خشونت
گاهی اوقات برخی افراد به دلیل داشتن خصومت با فرد خاصی، برای انجام یک تکلیف، بهترین تلاشهایشان را به کار نمیبرند، به عنوان مثال اگر دانشجویی با استادش ناراحتی داشته باشد، به عنوان راهی برای تلافی کردن، شروع یک پروژه را به تأخیر می اندازد.
تحمل پایین ناکامی
برخی افراد به آسانی تحت تاثیر شرایط قرار می گیرند و برای آن ها موقعیتهایی که به طور اساسی غیر قابل تحملاند زیاد اتفاق می افتد و در این موقعیتها به تعلل ورزی روی می آورند تا زمانی که احساس بهتری در مورد انجام عمل داشته باشند. با این حال این افراد همیشه احساس ناکامی و تحمل پایین را تجربه میکنند.
خود کم بینی
خود کم بینی موقعی اتفاق می افتد که فرد به صورت مداوم مهارت ها و تواناییهای خود را کم و ناچیز بداند و در مورد تواناییهای خود برای موفقیت شک داشته باشد. فردی که عادتاً خود را کم میپندارد زمانی هم که موفق است خود را باور نمیکند. حتی ممکن است قبول پاداش و تحسین برای کار انجام گرفته برایش سخت باشد، پیامد خود کم بینی تعلل ورزی است زیرا فردی که با موقعیت راحت نیست دنبال راهی برای کمتر موفق بودن یا کمتر دیده شدن میگردد (مصطفوی، ۱۳۸۹).
۲-۱-۱-۵ فاکتورهای مؤثر در پاسخ فرد به تعلل ورزی
استیل(۲۰۰۷) در بررسی های خود عوامل زیر را فاکتورهای مؤثری در پاسخ فرد به تعللورزی در تکلیف میداند:
افسردگی یا خلق و خوی مرتبط
سطوح پایین برانگیختگی، ناشی از افسردگی با نداشتن حوصله در پاسخ به تکلیف
عوامل محیطی
مانند مکان مطالعه، تاثیر بسزایی در انگیزه شروع کردن دارد.
تکلیفگریزی یا بیزاری از تکلیف
اجتناب از تکالیف ناخوشایند، کسل کننده یا دشوار برای مدت زمان طولانی
موضوع مدیریت زمان
برآورد کمتری از زمان مورد نیاز برای تکمیل مجموعه ای از تکالیف
لذت بردن از کار تحت فشار
لذت بردن از اتمام کار در زمان محدود
تکانشگری و حواس پرتی
رفتن از یک تکلیف به تکلیف دیگر، پیگیری رضایت و احساس آنی، و نگرانی بعدی
سرکشی یا طغیان
تأخیر در شروع تکلیف به دلیل تنفر از خود تکلیف یا فرد تحصیل کننده آن
ترس از شکست
ترجیح دادن نظر و قضاوت دیگران مانند عدم تلاش به جای توانایی
تعلل ورزی
فاکتورهای مؤثر در پاسخ فرد به تعلل ورزی
۲-۱-۱-۶ پیامدهای تعللورزی
فراری و امونس[۴۹] (۱۹۹۵) دریافتند که تعللورز عزت نفس پایینی دارد و در تکمیل وظایفش تأخیر می کند؛ زیرا باور دارد که فاقد توانایی برای انجام موفقیتآمیز وظایفش است. با این حال پوپولا[۵۰](۲۰۰۵) بیشتر تأکید می کند که فرد، انجام کارهایی را به تعویق می اندازد که او را مضطرب و نگران یا احتمالا وجهه او را در میان دوستانش مخدوش می کند (آکینسولا[۵۱]، ۲۰۰۷). افرت[۵۲] و فراری (۱۹۸۹) نیز نشان دادند که تعللورزان فاقد خود کفایتی و عزت نفس هستند و عموماّ خودآگاهی و خودانتقادی بالایی دارند. این محققان اضافه کردند که تعللورزان اغلب انتظارات کمالگرایانه دارند. آن ها ترسی غیرمنطقی از موفقیت یا شکست را در خود نشان می دهند. آن ها ممکن است همچنین احساساتی، شکستخورده و نگران باشند، نیاز کمتری به پیچیدگی شناختی داشته باشند و احتمالا موفقیت را به عوامل بیرونی و بیثبات نسبت دهند (آکینسولا، ۲۰۰۷). از سایر پیامدهای تعلورزان میتوان به نظر آجایا(۲۰۰۷) اشاره کرد که بر این باور است که تعللورزی ممکن است به عدم تمرکز، ترس و نگرانی، مشکلات ارتباطی و انجام امور به طور ضعیف منجر شود (به نقل از بهشتیفر و حسینیفر، ۱۳۹۰).
باسکو(۲۰۱۰)، معتقد است که تعلل ورزی دیگران را خشمگین می کند: یعنی اگر در عمل به قولهایی که به دیگران دادهایم، تعلل ورزی کنیم و این عمل را چندین بار تکرار کنیم، سرانجام سبب عصبانیت و خشم دیگران می شود. که باعث رنج فرد تعللکار می شود. و دوم اینکه دیگران انتظار تعللورزی را از شما خواهند داشت: گاهی ممکن است در نگاه اول هیچ پیامد منفی برای تعلل ورزی پیدا نکنیم، بویژه اگر شخص دوستداشتنی باشیم و بیشتر افراد برای انجام کارهای ما برنامه خود را کنار بگذارند و ما هم هیچ احساس گناهی از تعلل ورزی خود نداشته باشیم. اما اگر تعلل ورزی ما مزمن شود دیگران ما را نسبت به افراد غیر تعللکار، کمتر جدی می گیرند. به دلیل اینکه ما به طور غیر عمد به دیگران القا کردهایم که آدم مسئولیت پذیری نیستیم (باسکو، ۲۰۱۰).
۲-۱-۱-۷ تفاوت تعللورزی با تنبلی
برخی تعلل را به اشتباه معادل تنبلی میدانند؛ در حالی که این دو باهم متفاوتند؛ زیرا در تنبلی فرد خودش میلی برای انجام کار ندارد، در حالی که در تعلل فرد غالبا کاری را انجام میدهد و خودش را مشغول نگه میدارد تا از انجام تکلیفی که باید در آن زمان انجام شود و اولویت دارد، اجتناب کند (فیاضی و کاوه، ۱۳۸۸).
۲-۱-۱-۸ علایم ونشانههای تعللورزی
-
- رفتار وقتکشی و هدر دادن وقت،
-
- احساس غرق شدن در مسئولیت ها،
-
- ناتوانی در رسیدن به هدفهای مهم زندگی،
-
- انجام کارها با سرعت زیاد،
-
- خیالبافی و آرزو به جای انجام کارها،
-
- نداشتن برنامه ریزی مداوم برای زندگی،
- دادن شعارهایی که هیچگاه انجام نمیشوند (آتشپور و امیری، ۱۳۷۸).
۲-۱-۱-۹ راهکارهایی برای مقابله با تعللورزی
هر چند که همه به نوبه خود در به تعویق انداختن کارها مقصرند. با این وصف، همه واقعا برای تعلل برنامه ریزی میکنند. هلیر، رابینسون و شرودد (۲۰۱۰) تکنیکهای زیر را برای غلبه بر تعللورزی استفاده میکنند، یعنی پیشنهاد میکنند به جای «فتور» که در بالا اشاره شد میتوانید، «مبارزه» کنید.
۲-۱-۱-۹-۱ مبارزه
م = محکم و قطعی ساختن اهداف؛
ب = برگرداندن کانون کنترل از بیرون به درون؛
الف = استفاده از خودگفتو گویی مثبت به جای نوع منفی آن؛
ر = ریز کردن کارها؛
ز = زمان و اداره آن را مهم دانستن؛
ه = هماوردخواهی مبارزه رمز پیروزی است (هلیر، رابینسون و شروددٰ، ۱۳۸۸).
۲-۱-۱-۱۰ تعللورزی راهی برای مقابله
تعللورزی چیزی بسیار فراتر از تنبلی است. پشت بیشتر تعلل ورزیها تکلیفی یا فعالیتی است فرد دوست دارد تا جایی که می تواند از انجام آن فرار کند. اغلب فرد اعتقاد دارد که انجام چنین کاری دشوار، ناخوشایند و یا حتی به نوعی عذابآور است. صرف فکر کردن به این موضوع، احساسات ناخوشایندی همچون اضطراب، ترس و یا خشم را برمیانگیزد. تعلل ورزی شیوهای برای خاموش کردن این احساسات بد است. از این منظر، تعلل ورزی یک شیوه محافظت از خود و یا یک شیوه مقابله است (باسکو، ۲۰۱۰).
۲-۱-۱-۱۱ نظریه های تعلل ورزی
نظریه اسناد