پایه درمان R. E بر اساس آموزش مهارت‌ها بود و این گام عجیب و در عین حال خشنود کننده ­ای به نظر می­رسید که مراجعان درخواست می­کردند که برنامه­ هایی برای تدریس مهارت‌ها به زوجین و خانواده ها قبل از گرفتار شدن در مشکلات برگزار شود. این برنامه ها تبدیل به برنامه ­های غنی سازی و پیشگیری از مشکل شدند(گینزبرگ،۲۰۰۰).

۲-۴-۲- پایه های نظری

نظریه­ای که پایه­ رویکرد R. E بر آن قرار دارد ترکیب منحصر به فردی از چهار مکتب عمده­ی روان درمانی است: روان پویایی، رفتارگرایی، انسان­گرایی و رویکرد بین فردی. بر اساس تجارب، تفسیر و برداشت جورنی از تحقیقات روانشناسی به ویژه در بخشی روان درمانی و اصلاح رفتار، تجارب بالینی و می‌دانی وی و مشاهدات بلند مدتش، عوامل و بخش های خاصی از هر مکتب انتخاب شده و بقیه­ کنار گذاشته شده است. آنچه باقی مانده در یک واحد با دورنمای نظری سیستم محور، بر پایه ی مهارت­آموزی گرد آمده است. به صورت خیلی مختصر ‌می‌توان مؤلفه‌­هایی را که دربرگیرنده R. E می‌باشند بدین شرح توصیف نمود:

از نظریه روان پویایی مفاهیمی از اهمیت ناهشیار و قدرت مکانیسم های دفاعی، همچنین مفاهیم ضرورت رشد روانشناختی از طریق رسیدن به شناخت و قدرت درمانی تخلیه­ی هیجانی یا تجربه­ مجدد عواطف سرکوب شده یا پنهان شده را شامل می شود. از نظریه آدلر، مفهوم رفتار انسان که با اصطلاحات جستجوی اهداف و قدرت تسلط­جویی که بهتر قابل فهمند اقتباس شده است. این حالت وقتی که فرد در جستجوی اهدافش است، فعال می شود. از مکتب انسان گرایی، به ویژه نظریه ی راجرز، مفهوم مکانیسم­های دفاعی(که از تحریف واقعیت ناشی می­ شود) که در آغاز از طریق تهدید خودپنداره­ی شخص شروع می­ شود، اقتباس شده است. همچنین مفهوم پذیرش دائم بی­قید و شرط، احترام و همدلی که بهترین راه برای ایجاد را بطه­ی مثبت و قوی و کاهش نیازهای دیگران برای استفاده از مکانیسم­های دفاعی است، از این نظریه اقتباس شده است. بر این اساس روش موثرتر برای کمک به دیگری این است که اجازه بدهیم تا افکار و احساسات خود را صادقانه و صمیمانه ابراز کند و به تخلیه­ی هیجانی و شناخت دست یابد. از نظریه ی یادگیری همه ابعاد آن -اجتماعی، شناختی و رفتاری-­ به ویژه مفاهیم مفید و رفتاری بهبود زندگی، که قابل آموزش از روش سیستماتیک است، اخذ شده است. تصور می­ شود که شرکت کنندگان در آموزش مهارت‌ها عمدتاًً بهبود می­یابند و به سرعت به تغییرات اجتماعی مثبت و رو به رشد دست می­یابند. روش های برگرفته از نظریه یادگیری و روش­های کاربردی در رفتاردرمانی، نه تنها برای متخصصان که مهارت­ های R. E را تدریس ‌می‌کنند، بلکه برای شرکت­کنندگانی که خودشان برای تغییرات مطلوب در خود و شریکشان کمک دریافت می‌کنند، نیز مفید است. از نظریه بین فردی که توسط سالیوان^[۶۸](۱۹۴۷) ارائه شده و توسط لری^[۶۹](۱۹۵۷) گسترش یافته، این مفهوم دریافت شده که افراد مهم اطراف ما چگونگی عملکرد مان را به ما می آموزند. تمام افراد به صورت ناهشیاری به روش خاصی(کلیشه های رفتاری) برای پاسخ به دیگران عمل ‌می‌کنند که احساس ‌می‌کنند راحت است و کمتری میزان اضطراب را به همراه دارد. بسیاری از روش­های عادی رفتار که اغلب آنهایی هستندکه از اوایل زندگی مورد استفاده بودنده­اند و چنان ناهشیار و خودکار ظاهر می­شوند که لری به آن ها واکنش^[۷۰] می­گوید. همیشه ممکن است برخی پاسخ های نامطلوب نیز از دیگران کسب شود. نظریه ی R. E معتقد است که کسب دامنه ی وسیعی از رفتارهای بین فردی، به منظور قرار گرفتن درحیطه­ی انتخاب­های هشیار، برای کفایت و بسندگی ضروری هستند. به همین منظور، R. E به شرکت کنندگان می­آموزد که بدانند که هرکنش و یا عدم کنش افراد دیگر فرصتی را برای تاثیر هشیارانه بررفتار بعدی افراد فراهم ‌می‌آورد و بعداً این پاسخ ها ادامه می­یابد. بجز در روابط یک طرفه، و حتی در این روابط نیز فرد بی­تاثیر نیست. همیشه ‌می‌توان به شیوه­ای رفتار نمود که پاسخ هایی که از دیگران دریافت می­شوند بیشتر پاسخ­های مطلوب باشند. درتمام حیطه­ روابط بین فردی و بویژه روابط زناشویی و خانوادگی، هدف R. E این است که به شرکت کنندگان بیاموزد که چگونه هشیارانه چنین انتخاب هایی انجام دهند. نظریه ی بین فردی معتقد است که بهتر است شخصیت به عنوان الگوی داخلی تمایلات و واکنش های رفتاری بین فردی نگریسته شود. در نتیجه افزایش توانایی افراد برای انعطاف­پذیری و انتخاب آگاهانه، به منظور به دست آوردن اهداف فردی و اجتماعی مثبت، سریع­ترین و مطمئن­ترین راه افزایش سازگاری و رضایتمندی است. همچنین بهترین شیوه برای افزایش تاثیر و سودمندی درمان است. از دیدگاه R. E ، درمان پیشگیری و غنی­سازی در نگاه اول نقاط متفاوت یک پیوستار دیده می­شوند (سوکا،۲۰۰۵).

اهداف پیشگیری، درمان و غنی سازی( ارتقاء ) می ­تواند کمک به فرد باشد تا در جهت مسیر های سازنده حرکت کند. اینکه درمان باشد یا پیشگیری اغلب صرفاً یک کارکرد زبانی و زمانی است، برای مثال اگر به یک زوج در اوایل ازدواج مهارت‌ها را نیاموزید ‌می‌توان بعداً هنگام ضعیف­شدن رابطه، یا ناتوانی در حل تعارضات زناشویی این کار را انجام داد. اگر در ابتدا این کاررا انجام نشود، این امکان هست که اشکال مختلفی از آسیب پدید آید و آموزش الگوی جدید را سخت­تر و پیچیده­تر نماید. در این حالت درمان بیشتر از پیشگیری به کار می رود، ولی اگر در ابتدا این کار انجام شود ‌می‌توان گفت، پیشگیری و غنی­سازی صورت گرفته است(سیندر،۲۰۰۰).

۲-۴-۳- شیوه های مداخله