نحوه برخورد با مشکل
با توجه به حساسیت موضوع بهای تمام شده و نقش خطیر اطلاعات حاصل از اجرای این سیستم، طراحی و به کارگیری سیستم بهای تمام شده از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به طبقه بندی هزینه ها در شرکت و سهم عمده هزینه های سربار غیر مستقیم که در مراکز هزینه ستاد انباشته شده، به کارگیری یک سیستم هزینه یابی نوین که از یک سو تنوع، پیچیدگی و عدم تمرکز فعالیت های شرکت را در نظر گرفته و از سوی دیگر رابطه علت و معلولی بین فعالیت های لازم برای تحقق اهداف شرکت و منابعی که برای انجام این فعالیت ها صرف شده است را ملاک تسهیم قرار دهد، منجر به ارائه اطلاعات دقیق، مربوط و قابل اتکا برای مدیران شرکت به منظور اعمال مدیریت بر مبنای فعالیت[۲] خواهد گردید.
عوارض ناشی از تدام مشکل
از آنجا که دسترسی به اطلاعات از ملزومات مهم تصمیم گیری در سطوح مختلف مدیریت می‌باشد، در صورت عدم به کارگیری روش های نوین هزینه یابی و تهیه و گزارش اطلاعات بهای تمام شده در شرکت شاهد اتلاف منابع، انجام فعالیت های فاقد ارزش افزوده، عدم توسعه متوازن فرودگاه ها، ایجاد ظرفیت های بلا استفاده و بالطبع بالا رفتن هزینه های نگهداری و تعمیرات آن ها از یک طرف و از طرف دیگر محدودیت ظرفیت پذیرش پرواز در فرودگاه های دیگر خواهیم بود. استنکاف مشتریان خدمات فرودگاهی از پرداخت بدهی و مشکلات نقدینگی و عدم تأمین مالی طرح های توسعه از مشکلات دیگر بحساب می‌آید. همچنین عدم امکان تجزیه و تحلیل هزینه ها، بررسی و ارزیابی عملکرد واحدهای مختلف، قیمت گذاری اصولی و منطقی خدمات و نیز عدم امکان بهبود مستمر فعالیت ها را می توان از عوارض ناشی از استفاده از سیستم های موجود دانست.
معرفی راه حلها و عوامل مؤثر
با توجه به نقایص سیستم های سنتی هزینه یابی از جمله
تسهیم هزینه ها بر اساس یک یا چند مبنای واحد و البته غیر مرتبط با موضوع هزینه یابی مثل ساعت کار مستقیم و ساعت کار ماشین آلات و عدم تعریف این چنین مبانی در فعالیت های فرودگاهی
عدم توجه به سطوح مختلف تکنولوژی به کار رفته در فعالیت ها
عدم توجه به پراکندگی و عدم تمرکز فعالیت ها
عدم تعریف ظرفیت اسمی، عملیاتی و بلا استفاده و محاسبه هزینه آن
عدم توجه به ارتباط بین هزینه های انجام شده جهت تحقق اهداف واحد تجاری
و تاثیر تمامی فاکتور های فوق و عوامل مؤثر دیگر بر بهای تمام شده خدمات، حتی در صورت محاسبه بهای تمام شده با این سیستم، اطلاعات حاصل از آن دور از واقع بوده و تصمیم گیری بر اساس این اطلاعات منجر به تحقق حداکثری اهداف و مأموریت های شرکت نخواهد شد.
با توجه به نیاز مدیران به اطلاعات مربوط، بهنگام و دقیق در حوزه تصمیم گیری و معرفی سیستم بهای تمام شده بر مبنای فعالیت و نیز ساختار و طبقه بندی هزینه های شرکت که بخش عمده از آن را هزینه های سربار غیر مستقیم تشکیل می‌دهد، به نظر می‌رسد طراحی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت و محاسبه بهای تمام شده خدمات فرودگاهی از طریق این سیستم منجر به دستیابی به اطلاعاتی با کیفیت و مؤثر بر تصمیم گیری، هدف گذاری، تعیین نرخ خدمات، ارزیابی عملکرد واحدها، استفاده بهینه از منابع و افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت های شرکت خواهد گردید.
اهمیت پژوهش
طراحی و ارائه یک سیستم هزینه یابی که قادر به محاسبه صحیح بهای تمام شده خدمات و فراهم نمودن اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری های سازمانی باشد، از جهات متعددی دارای جایگاه خاصی است و روز بروز بر اهمیت آن افزوده می‌گردد. در صنعت فرودگاهی نیز به دلیل نیاز به تصمیم گیری های متعدد، لزوم به کارگیری سیستم‌های نوین در این زمینه ضروری است. به طوری که اگر صنعت فرودگاهی را به عنوان یک سیستم فرض نماییم که خروجی آن خدمات هوانوردی و فرودگاهی باشند، برای اداره کردن این سیستم و تصمیم گیری های متعدد، نیاز به استفاده از اطلاعات مالی و هزینه یابی است تا با مقایسه هزینه های انجام شده در این بخش، نتایج خروجی آن قیمت گذاری شده و از این طریق عملیات تصمیم گیری و کنترل هزینه ها امکان پذیر گردد.
اهمیت سیستم بکارگرفته شده در شناسایی و محاسبه بهای تمام شده خدمات هوانوردی و فرودگاهی به این دلیل است که این سیستم می‌تواند با دسته بندی واستانداردسازی فعالیت‌ها، اطلاعاتی را تهیه کند که به واسطه آن بتوان منابع و ظرفیت‌های بلااستفاده موجود در فرودگاه ها را شناسایی کرد و با کاهش این ظرفیت‌ها و به کارگیری آن در سایر فعالیت‌ها، هزینه ارائه خدمات را کاهش داد. از طرفی سیستم پیشنهادی می‌تواند اطلاعاتی را تهیه کند که به واسطه آن بتوان برنامه ریزی مالی و بودجه بندی عملیاتی و برنامه ای[۳]، را به نحو مناسب و بهینه ای انجام داد.
بنابرین با توجه به موارد فوق، لزوم به کارگیری سیستم‌های نوین هزینه یابی که قادر به برآورد و سنجش هزینه ها و محاسبه بهای تمام شده خدمات هوانوردی و فرودگاهی باشد، امری ضروری است و توجه ویژه ای به آن شود و ارائه یک روش و سیستم مناسب هزینه یابی به عنوان مهمترین ابزار دستیابی به این هدف است. با توجه به خصوصیات مثبـت سیستم پیشنهادی انتظار می رود به این اهداف دست یابیم.
تناقضات موجود در رابطه با طراحی سیستم پیشنهادی
در سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، فعالیت های انجام شده برای تحقق اهداف شرکت به عنوان وجه تمایز این سیستم و سیستم های سنتی هزینه یابی تلقی می‌گردد. با توجه به ماهیت پویا و به هم پیوسته خدمات فرودگاهی، اختلاط فعالیت ها و همپوشانی واحد ها، تفکیک و تعریف فعالیت ها در سیستم پیشنهادی از چالش های عمده محسوب می شود. از طرف دیگر و با توجه به کم سابقه بودن مبحث هزینه یابی در شرکت، تعریف مبانی و محرک های هزینه و فعالیت برای تسهیم هزینه ها از دیگر مشکلات طراحی سیستم پیشنهادی محسوب می شود. عدم درک صحیح مبتنی بر مبانی تئوریک کارشناسان صنعت از مباحث هزینه یابی، مشکلات و محدودیت های حسابداری دولتی و مالیاتی که منجر به شکل گیری و طبقه بندی هزینه ها به شکل سنتی و با اهداف گزارش گری برون سازمانی شده است نیز طراحی سیستم پیشنهادی را با تنگنا مواجه نموده و در برخی موارد نیاز به تغییر روش ثبت، باز تعریف مراکز هزینه، و تغییر طبقه بندی این مراکز را بیش از پیش ضروری می‌سازد.
