“نظریه‌ای بر این اساس پایهگذاری شده است که در تمامی‎اوقات سه نوسان در بازار سهام وجود دارد”

 

حرکت اولیه (اصلی)

 

حرکت ثانویه (فرعی)

 

نوسانات روزانه (عادی)

 

اولین‎یا اصلی ترین حرکت در بازار سهام را روند اصلی‎یا عمده می‌گویند و در واقع روند بلند مدت است که در آن فراز و نشیبهای عمده و اصلی بازار مشاهده می‎گردد (Ohlson 1995).

 

مصادف با آن حرکت، حرکت فرعی‎یا عکس‌العمل ثانوی آغاز می شود. این حرکت معمولاً در‎یک بازار رو به افول‎یا‎یک بازار با رشد فوقالعاده، خیلی سریع و تند صورت می پذیرد. سومین حرکت در بازار، نوسانات روزانه قیمت سهام می‌باشد. از بین این سه حرکت، حرکت اولی خیلی مهم و حساس می‌باشد، حرکت دومی‎به پیش‌بینی حرکت اولی کمک می‌کند و حرکت سومی‎از آنچنان اهمیتی برخوردار نیست (Easton & Ohlson 1992).

 

بسیاری از نوسانات بازار سهام به مانند جزر و مد دریاها می‌باشد. حرکت اولیه (اصلی) که اتفاق میافتد حرکت‌های بعدی موج‌ها هستند که ناشی از جزر و مد می‌باشد و حرکت‌های روزانه نیز به مثابه موجهای کوچک (موج سطحی و معمولی) می‎باشد.

 

با همه این ها تغییرات و حرکت‌های بازار سهام نظم خاصی ندارد و هر کوششی جهت پیش‌بینی بر اساس فرمول‌های اقتصادی و ریاضی با شکست مواجه شده است. لازم به ذکر است که تئوری DOW نیز همین مطلب را تأیید می‎نماید و اعتقاد بر این دارد که سیکل و چرخه بازار سهام، عاقبت نامنظم خواهد بود. موقع صحبت از سرمایه گذاری ضروری است ‌در مورد حرکت‌های بازار و مقایسه آن با متغیرهای نظیر تولید صنعتی، تغییرات عرضه پول و غیره صحبت شود. در تئوری‌های مدرن پرتفوی، نیاز به اطلاعات ‌در مورد ارتباط بین جهت‎های سهام منفرد و تغییرات بازار به منظور تخصیص عقلایی منابع بین سهام مختلف است. بنا به دلایل فوق و دلایل دیگر نیاز به‎یک معیار سنجش رفتار بازار وجود دارد و شاخص‌ها این نیاز را برآورده می‎نمایند. سرمایه گذاری که پرتفوی تشکیل داده و در سهام مختلف سرمایه گذاری نموده است، با مشاهده روند بازار، از بازده مجموع سرمایه گذاری خود اطلاع حاصل نموده و اقدام به تکمیل رفتار خود می‎نماید (Morse & Zimmerman 1997).

 

۲-۳٫ سود باقیمانده

 

سود باقیمانده به عنوان «سود باقیمانده پس از کسر هزینه سرمایه» تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، سود باقیمانده برابر است با سود خالص منهای هزینه بهره قابل انتساب به سرمایه‌گذاری. هزینه بهره قابل انتساب اغلب کمترین بازده قابل قبول سرمایه است. سود باقیمانده برای ارزیابی عملکرد واحدهای فرعی و‎یا دوایر شرکت به کار می‌رود. مفهوم زیربنایی سود باقیمانده همانند ارزش افزوده اقتصادی است با این تفاوت که نیازمند تعدیلهای اعمال شده در ارزش افزوده اقتصادی نیست. با اینکه سود باقیمانده معیاری بهتر نسبت به بازده حقوق صاحبان و بازده داراییها در ارزیابی عملکرد است، لیکن از آنجا که این معیار‎یک معیار مطلق پـولی بوده و تابعی از اندازه شرکت اسـت در سطحی وسیـع مورد قبـول واقع نشـده اسـت (Kang et al. 2002).

 

۲-۳-۱٫ روش های ارزشیابی سهام بر مبنای سود باقمیانده

 

مدل ارزش فزوده اقتصادی : ارزش افزوده اقتصادی نوعی نماد تجاری تلقی می شـود که بیانگر سود باقیمانده پس از پوشش هزینه‎های سرمایه توسط سودهای عملیاتی است. بر مبنای این مدل، ارزش یک شرکت برابر است با ارزش کل سرمایه ی بـه کـار گرفتـه شـده توسط شرکت به علاوه ارزش فعلی ارزش افزوده اقتصادی پیش‌بینی شده آن. البتـه در استفاده از این مدل بایستی تعدیلاتی در سود خالص عملیـاتی پـس از کـسر مالیـات و کـل سرمایه ی به کار گرفته شده صورت گیرد، که این تعدیلات، اصل محافظه کاری و رعایـت یکنواختی در اجرای اصول پذیرفته شده ی حـسابداری را نقـض خواهـد کـرد و هـم چنـین قضاوت‌های شخصی را بالا برده و فرایند جمع‌ آوری اطلاعات، برای محاسبه ی ارزش ذاتی شرکت را نیز طولانی می‌کند.

 

مدل ارزشیابی سود باقیمانده : در اصـل، ایـن مـدل برگرفتـه از مـدل سـود نقـدی تنزیل شده است ولی با کیفیت بالاتری، ارزش شرکت را تعیین می کند. این مدل علاوه بر این که به عنوان مدل ارزشیابی به کار می رود، ابزاری برای تعیین سطح رشد واحد تجـاری در آینده نیز می‌باشد. در این مدل، ارزش سهام یک شرکت تابعی از مجموع ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، سودهای حسابداری پیش‌بینی شده و سودهای عادی اسـت. بـه طـور کلی سود باقیمانده به صورت سود حسابداری و در حدود سودهای عادی تعیـین مـی شـود. پیش‎فرض مهم مدل ارزشیابی سود باقیمانده، حذف اطلاعات اضافی حسابداری است.

 

مدل ارزشیابی رشد غیرعادی سود : این مدل نیـز یـک مـدل ارزشـیابی بـر مبنـای ارقام حسابداری است. این مدل به جای ارزش دفتـری سـهام، از سـودهای آتـی سـرمایه ای شده به عنوان مبنای ارزشیابی استفاده می‌کند. رشد غیرعادی سود در واقـع رشـد سـودهای حسابداری نسبت به هزینه سرمایه می‎باشد (محمودآبادی و بایزیدی ۱۳۸۷).

 

۲-۳-۲٫ مدل سود باقی مانده

 

مدل سود باقمیانده‎یکی از معمولترین اصطلاحاتی است که برای ارزشیابی عملکرد استفاده می‎شود. این مفهوم در سال‌های ۱۹۵۰ توسط شرکت جنرال الکتریک مطرح شد و از۴ دهه قبل در متون حسابداری مدیریت قرار داده شد. علی رغم اینکه مدل سود باقمیانده قابلیت‌آموزش‌ها ‌و کارایی لازم جهت استفاده را دارد اما در عمل تا سالها، کمتر مورد استفاده قرار گرفت. اما در چند سال اخیر توجه انجمن‎های علمی‎را بیشتر به خود جلب نمود. مدل ارزشیابی سود باقمیانده رویکردی سودمبنا می‎باشد.

 

این مدل چارچوبی را در اختیار حسابداران قرار می‎دهد تا عملکرد شرکت را در شرایط حسابداری تعهدی تجزیه و تحلیل کند. همچنین چارچوب مدل سود باقمیانده مجموعه ای غنی برای مربیان (اساتید) حسابداری به منظور پرداختن به بحث ‌در مورد عوامل اقتصادی تعیین کننده ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی فراهم آورد. این مدل جهت تحقیق ‌در مورد عوامل تجاری که بر توان سود دهی آتی اثرمی‎گذارند، آموزنده و مفید است.

 

مدل سود باقمیانده ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی را در اصطلاحاتی همچون ارزش دفتری حقوق صاحبان عادی و سود خالص که ‌بر اساس ^[۱]GAAP به دست آمده، تعریف می‎کند و ‌بنابرین‏ پشتوانه محکمی‎برای تجزیه وتحلیل نسبتها می‎باشد.

 

 

 

یعنی ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی شرکت برابر است با ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام عادی بعلاوه ارزش فعلی سود مازاد مورد انتظار آتی.

 

ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی

 

ارزش دفتری در ابتدای دوره

 

هزینه سرمایه

 

n تعداد سال

 

سود باقمیاندهt= I-(هزینه سرمایه*BVt-1)

 

It: سود خالص پس از کسرمالیات

 

t: دوره زمانی جاری

 

r: هزینه سرمایه

 

BV: ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در اول دوره