بیرونی سازی (نهان به آشکار): تبدیل دانش نامشهود به دانش مشهود. در این حالت فرد میتواند دانش خود را در قالب مطالب منظم، سمینار،کارگاه آموزشی به دیگران ارائه دهد گفتگوهای میان یک گروه، در پاسخ به پرسش ها یا برداشت از رخدادها، از جمله فعالیت های معمولی هستند که این نوع از تبدیل در آن ها رخ می دهد.
پیوند برقرار کردن)آشکار به آشکار): در این مرحله، حرکت، از دانش آشکار فردی، به سمت دانش آشکار گروهی و ذخیره سازی آن صورت می پذیرد و با توجه به استفاده از دانش موجود، امکان حل مسائل از طریق گروه فراهم شده، به دنبال آن دانش، توسعه مییابد.
درونی سازی (آشکار به نهان): در این مرحله، دانش آشکار به دست آمده در سازمان، نهادینه می شود. همچنین گذراندن این مرحله برای افراد، آفرینش دانش ضمنی جدید شخصی را نیز در پی دارد (کسب دانش پنهان جدید از دانش آشکار موجود(. (نوناکا و تاکوچی، ۱۹۹۵).
گذراندن مراحل چهارگانه بالا، باید به صورت پیاپی و حرکت حلزونی شکل، ادامه یابد، تا به این وسیله، هر مرحلهای، کامل کننده مرحله پیش از خود باشد و ضمن نهادینه شدن دانش در سازمان، باعث تولید و خلق دانش های جدید نیز شود.
لازم به یادآوری است که باید هر یک از دو نوع دانش یاد شده در سازمان، مدیریت شود و نیز نحوه تعامل، استفاده و تبدیل هر یک به دیگری، مورد شناسایی و استفاده قرار گیرد. این دو نوع دانش، هر کدام میتواند، منشاء ایجاد دیگری باشد و در سطوح فردی، گروهی و سازمانی تسری و گسترش یابد.شکل شماره (۲-۵) نمایی از فرایند تبدیل دانش در مدل نوناکا و تاکوچی و در شکل شماره (۲-۶)، نحوه و اجزای شکل گیری مراحل چهارگانه فوق نمایش داده شده است (افرازه، ۱۳۸۴).
بیرونی گفتمان اجتماعی
اتصال یادگیری در عمل درونی
آموزش – تعامل
ارتباط
شکل شماره (۲-۵): نمایی از فرایند تبدیل دانش
شکل شماره (۲-۶) نحوه و اجزای شکل گیری مراحل چهارگانه مدل نوناکا و تاکوچی
نکته مهم دیگر آن است،که هنگامی که افراد در این فرآیندها شرکت میکنند، آموزش سازمانی نیز رخ میدهد، زیرا در این مشارکت، دانش افراد با دیگران، به اشتراک گذارده می شود، توضیح داده می شود، برای دیگران قابل دسترسی می شود و همچنین خلق و تولید دانش جدید از طریق این فرآیندها رخ میدهد.
در جدول شماره (۲-۱)، مثال هایی در رابطه با فرآیندهای تبدیل شکل های گوناگون دانش به یکدیگر آورده شده است(افرازه، ۱۳۸۴).
نهان به نهان (جتماعی کردن)
مانند نسبت ها و مباحثات یک گروه
نهان به آشکار (بیرونی سازی)
مانند گفتگوی درون گروه ها، پاسخ به پرسش ها
آشکار به نهان (درونی سازی)
مانند آموختن از طریق خواندن و شنیدن گزارش
آشکار به آشکار (پیوند برقرار کردن)
مانند ارسال از طریق پست الکترونیکی
جدول شماره (۲-۲): تبدل دانش بین شکل های نهان و آشکار آن
البته باید توجه داشت که این فرآیندها در انزوا رخ نمیدهند، بلکه در ترکیبات مختلف و در موقعیت های کاری ما بین افرادی که با یکدیگر مشغول به کارند، به وقوع میپیوندد. خلق دانش، نتیجه تاثیر متقابل افراد و دانش آشکار و پنهان است. به واسطه تعامل فرد با دیگران، دانش نهان، برون سازی شده و به اشتراک گذارده می شود، همچنین افراد در این فرآیندها از راه مدیریت دانش با به دست آوردن بینش و تجربه سازمانی خود یا توسط کارکنان دیگر، دانش را خلق، منتشر و درونی میکنند(نوناکا و کونو[۶۷]، ۱۹۹۸). از آن جا که همه فرآیندهای این مدل مهم اند، بنابرین لازم است آن ها را در مدیریت دانش به صورت یکپارچه مورد توجه قرار داده با اندیشیدن تدابیر و برنامه ریزی های لازم و نیز با عنایت به موقعیت سازمان مورد نظر، توازن بین این فرایندها را برقرار کرد (هانسن و همکاران، ۱۹۹۹).
۲-۹-۱۱-۱- استفاده از فناوری در چهارچوب مدل نوناکا و تاکوچی
در این بخش، به طرح موضوعاتی مرتبط با فناوری در زمینه دانش های ضمنی و آشکار در چهارچوب مدل مذکور پرداخته می شود. جدول شماره (۲-۲) مثال هایی از فناوری هایی است که میتواند، انتقال و تبدیل دانش را تقویت یا پشتیبانی کند (مارویک، ۲۰۰۱).
نهان به نهان
نشست های الکترونیکی، همکاری هم زمان (گپ زدن)
نهان به آشکار
پاسخ به پرسش های تفسیر
آشکار به نهان
تصویر سازی، ارائه مطالب صوتی-تصویری با قابلیت جستجو
آشکار به آشکار
جستجوی متن، دسته بندی اسناد
جدول شماره (۲-۳): مثال هایی از فناوری هایی که میتواند، انتقال و تبدیل دانش را تقویت یا پشتیبانی کند
در جدول شماره (۲-۴) نیز مدل های اصلی مدیریت دانش که در این تحقیق شرح داده شده است به صورت کلی نشان داده شده است.
صاحبنظران
مراحل مدل
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
هیکس
ایجاد
ذخیره
نشر
به کاربردن
مک الروی
تولید
پیوسته کردن
هفت سی
بسط
تسخیر
ایجاد
همکاری
مصرف
مبادله
ارتباط
فرهنگ
هفت سی
بسط
تسخیر
ایجاد
همکاری
مصرف
مبادله
ارتباط
فرهنگ
بک من
شناسایی
تسخیر
انتخاب
ذخیره
پخش
به کاربردن
ایجاد
تجارت
پروبست و همکاران
سیکل درونی
سیکل بیرونی
بکوویتز و ویلیامز
یافتن
به کارگیری
یادگیری
تسهیم
ارزیابی
ایجاد
نگهداری
حذف
گوتشاف
شخص به تکنولوژی
شخص به شخص
شخص به اطلاعات
شخص به سیستم
برگرون
تولید
پیرایش
استفاده
بایگانی
انتقال
ترجمه
دسترسی
دور ریختن
نیومن
ایجاد
حفظ
تبدیل
انتقال
به کارگیری
توربان
تولید
به دست آوری
تصفیه
ذخیره
نوناکا و تاکوچی
اجتماعی نمودن
بیرونی سازی
پیوند برقرار کردن
درونی سازی
جدول شماره (۲-۴): مروری کلی بر مدل های اصلی مدیریت دانش
۲-۱۰-مفهوم اثربخشی سازمانی