۳ ـ ۶٫ جامعه و نمونه آماری
۳ ـ ۶ ـ ۱٫ جامعه خبرگان
جامعه آماری در این پژوهش خبرگان مدیریت استراتژیک، اقیانوس شناسی، بیولوژی و اکولوژی دریا هستند.
۳ ـ ۶ ـ ۲٫ نمونه آماری و روش نمونه گیری
۳ ـ ۶ ـ ۲ ـ ۱٫ حجم نمونه
در روش های نمونه گیری که خاص تحقیقات کیفی است، تعداد افراد مورد مصاحبه، به عبارت دیگر، حجم نمونه، به اشباع نظریِ[۴۰] سوالات مورد بررسی بستگی دارد، به این ترتیب که هرگاه محقق به این نتیجه برسد که پاسخ های داده شده و یا مصاحبه های انجام شده با افراد مطلع، به اندازه ای به همدیگر شباهت دارند که منجر به تکراری شدن پاسخ ها و یا مصاحبه ها شده و داده های جدیدی در آن ها وجود ندارد، تعداد مصاحبه ها را کافی دانسته و دست از مصاحبه می کشد (محمد پور، ۱۳۷۸ : ۱۸).
به عبارت دیگر قاعده کلی به هنگام نظریه سازی این است که به گردآوری داده ها تا زمانی که مقوله ها، اشباع شوند، باید ادامه داد. یعنی تا زمانی که الف) هیچ داده جدید یا مرتبط به یک مقوله به دست نیاید؛ ب) مقوله از لحاظ ویژگی ها و ابعاد به خوبی پرورش یافته باشد و گوناگونی های آن را به نمایش بگذارد؛ ج) مناسبات میان مقوله ها، به خوبی مشخص و اعتبارشان ثابت شده باشد. این اشباع نظری مهمترین موضوع در نمونه گیریِ تحقیقات کیفی است و پژوهشگر باید تا جایی که تمام
مقوله ها اشباع شوند به گردآوری داده ها ادامه دهد. در غیر این صورت نظریه ناهموار و فاقد غنا و دقت است (استراوس،کربین،۱۳۹۰ : ۲۳۰).
در این پژوهش، تعداد نمونه های انتخابشده برابر با ۱۲ نفر است که اطلاعات مربوط به پست آن ها، در جدول زیر آمده است. با انجام این تعداد مصاحبه، پژوهشگر به این نتیجه رسیده که اطلاعات گردآوری شده به اشباع رسیده و نیازی به انجام مصاحبه بیشتر نیست. برای انتخاب این تعداد نمونه محدودیت هایی همچون زمان، دردسترس بودن و میزان همکاری استادان وجود داشت.
جدول ۳ ـ ۳٫ اطلاعات مربوط به جایگاه اداری مصاحبه شوندگان
ردیف
مقام
تعداد
۱
اعضای هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
۲
۲
اعضای هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
۴
۳
اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
۱
۴
اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد
۱
۵
اعضای مرکز ملی اقیانوس شناسی
۱
۶
اعضای سازمان محیط زیست
۱
۷
اساتید دانشگاه جیمزکوک استرالیا
۱
۸
پژوهشگران انستیتو ملی اکولوژی مکزیک
۱
جمع
۱۲
۳ ـ ۶ ـ ۲ ـ ۲٫ روش نمونه گیری
در این پژوهش از نمونه گیری گلوله برفی[۴۱] استفاده شده است. نمونه گیری گلوله برفی یکی از نمونه گیری غیر احتمالی است که تحت عناوین نمونه گیری انباشتی، شبکه ای، مراجعه زنجیری یا نمونه گیری از نام آشنایان نیز شناخته می شود. تشبیه به بهمن[۴۲] از این جهت است که همراه با غلتیدن در برف (جلو رفتن در هر گام) حجم آن بیشتر می شود. این روش دو کاربرد دارد. در
جمعیت هایی که شناسایی آن ها دشوار است، مثلا مطالعه روی کسانی است که خود را از نظر اجتماعی هم مرتبه و هم شأن می دانند. روش گوله برفی می‌تواند برای یافتن شبکه های اجتماعی طبیعی، مثل شبکه های دوستی به کار رود. وقتی با یکی از اعضای این شبکه تماس حاصل آید
می توان از او خواست که اعضای دیگر در روابط آن ها را معرفی کند. به این طریق می توان با دیگر اعضای این شبکه مصاحبه کرد (نورمن بلیکی[۴۳]،۱۳۸۴ : ۲۶۷).
به بیان ساده تر نمونه گیری گلوله برفی یک روش نمونه گیری غیر احتمالی است که اغلب در تحقیقات می‌دانی به کار می رود که با آن از هر شخص که مورد مصاحبه قرار می‌گیرد خواسته
می شود که افراد دیگری را برای مصاحبه معرفی کند. پژوهشگر در این روش نمونه گیری، محل معدودی از جمعیت هدف را پیدا می‌کند و سپس از آن ها می‌خواهد که اگر اطلاعات لازم را درباره محل اعضای دیگر آن جمعیت دارند در اختیار قرار دهد. از آنجا که این روش، نمونه هایی را به دست می‌دهد که از لحاظ معرف بودن، مورد سوال قرار دارند، عمدتاً برای هدف های اکتشافی ازآن استفاده می شود (ارل ببی،۱۳۹۰ : ۴۱۸) و از آنجا که هدف این تحقیق همچنین، مطالعه اکتشافی عوامل بازدارنده عدالت است بنابرین از این روش نمونه گیری استفاده می شود.
۳ ـ ۷٫ تجزیه و تحلیل تم
تجزیه و تحلیل تم، روشی برای شناسایی، تجزیه و تحلیل و گزارش الگوهای (تم ها) موجود درون داده ها است. این روش به سازماندهی و توصیف داده ها در جزئیات غنی می پردازد و البته به تفسیر جنبه‌های متنوع پژوهش نیز می پردازد. تجزیه و تحلیل تم، از دیگر روش های تحلیلی که به دنبال توصیف الگو ها در سراسر داده های کیفی است متفاوت است مانند تجزیه و تحلیل گفتمان و گراندد تئوری. رویکردهای کیفی بسیار متنوع، پیچیده و ظریف هستند و تحلیل تِم بایستی به منزله یک روش اساسی برای تحلیل کیفی در نظر گرفته شود. تحلیل تِم نخستین روش تحلیل کیفی است که محققان باید فرا بگیرند، زیرا این روش، مهارت های اصلی که برای اجرای بسیاری از روشهای دیگر تحلیل کیفی لازم است را فراهم می‌آورد .
در واقع هالوی و تودرس[۴۴](۲۰۰۳)”معانی مضمون سازی” را به منزله یکی از چند مهارت مشترک و کلی در سراسر تجزیه و تحلیل های کیفی شناسایی کردند. بنابرین بویاتزیس[۴۵] (۱۹۹۸) روش تجزیه و تحلیل تم را نه به منزله یک روش خاص بلکه به منزله یک ابزار برای استفاده در تمامی روش های مختلف توصیف کرد. برخی از تئوری پردازان مانند رایان و برنارد[۴۶] (۲۰۰۰) کد گذاری موضوعی(تم) را به منزله یک فراگرد انجام شده در تحلیل های سنتی بزرگ (مانند گرانند تئوری) شناسایی می‌کنند به جای یک رویکرد خاص با ویژگی های خاص خودش.
یکی از مزایای استفاده از تجزیه و تحلیل تم، انعطاف پذیری آن است. روش های تحلیل کیفی را می توان به دو گروه تقسیم کرد. در گروه اول روش هایی است که ناشی از یک موقعیت خاص نظری یا معرفت شناختی است. از قبیل تجزیه و تحلیل مکالمه، تجزیه و تحلیل پدیدار شناختی و دیگر موارد گراندد تئوری، تجزیه و تحلیل گفتمان، تحلیل روایت است. گروه دوم روش هایی را در بر
می‌گیرد که اساسا مستقل از تئوری و معرفت شناسی هستند و می‌توانند در سراسر طیف وسیعی از رویکرد های نظری ومعرفت شناسی به کار برده شود. از نظر آزادی نظری و تئوریک روش تجزیه و تحلیل تم، این روش یک ابزار تحقیقاتی انعطاف پذیر و مفید را فراهم می‌کند که می‌تواند یک مجموعه ای غنی و دقیق در عین حال پیچیده از داده ها را فراهم کند.
