الف) آزمون خلاقیت تورنس: این آزمون از ۶۰ سوال تشکیل شده است که خلاقیت را در چهار بعد سیالی (سوال ۱تا ۱۵)­، انعطاف (سوال ۱۶تا۳۰)، ابتکار (سوال ۳۱تا۴۵) و بسط جزئیات (سوال ۴۶تا۶۰) می سنجد. نمره گذاری این آزمون به صورت لیکرتی سه گزینه ای است که گزینه اول صفر، گزینه دوم، یک و گزینه سوم، دو نمره دارد. حداکثر نمره در این آزمون ۱۲۰ و برای هریک از ابعاد ۳۰ می‌باشد.

ب) آزمون انگیزش پیشرفت هرمنس: این آزمون از ۲۹ سوال تشکیل شده است که نه ویژگی زیر را می سنجد:

1. 1. سطح آرزوی بالا

1. 1. انگیزه قوی برای تحرک به سوی بالا

1. 1. مقاومت طولانی در مواجهه با تکالیف یا سطح دشواری متوسط

1. 1. تمایل به تلاش مجدد در انجام تکالیف نیمه تمام

1. 1. ادراک پویا از زمان، این احساس که امور به سرعت روی می‌دهند

1. 1. آینده نگری

1. 1. توجه به ملاک شایستگی در انتخاب دوست، همکار و الگو

1. 1. بازشناسی از طریق عملکرد خوب در کار

1. کاری را به خوبی انجام دادن

نمره گذاری این آزمون به صورت لیکرتی چهارگزینه ای از یک تا چهار برای هر سوال است. ‌بنابرین‏ دامنه تغییر نمرات هر فرد از ۲۹ تا ۱۱۶ است.

ج) آزمون محقق ساخته یادگیری: این آزمون از ۲۰ سوال تشکیل شده است. نمره گذاری این پرسشنامه به شکل دو گزینه ای است. گزینه اول نمره ۱ و گزینه دوم نمره صفر برای هر سوال است. مجموع کل نمره ۲۰ می‌باشد.

۳-۹-روایی و پایایی آزمون

روایی و پایایی از خصایصی هستند که برای مفید و مؤثر واقع شدن روش های جمع‌ آوری داده ها شرط اساسی به شمار می‌روند. روایی^[۲] اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است ، اشاره می‌کند و آزمونی دارای روایی است که برای اندازه گیری آنچه مورد نظر است، مناسب باشد (سیف، ۱۳۸۹) پایایی^[۳] یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه گیری است این مفهوم با این امر سرو کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۹).

روایی و پایایی پرسشنامه خلاقیت تورنس: این پرسشنامه استاندارد بوده و از روایی مناسبی برخوردار است. برای تعیین ضریب پایایی، محقق پرسشنامه را در یک گروه کوچک ۱۵ نفری شبیه نمونه آماری تحقیق اجرا کرد و با بهره گرفتن از آلفای کرانباخ ضریب پایایی ۸۷% را به دست آورد. برای هر یک از ابعاد خلاقیت ضریب پایایی به ترتیب سیالی، ۸۶%، انعطاف، ۹۳%، بسط، ۷۹% و ابتکار، ۹۰% به دست آمد.

پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس: این پرسشنامه استاندارد بوده و از روایی مناسبی برخوردار است. نامدار (۱۳۸۸) در یک بازآزمایی با بهره گرفتن از محاسبه آلفای کرانباخ ضریب پایایی ۸۴/۰برای این پرسشنامه گزارش ‌کرده‌است. در این تحقیق در یک بازآزمایی ۱۵ نفره شبیه نمونه آماری ضریب پایایی ۸۲% به دست آمد.

روایی و پایایی آزمون محقق ساخته یادگیری: طبق نظر متخصصان و اساتید روایی این پرسشنامه بیش از ۸۰% تعیین شد. محقق برای تعیین پایایی این آزمون، آن را در یک گروه کوچک ۱۵ نفری شبیه نمونه آماری اجرا کرد و با بهره گرفتن از فرمول کودر ریچاردسون ضریب پایایی این آزمون را ۸۶% محاسبه کرد.

۳-۱۰-روش تجزیه و تحلیل داده ها:

به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش از شاخصه های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. تحلیل کلیه محاسبات این پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزار spss22 انجام شده است.

شاخصه های آمار توصیفی: از شاخصه های میانگین، انحراف معیار نمرات و جداول فراوانی برای توصیف داده ها استفاده شده است (و برای طبقه بندی داده ­ها و رسم جداول و نمودارها استفاده شد).

شاخصه های آمار استنباطی: به منظور آزمون فرضیه های پژوهش و مقایسه میانگین نمرات گروه آزمایش و گواه از آزمون تحلیل کواریانس چند متغییره برای متغییر وابسته خلاقیت، و تحلیل کواریانس یک طرفه برای آزمون فرضیات مربوط به انگیزش و یادگیری استفاده شد.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده های آماری

۴-۱-مقدمه

تجزیه و تحلیل داده ­ها برای ‌پاسخ‌گویی‌ به سوالات پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع ­آوری شده از موضوع مورد ­پژوهش می‌باشد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی­ترین و مهم­ترین بخش­های پژوهش محسوب می­ شود. داده های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می­ گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می­ گیرند. بدین منظور در این فصل در بخش آمار توصیفی شاخص هایی نظیر فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد نمرات و در بخش استنباطی آزمون تحلیل کوواریانس مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج به دست آمده در ادامه ارائه خواهد شد.

۴-۲-روش تجزیه و تحلیل داده ­ها

در پژوهش حاضر برای تحلیل داده ­های گردآوری شده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. هدف آمار استنباطی عبارت است از نتیجه ­گیری پیرامون ویژگی­های جامعه­ای که نمونه مورد مطالعه از آن استخراج می شود. در این پژوهش ابتدا تجزیه و تحلیل توصیفی یافته­ ها و سپس تجزیه و تحلیل استنباطی یافته­ ها (بررسی فرضیه ­های پژوهشی) در بخش توصیفی داده ­ها از میانگین و انحراف معیار و … و در بخش استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیره برای آزمون فرضیات مربوط به خلاقیت، و از تحلیل کواریانس یک طرفه برای آزمون فرضیات انگیزش و یادگیری استفاده شده است.

۴-۳-شاخصه های آماری

در جدول ۱ـ۴ پراکندگی آزمودنی ها در دو گروه آزمایش و گواه برای مراحل پیش آزمون و پس آزمون خلاقیت، انگیزش و یادگیری نمایش داده شده است.

جدول ۴- ۱: فراوانی گروه آزمایش و گواه

شاخص های آمار توصیفی

مراحل آزمون

فراوانی

فراوانی کل

گروه آزمایش

(شیوه ترکیبی)

گروه گواه

(شیوه معمول)

پیش آزمون (خلاقیت، انگیزش و یادگیری)

۲۰

۲۰

۴۰

پس آزمون (خلاقیت، انگیزش و یادگیری)

۲۰

۲۰

۴۰

۴-۳-۱-آمار توصیفی خلاقیت

در جدول ۴-۲ توصیف آماری نمرات پیش آمون خلاقیت به تفکیک گروه ها آمده است.