۱-۳ سوال تحقیق
این تحقیق در پی پاسخ‌گویی به دو سوال اساسی زیر است:
-
- آیا بین سیاست کیفیت سود پیش‌بینی شده مدیریت و هزینه حقوق صاحبان سهام رابطه ی معناداری وجود دارد؟
- آیا بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه ی حقوق صاحبان سهام رابطه ی معناداری وجود دارد؟
۱-۴ فرضیه تحقیق
بر مبنای تحلیل مبانی نظری و پژوهش‌های انجام شده در این تحقیق فرضیه هایی به شرح زیر وجود دارد:
فرضیه اول: بین سیاست کیفیت سود پیش‌بینی شده مدیریت و حقوق صاحبان سهام رابطه ی معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه ی حقوق صاحبان سهام رابطه ی معناداری وجود دارد.
۱-۵ اهداف تحقیق
۱-بررسی رابطه بین کیفیت سیاست افشای سود پیش‌بینی شده مدیریت و حقوق صاحبان سهام
۲-بررسی رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام
۱-۵-۱ اهداف کاربردی
با ارزیابی رابطه بین کیفیت سیاست افشا سود پیش‌بینی شده مدیریت و عدم تقارن اطلاعاتی با حقوق صاحبان سهام فعلان در بورس ، تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران فعلی و بالقوه انواع شرکت های مورد بحث در گرفتن تصمیمات مالی مطمئن تر خواهند بود .
۱-۶ متغیرهای تحقیق
در این تحقیق متغیرهای مورد استفاده به سه دسته تقسیم می‌شوند؛
متغیر وابسته
متغیر وابسته متغیری است که مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تاثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. (دلاور، ۱۳۷۴)
هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام: بر اساس مدل ایستون[۴](۲۰۰۴) و معیار PEG تعدیل شده(MPEG) به دست می‌آید:
که در این رابطه:
= قیمت فعلی هر سهم شرکت
= سود تقسیمی فعلی هر سهم شرکت
= سود هر سهم شرکت در سال بعد
= سود هر سهم شرکت در سال فعلی
متغیر مستقل
متغیر مستقل همان محرک است و محرک به هر جنبه ای از محیط فیزیکی، اجتماعی، و مانند این ها اطلاق می شود که بر نوع به خصوصی از رفتار تاثیر می‌گذارد( هومن، ۱۳۷۴، ص ۱۱۴).
در این تحقیق برای محاسبه پیش‌بینی کیفیت سود از شاخص پایداری سود استفاده می شود.
پایداری سود[۵]: پایداری سود یکی از معیارهای کیفیت سود است. پایداری سود به معنی تکرار(استمرار) سود جاری است. هر چه پایداری سود بیشتر باشد، فرض می شود کیفیت سودهای گزارش شده بالاتر است. برای اندازه گیری پایداری سود، در تحقیق حاضر از معادله معرفی شده توسط دچو و دیچو (۲۰۰۲) استفاده شده است : الگو در سال ۲۰۰۲ توسط دچو و دیچو[۶] طراحی و ارائه شده است.
که در آن :
: سود خالص عملیات در حال تداوم
: سود دوره پیشین عملیات در حال تداوم
: با قیمانده مدل رگرسیونی
(ضریب متغیر مستقل) درجه پایداری سود در طول دوره تحقیق می‌باشد.
عدم تقارن اطلاعاتی: عدم تقارن اطلاعاتی یک مفهوم کیفی است برای اینکه قادر باشیم آن را در قالب اعداد و ارقام بیان کنیم به مدلی نیاز داریم تا بتوانیم آن را کمی کنیم. برای این کار از دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام استفاده می‌کنیم و برای سنجش عدم تقارن اطلاعات از مدلی که ونکاتش و چیانگ[۷](۱۹۸۶) برای تعیین دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام طراحی کرده‌اند استفاده می‌کنیم. مدل مذکور به شرح زیر می‌باشد:
که درآن:
:t دوره زمانی مورد بررسی
: i نمونه مورد بررسی
:Spread دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
:(Ask/ Price) AP میانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت i در دوره t
:(Bid/Price) BP میانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکت i در دوره t
متغیرهای کنترلی
متغیرهای کنترلی در این پژوهش عبارتند از:
اندازه شرکت) SIZE (: اندازه شرکت به عنوان جایگزینی محیط اطلاعاتی شرکت در نظر گرفته شده است. هرچه اندازه شرکت بزرگتر باشد،شرکت ازاعتبار بیشتر برخودار خواهد بود.شرکت هایبزگ به دلیل امکان تنوع بخشی بیشتر ،سرمایه گذاری در دارایی مختلف،امکان استفاده ازمنابع مالی متنوع و افشای منظم اطلاعات ،ریسک کمتری دارند . برای کنترل اثر این متغیر بر هزینه حقوق صاحبان سهام از لگاریتم ارزش بازار سهام شرکت (حاصل ضرب قیمت سهام در تعداد سهام) در پایان سال قبل استفاده شده می شود.
نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار( BM ) :در پژوهش حاضر ،برای کنترل اثر مجموعه فرصت های سرمایه گذاری شرکت بر هزینه حقوق صاحبان سهام ،از نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار استفاده شده است .معمولا این نسبت به عنوان شاخصی برای فرصت رشد شرکت می‌باشد.
بتا (BETA) : برای محاسبه بتا،طول دوره تخمین بتا و فاصله زمانی برای محاسبه بازدهی از اهمیت خاصی برخودار است. فاصله زمانی برای محاسبه بازده نیز به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه، سالانه است.
۱-۷ قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی تحقیق: طبق مطالب بیان شده قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه کیفیت افشای سیاست پیش‌بینی سود مدیریت و هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
قلمرو مکانی تحقیق: قلمرو مکانی در این پژوهش بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
قلمرو زمانی تحقیق: مبنای زمانی در این تحقیق از ابتدای سال ۱۳۸۶ تا پایان سال ۱۳۹۱ می‌باشد.
۱-۸ جامعه آماری تحقیق
برای درک و روشن شدن هدف هر پژوهش ابتدا باید جامعه مورد مطالعه تعریف شود. در هر بررسی آماری، جامعه، مجموعه‌ای است که می‌خواهیم درباره آن استنباطی به عمل آوریم. جامعه ترکیبی از تمام مواردی است که با خصوصیت مشخصی تطبیق می‌کنند. جامعه باید بر حسب محتوی، حدود و زمان تعیین شود. حدود هر جامعه پژوهش بر پایه تعریفی که از آن ارائه می‌شود، مشخص می‌گردد و تعریف با تلفیق ویژگی‌های مشترکی که عناصر هر جامعه دارا است و برای پژوهش مهم و قابل توجه‌اند، بیان می‌شود. کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال‌های ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۱، جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل می‌دهند.
۱-۹ نمونه آماری
نمونه و نمونه‌گیری از مهمترین مباحث در آمار اجتماعی است. چه از طرفی با توجه به وسعت جمعیت یا موضوعات مورد مطالعه، محقق ناچار است به نمونه‌گیری بپردازد. از طرفی دیگر، اعتماد یافته های یک تحقیق یا صحت نمونه‌گیری آن سنجیده می‌شود تا آنجایی که به نظر والیس و روبرتز دو مفهوم اساسی در آمار اجتماعی، نمونه و جامعه آماری می‌باشند (به نقل از ساروخانی، ۱۳۸۱، ص۱۵۴). در این تحقیق برای انتخاب نمونه آماری از روش حذف سیستماتیک (تکنیک غربالگری) استفاده شده است. به منظور انتخاب نمونه آماری، شرکت‌هایی که دارای ویژگی‌های زیر بودند به عنوان نمونه انتخاب و بقیه حذف گردیدند:
