهبود مستمر در سیستم ها و فرایند های بانکی.

۲-۳ معیارهای مقایسه و تحلیل متدولوژی ها

برای تدوین متدولوژی مناسب عارضه یابی سازمانی، معیارهایی به عنوان ابعاد تحلیل و مقایسه متدولوژی های انتخاب شده مد نظر قرار گرفت که عبارتند از: