اسلام بسیار تأکید دارد که انسان بر فطرت سالم خویش، زندگی خود را تنظیم کرده و از هر آنچه که موجب آسیب آن است پرهیز نماید. از نگاه کلان می‌توان گفت: رشد و تعالی انسان بالاترین خواست و آرزوی دین و رهبران الهی است. بنابرین خداوند و انبیای او پاکی، سلامت و کرامت و در نهایت تعالی انسان را هدف غایی تلاش های خود قرار داده اند (سالاریفر، آذربایجانی و رحیمینژاد، ۱۳۹۰).
زمانی که انسان دردمند، از روشهای کلاسیک درمان و از کمک دیگران ناامید میگردد، تنها راهی که برای نجات از اضطراب، افسردگی و دردهای جانکاه او باقی میماند یاری جستن از ایمان و باور دینی است. به گفته جیمز: «اگر حقایق پزشکی را قبول داشته باشیم، پزشکان زیادی اظهار داشته اند که در بسیاری از موارد، دعا در بهبودی حال بیمار مؤثر بوده است.» (جیمز، ۱۹۹۳ ،ترجمه مهدی قائنی، ۱۳۷۲).
ان الانسان خلق هلوعا(۱۹)اذا مسه الشرجزوعا (۲۰) و اذا مسه الخیر منوعا(۲۱)الاالمصلین (۲۲)الذین هم علی صلاتهم دائمون(۲۳) که انسان طبعاً مخلوقی سخت حریص و بی صبر است.چون زیانی به او رسد سخت جزع و بی قراری کند .و چون مال و دولتی به او رو کند منع احسان کند . مگر نمازگزاران حقیقی.آنان که دائم درنماز و طاعت الهی عمر گذرانند. در این آیه کاملاً واضح است که اگر انسان در نماز و اطاعت از خداوند عمرش را سیر کند در زندگی فردی و روابط اجتماعی خود بسیار موفق خواهد بود و انسانهایی که از نماز و اطاعت خداوند دور هستند بی قرار و بی صبر و به لحاظ روانی به نوعی درگیر فکری دارند و حس انسان دوستی در آن ها بسیار کمرنگ است و یا وجود ندارد در روابط بین فردی و روابط اجتماعی خود دچار مشکل هستند.( سوره معارج، آیه ۱۹-۲۳٫)
فرض بر این است که اگر مطابق آداب و فرهنگ و اصول رفتار شود خیلی از این معضلات کاسته می شود، اما اگر از سبکی استفاده شود که در تضاد و تعارض با این سبک است این تعارض دائمی سلامت روان را به خطر می اندازد. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب این خطر را گوشزد نمودند، و فرمودند: «سبک زندگی بخش اساسی پیشرفت و تمدن‌سازی نوین اسلامی، و تقلید نکردن از غرب لازمه شکل‌گیری فرهنگ زندگی اسلامی است.» (امام خامنهای، ۱۳۹۱).
در اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق بیان این نکته لازم است، با توجه به اینکه در جامعهای که ما در آن زندگی میکنیم، اسلام مبنای مناسبات اجتماعی قرارگرفته است، این تحقیق قصد دارد آثار و نتایج دین را در زندگی خصوصی، اجتماعی و روانی افراد مورد بررسی قرار داده، با روشن شدن نقش دین در تمامی ابعاد زندگی، می‌توان از آن جهت کمک به بهداشت روانی افراد استفاده کرد. تامین و حفظ سلامتی یکی از اهداف عالی انسان است که برای تحقیق این هدف تمام کشور ها بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و معنوی خود را به آن اختصاص می‌دهند. کشور ایران بر اساس حکومت اسلامی اداره می شود .علاوه بر قوانین مدون ملی در دین مقدس اسلام نیز برای نیل به این هدف دستورات صریحی بیان شده است . یکی از روش توانمند کردن شخص، سلامت فکر و جسم است تا بتوانیم خود را از طریق آموزش و تعلیم و تربیت به مدارج بالای انسانی است(حکم آبادی، ۱۳۸۹).
مذهب در لغت به معنای کیش، طریقت و مسئولیتی است که معطوف به امر مقدس در دو بعد دینآشنایی و دینباوری می شود. نگرش دینی، نگرش به امور ماورایی است که به موجب آن مشکلات روحی حل گشته و احراز و تقویت آن موجب یگانگی، ثبات، استمرار و پایداری فرد در جامعه می شود (آرون[۳]، ۱۹۸۹؛ به نقل از ضیایی، ۱۳۹۲).
دین و مذهب یکی از اساسیترین و مهمترین پدیدههایی است که جامعه بشری به خود دیده است، به طوری که هیچگاه بشر خارج از این پدیده زیست نکرده است . آلپورت[۴]، روانشناس برجسته آمریکایی در گستره‌های شخصیت و روان‌شناسی اجتماعی است. وی عمیقاً دیندار بود و گاهی نیز در خصوص نقش دین در زندگی مطالعه می‌کرد. نظام‌دارترین بحثهای او در این حیطه در کتاب کوچکی تحت عنوان «فرد و دینش» گردآوری شده است. آلپورت بر آن است که احساسات دینی نه ماهیتی صرفاً عقلانی دارند و نه کاملاً غیرعقلانی، بلکه بیشتر تلفیقی از احساس و تفکر منطقی است. در واقع دینداری، فلسفه‌ای از زندگی برای فرد ارائه می‌کند که نه تنها ماهیتی عقلانی دارد بلکه به لحاظ احساسی و هیجانی نیز ارضا کننده است. بنابرین، آلپورت نتیجه می‌گیرد که تمام ادیان بزرگ دنیا نوعی جهان‌بینی برای پیروان خود به ارمغان می‌آورند که هم سادگی منطقی دارد و هم زیبایی هارمونیک (واتسن[۵]و قربانی،۲۰۰۳؛ به نقل از بناکار حقیقی،۱۳۸۸).
علامه طباطبایی در اثر معروف خود «شیعه در اسلام» تعریفی این چنین از دین ارائه میدهد اعمالی که انسانها در زندگی جمعی و شخصی در مسیر زندگی انجام می دهند و بر اساس یک نظم و ارتباط می‌باشد و تحت نظامی است که از آن تخطی نمیکنند، در حقیقت از یک نقطه مشخص سرچشمه می‌گیرد و آن این است که انسان میخواهد یک زندگی سعادتمندانه داشته باشد که در آن می تواند کامروا بوده و نیازمندی‌های خود را در جهت بقای وجود به طور کاملتری رفع نماید. بنابرین مجموع اعتقادات انسانها در زمینه وجود انسانها و مقررات متناسب با این اعتقاد که در مسیر زندگی مورد عمل قرار می‌گیرد، دین نامیده می شود و اگر انشعابی در دین پدید آید، هر شعبه را مذهب می‌نامند (علامه طباطبایی،۱۳۶۲؛ به نقل از نوابخش ، ۱۳۸۸).
